واردکنندگان خودرو تا پیش از ممنوعیت واردات، به‌ازای هرخودرو وارداتی چهارخودرو اسقاط می‌کردند و این موجب از رده خارج شدن نزدیک به‌نیم‌میلیون خودرو فرسوده درسال می‌شد

آلودگی هوای کلان‌ شهرها به‌ویژه پایتخت درحالی هرروز بیشتر اوج می‌گیرد که از یک‌ سو پروژه اسقاط خودروهای فرسوده به‌واسطه ممنوعیت فعالیت واردکنندگان خودرو متوقف است و از سوی دیگر قدرت خرید مردم برای تهیه خودرو صفر یا تبدیل به‌احسن کردن خودروهایشان به‌شدت کاهش پیدا کرده است.

درحالی‌که خودروسازان درسال‌های گذشته زیر بار تعهد اسقاط خودرو حتی «یک خودرو فرسوده به‌ازای چهارخودرو تولیدی» نرفتند، واردکنندگان خودرو تا پیش از ممنوعیت واردات، به‌ازای هرخودرو وارداتی چهارخودرو اسقاط می‌کردند و این موجب از رده خارج شدن نزدیک به‌نیم‌میلیون خودرو فرسوده درسال می‌شد که هرکدامشان به‌گفته کارشناسان، به‌اندازه وزن خود درطول سال آلایندگی تولید می‌کردند. حال اما به‌واسطه یک دوره شش‌ماهه ممنوعیت درسال ۹۶ و ممنوعیت کامل واردات از اوایل سال ۹۷ تاکنون شاهد توقف روند اسقاط خودروهای فرسوده و آلاینده هستیم؛ خودروهایی که حالا بیش از پیش حضورشان را در خیابان‌های شهر احساس می‌کنیم.

پیش از این، اغلب این خودروها در حومه و حاشیه شهر یا جنوبی‌ترین نقاط آن مستقر و غالبا به‌عنوان خودروهای کاری و خدماتی استفاده می‌شدند؛ حال اما مشتریانی از دل شهر پیدا کرده‌اند که قدرت خرید یک خودرو صفر یا کارکرده مناسب را از دست داده‌اند یا حتی برای جبران دیگر هزینه‌های زندگی، خودرو خود را می‌فروشند و دربهترین حالت به‌جای تبدیل به‌ احسن کردن آن، درپی خودرویی قدیمی و ارزان‌ تر به‌جست‌ و جو درمیان خودروهای آگهی‌ شده از حومه شهر و شهرهای کوچک اطراف می‌پردازند.

این است که پای فرسوده‌ترین خودروها به‌ خیابان‌های شهر باز شده است. این درحالی‌است که خودروسازان نیز هنوز در چنبره مشکلات نقدینگی و کمبود قطعه گرفتارند و هنوز به‌حدی نرسیده‌اند که بتوانند جهش قابل اتکایی درتیراژ تولید خود داشته باشند؛ جهشی که به‌ پاسخگویی به‌ نیاز بازار، کاهش قیمت تمام‌شده و درنهایت تعدیل قیمت خودرو درکارخانه یا حداقل بازار بینجامد.

این است که هرروز شاهد متراکم‌ تر شدن خودروهای فرسوده درسطح شهر هستیم و خودروهایی مانند پیکان، آردی، رنو۵، پراید، ۴۰۵ و سمند قدیمی، خسته و از نفس‌افتاده بیشتر از قبل به‌چشممان می‌خورد.

درچنین‌شرایطی یا باید اسقاط خودرو را به‌هر طریق ممکن از سر گرفت، یا باید قدرت خرید مشتریان را از طریق تسهیلات مکفی، ارزان و دارای اقساط بلندمدت افزایش داد؛ یا باید تیراژ تولید و فروش خودرو را به‌ حدی رساند که قیمت تمام‌ شده آن درکارخانه کاهش پیدا کند و قیمت عرضه آن دربازار بشکند. درغیر این صورت، باید ماسک زد و به‌ تماشای حضور روز افزون خودروهایی نشست که همچون پدیده وارونگی هوا، به‌جای اسقاط مسیری وارونه را درپیش گرفته و دودکنان و زوزه‌ کشان به‌ خیابان‌ های شهر می‌آیند.