خودروها دارای دو جنبه مثبت و منفی هستند. بهبود زندگی روزمره و تسهیل امور روزمره مثل دوری مسیر، خرید کردن، مسافرت کردن و غیره جزو نکات مثبت اما وابسته کردن افراد به خود و آلودگی جزو جنبه های منفی آن محسوب می شود. شاید آلودگی مهمترین نگرانی افراد و از پیامدهای منفی خودروها محسوب می‌شود؛ ولی جالب است بدانید که نه تنها خودروها مسبب این آلودگی هستند، بلکه کشتی ها، کامیون ها، قطار و اتوبوس نیز، به ایجاد بیشتر آن کمک می کنند. با وجود این، هنوز خودروها مسبب اصلی این پیامد محسوب می‌شوند. غیر از تغییر نوع سوخت، چندین راهکار دیگر نیز برای کاهش آلودگی وجود دارد. شاید تغییر رویکرد و نقش واقعی خودرو در زندگی افراد که مشکل ترین مرحله کار است، جزو مهمترین راهکارهای این موضوع باشد. فقط توجه داشته باشید که راه حل جادویی برای حل مشکل وجود ندارد؛ بلکه هر راه حل در گرو دیگری است و کاملا به یکدیگر وابسته هستند. در این مقاله قصد داریم تا 10 راهکار احتمالی برای کاهش آلودگی را بررسی کنیم.

10) تبدیل سوخت بنزینی به تکنولوژی سلول سوختی

یکی دیگر از فن آوری های جدید سوختی تولید سلول سوختی Holy Grail است که بهترین نوع سوخت هیدروژنی محسوب می‌شود؛ گفتنی است که در این تکنولوژی از گاز هیدروژن برای تولید برق و تبدیل آن به انرژی مکانیکی در موتور الکتریکی برای به حرکت درآوردن خودرو، کامیون، اتوبوس، قایق و وسایل نقلیه مجهز به موتور حرکتی، استفاده می‌کند. تنها چیزی که از این سوخت ساطع می‌شود، H2O خالص است و پاکی آن تا حدی است که قابل آشامیدن است و به هیچ عنوان قابل مقایسه با CO2 و اکسید نیتروژن خودروهای امروزی نیست.

یکی از چالش های مهم این تکنولوژی، تولید سلول سوختی خالص عاری از آلاینده های مضر، و نیز، انرژی تجدید پذیر برای تولید یا عرضه مواد خام برای آن است؛ استفاده از سوخت های فسیلی، آسانترین روش برای عرضه گاز هیدروژن مورد نیاز است. مرکز Toyota Motor Sales با همکاری Shell Oil در 10 می 2011 اظهار داشتند که اولین جایگاه سوخت هیدروژنی را از طریق خطوط لوله صنعتی به بهره برداری رسانده‌اند. این موضوع اولین قدم برای استفاده از این سوخت محسوب می‌شود. خوب است بدانید که هیدروژن این سوخت با استفاده از باکتری و زباله های زیست توده تولید خواهد شد.

9) تولید بیشتر خودروهای برقی

جالب است بدانید که خودروهای برقی جزو اولین تولیدات اواخر دهه 1890 محسوب می‌شود؛ و جالب اینجاست که در قرن اخیر این گونه خودروها بیشتر از گونه های بنزینی تولید شده‌اند. با گسترش تولید خودروهای برقی، کمپانی نیسان نیز، LEAF جدید را به مشتریان خود برای رانندگی در شهر بدون تولید مواد آلاینده عرضه کرده است. سوخت این خودروها با اتصال چندین باتری به یکدیگر تامین می‌شود؛ این باتری های سربی، با اتصالات هیدریدهای فلز متال و لیتیوم، انرژی را در خروجی های الکتریکی اصلی ذخیره می‌کنند؛ و نیز، در آینده ای نزدیک در جایگاه های سوخت مخصوص می‌توان این باتری ها را مجددا شارژ کرد. در مقابل استفاده از سوخت فسیلی این خودروها، از معایب آن همانند خودروی های دارای سوخت سلولی هیدروژنی، می‌توان به عدم ساختار قابل اعتماد و استفاده نکردن از انرژی های تجدید پذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی و حرارت مرکزی زمین اشاره کرد.

شایان ذکر است که قبل از معرفی نیسان LEAF به بازار، سازمان EPA اعلام کرد که حدود 4,000 خودروی تمام برقی در جاده های کشور در حال تردد هستند. با وجود تعداد کم خودروهای دارای سوخت سلولی به دلیل چالش های الکتریکی، خودروهای برقی نیز، به دلیل نداشتن محدوده مشابه خودروهای سوخت بنزینی و سخت تر شارژ شدن به تعداد کمی تولید می‌شوند. اگر بتوان این موانع را از سر راه آن برداشت، و منابع تجدید پذیر را برای آن در نظر گرفت، ممکن است که در آینده این خودرها به یکی از اصلی ترین وسایل نقلیه تبدیل شود.

8) هدر ندادن سوخت

سوخت جایگزین تنها راه حل کاهش آلودگی نیست؛ راهکارهایی دیگری نیز، وجود دارد که می‌تواند به کاهش آن کمک کند؛ یکی از موثر ترین روش ها کاهش زمان اتلاف سوخت خودرو است. طبق اطلاعات کمیسیون انرژی کالیفرنیا، میزان متوسط این اتلاف در روز و بسته به شرایط رانندگی، حدود 5 تا 10 است. مقدار این اتلاف در دو دقیقه مشابه با اتلاف سوخت در زمان رانندگی در یک مایل است.
اگر این زمان بیشتر از 10 ثانیه طول بکشد، بهتر است در این زمان خودرو را خاموش کنید؛ فقط به این دلیل که این زمان درست معادل مصرف سوخت خودرو برای شروع به کار مجدد موتور بعد از خاموشی است. امروزه در بعضی خودروهای هیبریدی و برقی، سیستم خودکار خاموش و روشن شدن موتور وجود دارد که در سرعت صفر به صورت خودکار عمل و با فشار دادن پدال گاز به جای سوئیچ، خودرو به حرکت درمی‌آید. کارآمدی این روش در حل مشکل آلودگی یکی از موضوعات مورد بحث است؛ بعضی خودروها در این روش به خوبی جواب می‌دهند اما برخی دیگر مثل اتوبوس ها و کامیون ها و خودروهای مجهز به موتور دیزلی، آلایندگی بیشتری نسبت به زمان حرکتشان دارند. این ارقام به معنای کاهش مصرف سوخت در تولید آلایندگی کمتر است.

7) کاهش زمان رانندگی در جاده

طبق اعلام آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA)، سهم خودروها از ایجاد مه دود در آسمان ها حدود یک سوم و رانندگی در جاده ها به بیش از 120 درصد رسیده است. بنابراین، رانندگی در فواصل کمتر می‌تواند به کاهش آلودگی کمک کند.

چندین راهکار برای حل این مشکل پیشنهاد شده است :
- استفاده از سرویس
- انجام چند کار همزمان در یک مسیر
- استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی
- خرید کردن با تلفن، ایمیل یا اینترنت
- در صورت امکان، ارتباط از راه دور

این مسایل تنها قسمت کوچکی از کوه این مشکلات است. مهندسان حمل و نقل و طراحان شهری به دنبال راهی برای کاهش ترافیک هستند تا مردم زمان کمتری را در جاده ها بگذرانند. لس آنجلس یکی از سرآمدترین شهرها در زمینه ترافیک است؛ به گونه ای که مردم بیش از یک ساعت را در ترافیک سپری می‌کنند؛ ماندن ساعت ها در ترافیک با خودرو روشن منجر به خروج بخار آلودگی از اگزوز می‌شود؛ زمانی که این بخار با اکسیژن هوا ترکیب می‌شود، مه در جو ایجاد و در نتیجه موجب آلودگی می‌شود. جاده های خوش منظر، زمان مناسب برای چراغ های راهنمایی و بهبود حمل و نقل عمومی نیز، به کاهش آلودگی کمک می‌کند.

6) تغییر الگوهای سفر و رفت و آمد

همانگونه که مهندسان و طراحان به دنبال کاهش زمان رانندگی و زمان تلف شده هستند، به صورت غیر مستقیم به توسعه و تکامل کشور نیز، فکر می‌کنند. یکی از این کارها افزایش قیمت سوخت بود که منجر به تغییر محل اقامت آمریکایی ها در منطقه، نزدیک تر شدن آنها به محل کار خود، و تلاش برای کاهش مصرف سوخت با روی آوردن به تکنولوژی ارتباط از راه دور و دیدن محل کار از خانه برای کاهش رفت و آمد درون شهری شد.
با اجرای این طرح طبق آمار اعلام شده ایالات متحده که قبلا میانگین رفت و آمد مردم را 30 دقیقه برآورد کرده بود، خودروها کمترین سهم آلودگی را نشان دادند. گرایش دیگر در طراحی شهری از شعار "جوامع عابرین پیاده" استفاده کردند؛ این ایده به معنای تلفیق نیازهای محلی، تجاری و صنعتی با یکدیگر برای ترغیب مردم به انجام اموری همانند خرید کردن، دکتر رفتن و رفتن به محل کار بدون استفاده از خودرو و به صورت پیاده بود. این انگیزه نه تنها موجب کاهش آلودگی و استفاده از سوخت کمتر، بلکه موجب بالا رفتن کیفیت زندگی و ترویج تجارت محلی می‌شود. اما نیاز مردم به مسافرت قابل انکار نیست؛ استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، برنامه های رانندگی مشترک یا اجاره خودرو از موسساتی همانند Zipcar از جمله برنامه کلی طرح های شهری محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد که اجرای این طرح ها برای جوامع شهری قابل اجرا نباشد، ولی بدون در نظر گرفتن موفقیت یا عدم موفقیت این طرح ها، ایده های خوبی برای کاهش آلودگی هوا همانند بهبود وسایل حمل و نقل، هستند.

5) نگهداشتن خودرو در شرایط مطلوب

خودروی شما باید در شرایط مطلوب برای رانندگی قرار داشته باشد؛ زمان، مسافت، آب و هوا و عوامل دیگر می‌توانند به کاهش کارایی آن کمک کنند. رسیدگی و مراقبت روزانه خودرو می‌تواند به کاهش مصرف سوخت و خروج مواد آلاینده از آن کمک شایانی کند.

با کنترل قطعات و سیستم آن، می‌توانید خودرویی با عملکرد و کارایی بهتر داشته باشید.
- رسیدگی به موتور خودرو. منظور از رسیدگی، تعویض روغن، فیلتر هوا، کنترل مایعات، شمع موتور، وایر شمع و تمیزی سیستم سوخت طبق یک برنامه روزانه است. با انجام این کار کارکرد موتور بیش از 4 درصد و کنترل چراغ موتور و رسیدگی فوری به آن تا بیش از 30 درصد به افزایش می‌یابد.
- تنظیم بودن باد تایر. این کار به مقاومت حرکتی خودرو و بهبود مصرف سوخت به بیش از 3 درصد کمک می‌کند.
- کاهش وزن خودرو. هر 45.4 کیلوگرم کارآمدی سوخت را از 1 تا 2 درصد کاهش می‌دهد.
- برداشتن باربند. با این کار 5 درصد در هر مایل به شتاب خودرو اضافه می‌کنید.
- رانندگی مداوم. شتاب سریع و سرعت ناپایدار کارایی خودرو را تا بیش از 4 درصد کاهش می‌دهد.

4) رانندگی با خودروهای کم مصرف تر

مراقبت خوب تنها ملاک خوب بودن یک خودرو نیست؛ فرسودگی و آلایندگی بیشتر موضوع مهمی مهمتری است. اگر برایتان مقدور است، خودرویی جدیدتر با مصرف سوخت کمتر بخرید. کنترل مواد آلاینده در خودروهای جدید سه برابر بیشتر از خودروهای قدیمی و دارای آلایندگی کمتری است. و نیز، تنوع محصول در خودروهای جدید نسبت به خودروهای 10 سال قبل بیشتر است. سازمان EPA لیستی از خودروهای سبز ارایه کرده است که در آن خودروهای جدید را از نظر میزان تولید آلودگی و سهم آنها در ایجاد این مه در جو نشان می‌دهد؛ تمام خودروهای جدید این لیست دارای میزان مشابهی بودند. کم مصرف بودن و آلایندگی کمتر خودروهای جدید کاملا مشخص است، اما موضوع اصلی در خصوص نامشخص بودن تولید خودروهای جدید با آلایندگی کمتر در طول فرایند تولید نسبت به عمر مفید آن است.

3) ترویج استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی

در کل، آمریکا از سیستم حمل و نقل عمومی مناسبی برخوردار نیست. جالب است که داشتن خودرو نماد آزادی است، ولی اتوبوس همگانی درست در نقطه مقابل این نماد قرار دارد. یکی از این نقاط ضعف عدم تطابق برنامه های حرکتی قطار یا اتوبوس با نیاز مردم، کندی حرکت و ناکارآمد بودن سیستم حمل و نقل است. جالب است بدانید که علاوه بر تاثیر این سیستم در کاهش آلودگی، استفاده از حمل و نقل عمومی یکی از موثرترین و اساسی ترین تغییراتی است که می‌تواند در یک کشور روی دهد.

طبق اطلاعات سایت Public Trasportation.org، استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی – به ویژه مترو و اتوبوس- به صورت سالانه حدود 37 میلیون تن در واحد متریک آلودگی کمتری تولید می‌کنند؛ و نیز، اگر فردی 32.2 کیلومتر از مسیر رفت و آمد روزانه خود را با وسایل حمل و نقل عمومی طی کند، میزان آلاینده CO2 حدود 2,177 کیلوگرم در سال کاهش می‌یابد. مهندسی بهتر جاده، سطح هموار و سایر عوامل در ترکیب آن با حمل و نقل عمومی، به کاهش بیش از 20 درصد آلودگی های مرتبط با آب و هوا کمک می‌کند. بخش خصوصی نیز با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی می‌تواند به کاهش آلودگی هوا کمک کند.
بخش های خصوصی نیز، می‌توانند با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی به کاهش آلودگی کمک کنند. قرار دادن سرویس برای کارمندان یا در اختیار گذاشتن یک ماشین مشترک جهت اعضای هیئت مدیره از جمله این اقدامات است. یکی از اقدامات دولت آمریکا برای این هدف، قرار دادن شرکت های تعاونی اجاره خودرو در جاده ها است؛ این شرکت ها با اجاره خودرو در قبال مبلغی ناچیز آن را در اختیار افراد می‌گذارند؛ با این کار هم به افراد خدمات ارایه می‌دهند و هم موجب دسترسی آسان آنها به خودرو بدون پرداخت هزینه گزاف می‌شوند. یک تحقیق سوییسی نشان داد که مالکین این شرکت ها صاحب خودروی شخصی خود بودند، میزان رانندگی با آن تا بیش از 60 درصد کاهش می‌یافت.

2) پیاده روی یا دوچرخه سواری

این دو روش که در بعضی شهرها اجرا شد، یکی از بهترین روش های کاهش آلودگی هوا و بدون ایجاد مواد آلاینده است؛ برخی کارشناسان با جایگزینی دوچرخه یا پیاده روی به جای خودرو موافق نیستند، بلکه معتقدند که به جای آن افراد می‌توانند خودروی خود را در مکانی پارک و باقی مسیر را تا 1.6 کیلومتر با پای پیاده و 8.1 کیلومتر را با دوچرخه طی کنند. این کار دارای دو مزیت است : هم باعث کاهش آلودگی می‌شود و هم به عنوان ورزش برای سلامتی افراد مفید است. ایجاد این تغییر کار آسانی نیست؛ به این دلیل که خیابان ها یا پیاده رو ها در برخی شهرها آمادگی لازم برای اجرای این کار را ندارند.
کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که این کار را به تدریج آغاز و آن را جایگزین خودرو ها کنیم؛ در اصل، آنها می‌گویند که قبل از این کار، تجربه لازم را کسب کنید. برای راحتی بیشتر افراد چندین سایت اینترنتی نکات، مسیرها و نقشه های نرم افزاری را برای افراد علاقه مند به پیاده روی یا دوچرخه سواران جهت راحتی کار این افراد ارایه کرده‌اند. اگر فردی به دلیل برخی مشکلات همانند زانو درد یا مشکلات دیگر قادر به انجام این کار نباشند، جای نگرانی نیست؛ برخی کمپانی ها کیت های موتور الکتریکی را تولید کرده‌اند که به نیروی فیزیکی زیادی نیاز ندارد و نیاز این افراد را مرتفع می‌سازد.

1) تغییر تفکر و روش زندگی

تمام راه حل های ذکر شده در این مقاله منوط به تغییر تفکر افراد و ایجاد زیر ساخت های فرهنگی در جامعه است؛ تطبیق دادن خودمان به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، کاربرد خودروهایی با مصرف سوخت کمتر و کوچک تر، تغییر شیوه زندگی، تغییر محل زندگی به نزدیکی محل کار، قرار گرفتن افراد بیشتر در یک خودروی کوچک و انتخاب مکان های نزدیک برای مسافرت از جمله این تغییرات است. جالب است بدانید که در دورانی مردم معتقد بودند که خودرو وسیله ای هوس برانگیز و ناپایدار است؛ به همین دلیل با قطار و اسب امور روزمره خود را انجام می‌دادند و محل کارشان را در حدود 16.1 کیلومتری محل اقامت خود در نظر می‌گرفتند. تاکنون به این موضوع فکر کرده‌اید که از خودرو چه انتظاری دارید؟ گفتنی است که امروزه افراد نگرش مشابهی نسبت به خودروهای برقی، سوخت سلولی، حمل و نقل عمومی و پیاده روی تا محل کار خود دارند. اما کارآمد بودن یا نبودن این راه حل ها فقط در گفتار آسان است.