سایپا چگونه از پراید به شاهین رسید؟

صنعت خودرو ایران فراز و نشیب های متعددی داشته و آنچه اکنون می بینیم، نتیجه سال ها مشکلات متعدد و تصمیمات بعضا اشتباه بوده است که دیگر نمی توان آن ها را اصلاح کرد.

در این شرایط با نگاهی رو به جلو باید گذشته را کنار بگذاریم و با درس گرفتن از تصمیمات گذشته، آینده را متفاوت بسازیم. آنچه از سایپا طی حدود دو سال گذشته در دوران مدیریت سید جواد سلیمانی دیده ایم مصداقی از این تفکر است که با خروج رسمی پراید بعد از سال ها گمانه زنی تحقق یافت و از سکون تمرکز روی تولید پراید به پرواز شاهین رسید.

بسیاری از مردم شاید در نگاه نخست تصور کنند که شاهین و یا پلت فرم جدید SP100 نیز مانند دیگر خودروها محصولی جدید از خودروسازان داخلی است که نوآوری خاصی در آن ها به چشم نمی‌خورد. واقعیت آن است که بخش های بسیار زیادی از مرحله توسعه محصول در صنعت خودرو از نگاه عموم به دور می ماند و شاهین نکات زیادی از این قبیل را در دل دارد. گام نخست مهندسی یک خودرو طراحی نمونه های اولیه به عنوان پروتوتایپ و انجام آزمایش های متعدد است تا در نهایت به نسخه نهایی آماده برای ورود به خطوط تولید انبوه و یا فاز صنعتی برسیم. صنعت خودروسازی سنتی ما که وابسته به استانداردهای پایه در کشورمان بود در این گام وارد تاییدیه محصولات نمی‌شد و تنها به نمونه های تولیدی اولیه بسنده می کرد در حالی که خودروسازان در این گام برای اخذ استانداردها تلاش می کردند تا نمونه های اولیه را با کیفیت تولید کنند تا از این آزمون ها سربلند بیرون بیایند. در حالی که همچنان چنین فضایی بر صنعت خودرو و استاندارد کشور حاکم است، سایپا برای شاهین از فاز نمونه های آزمایشی، اخذ استاندارد های مختلف را آغاز کرده است و تنها به استاندارد های جاری کشور بسنده نکرده بلکه به سراغ استاندارد های معتبر اروپایی ECE رفته و نشان داده است که از انتشار بسیاری از نتایج آزمایشات فنی و ایمنی این خودرو ترسی ندارد و در همین راستا آزمایش کیسه های هوای شاهین را در قالب یک ویدیو با توضیحات جانبی در معرض دید عموم قرار داده است.

شاهین تنها یک سدان دیگر از یک خودروساز ایرانی نیست بلکه آغاز تفکری نوین بر پایه مگاپلتفرم SP100  است که نکات نهفته فراوانی برای سایپایی جدید دارد. بازار خودرو ایران از دیرباز نیاز ویژه‌ای به خودروهای خانوادگی با ابعاد مشخص و فضای بار و دیگر مشخصه ها داشته است و شاهین خودرویی است که بر اساس این نیازها آماده ورود به بازار شده است. ابعاد خودرو و فضای بار بزرگ آن نیازهای اولیه خانواده های ایرانی را برآورده می کند و حتی فضایی بیشتر از خودرویی مانند تندر90 در اختیار سرنشینان قرار می دهد اما سایپا به درخواست های دیگر مشتریان در بازار نیز پاسخ داده است و امکانات رفاهی ریز و درشتی را در این خودرو گنجانده که درخواست های اصلی مشتریان است و این موضوع نشان دهنده تحقیقات گسترده پیش از آغاز پروژه طراحی این خودرو بوده است. اکنون شاهین روی خط تولید آزمایشی قرار دارد و تولید انبوه نسخه های نهایی آن به زودی پس از انجام آزمایش های نهایی و اخذ استاندارد های مد نظر سایپا آغاز خواهد شد تا با ورود نخستین نمونه از این سدان، سایپا در عمل به مرحله جدید حیات قدم بگذارد. سوال مهمی که در این مرحله پیش می آید این است که آیا این مسیر پس از شاهین نیز به همین روش ادامه پیدا می کند و مسیر آینده ترسیم شده است ؟ در پاسخ به این سوال نخستین مساله ای که مطرح می شود مشکلات اقتصادی کشور و تحریم ها است که سختی های متعددی را در مسیر توسعه صنایع و به ویژه صنعت جهانی خودرو قرار داده و با وجود این مسائل نمی توان به سرعت به خودروسازان جهانی نزدیک شد اما می توان با اتکا به نیروها و توان داخلی محصولی را طراحی کرد که نشان دهنده تفکر واقعی تغییر در صنعت خودرو است. گام بعدی سایپا در ادامه حیات به سبک شاهین، مینی کراس SP100 است که در مراسم خداحافظی پراید برای نخستین بار به نمایش در آمد. کراس اوور SP100  دو پیام مهم برای معرفی سایپا جدید داشت؛ این کراس اوور در گام نخست نشان داد که مسیر سایپا بعد از شاهین ترسیم شده و تحقیق و توسعه آن پیشرفت قابل توجهی داشت و در گام دوم تابوی طراحی و ساخت کراس اوور با نشان یک خودروساز ایران را شکست تا نوید رویداد های خاص و جدید در آینده را بدهد. این گام می تواند یک شاسی بلند آفرودی باشد و حتی اگر کشش بازار خودرو ایران به سمت خودروهای کوپه بود، معرفی خودرویی در این کلاس از سوی سایپا با زبان طراحی خانواده SP100 چندان دور از ذهن نبود.

برند های بزرگ و کوچک در جهان محصولات اقتصادی و خانوادگی مختلفی را معرفی کرده اند اما عموما خودروهایی نامشان ماندگار شده است که مراحل مهندسی دقیق و خاصی را پشت سر گذاشته‌اند. سایپا در دوران پس از پراید، با گذر از تلخی های گذشته صنعت خودرو با تفکری جدید سعی در خلق چنین تصویری با وجود محدودیت‌های موجود دارد و این موضوع از هر منظری یک قدم بزرگ برای تاریخ خودرویی کشور به حساب می آید که باید استمرار داشته باشد و نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت. شاهین محصول پوست اندازی صنعت خودرویی است که حدود 30 سال به یک خودرو وابسته بوده و در ایدئولوژی جدید به سمت تنوع، تحقیق و توسعه و شکستن روال عادی استاندارد و طراحی محصول پیش می رود.