در اقدامی غیرمنتظره و بر خلاف روند جهانی به سمت خودروهای برقی و هوای پاک، قرار است از سال آینده تعرفه واردات خودروهای برقی در ایران از ۴ درصد به ۱۰۰ درصد افزایش یابد؛ افزایش ۲۵۰۰ درصدی که به معنای صفر شدن خرید خودروهای برقی و وداع با رویای هوای پاک است!

در تصمیمی جنجالی، تعرفه واردات خودروهای خارجی برای سال آینده به ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرده است؛ این تغییر شامل خودروهای برقی و هیبریدی نیز می‌شود، در حالی که پیش از این تعرفه واردات خودروهای برقی تنها ۴ درصد و خودروهای هیبریدی ۱۵ درصد بود.

این افزایش وحشتناک تعرفه خودروهای برقی در کشورمان در حالی قرار است از سال آینده اجرا شود که دنیا با سرعت به سمت برقی‌سازی صنعت خودرو حرکت می‌کند و کشورهای پیشرو هر ساله با ارائه مشوق‌های مالی و توسعه زیرساخت‌های شارژ، مسیر را برای جایگزینی خودروهای فسیلی با خودروهای برقی هموارتر می‌کنند.

این اقدام نه‌تنها با سیاست‌های جهانی در کاهش آلودگی و وابستگی به سوخت‌های فسیلی مغایرت دارد، بلکه امیدها برای توسعه خودروهای پاک در ایران را هم به یأس تبدیل خواهد کرد.

انتظار می‌رفت که در سال 1404، ایران نیز با اتخاذ سیاست‌های حمایتی از خودروهای برقی، به گسترش حمل‌ونقل پاک و کاهش آلودگی هوا در کشورمان کمک کند اما این تصمیم، دقیقاً برعکس عمل کرده و خودروهای برقی و هیبریدی را از دسترس مصرف‌کنندگان ایرانی، خارج خواهد کرد!

تناقض با قانون هوای پاک و سیاست‌های جهانی

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این تصمیم عجیب، مغایرت آن با ماده 9 قانون هوای پاک است که نقش خودروهای برقی و هیبریدی در کاهش آلودگی هوا را به رسمیت شناخته و با ذکر اینکه این خودروها از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند، بر لزوم حمایت از این خوددروهای برقی تأکید دارد.

این قانون دولت را موظف کرده که مشوق‌هایی برای تولید، واردات و توسعه زیرساخت‌های خودروهای برقی و هیبریدی در کشورمان فراهم کند اما افزایش 100 درصدی تعرفه واردات، نه‌تنها از این سیاست حمایت نمی‌کند، بلکه مانعی جدی برای تحقق آن محسوب می‌شود.

در سطح جهانی، کشورهایی مانند چین، اتحادیه اروپا و آمریکا با ارائه یارانه، معافیت مالیاتی و تسهیلات ویژه، شهروندان را به خرید خودروهای پاک تشویق می‌کنند حتی برخی کشورها مانند نروژ و هلند اعلام کرده‌اند که تا سال‌های آینده، فروش خودروهای با موتور درون‌سوز را به‌طور کامل متوقف خواهند کرد!

در این شرایط، ایران با اتخاذ سیاست‌هایی که باعث افزایش شدید قیمت خودروهای برقی می‌شود، در مسیری مخالف با روند جهانی حرکت می‌کند.

پیامدهای اقتصادی و زیست‌محیطی

1. وابستگی بیشتر به بنزین، افزایش ناترازی بنزین و افزایش آلودگی هوا

با این تصمیم، مصرف‌کنندگان به دلیل افزایش قیمت خودروهای برقی و هیبریدی، بیشتر به سمت خودروهای بنزینی و دیزلی سوق داده خواهند شد. این موضوع منجر به افزایش مصرف بنزین و در نتیجه افزایش آلودگی هوا در شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد و اصفهان خواهد شد.

در حالیکه کلان‌شهرهای ایران با بحران آلودگی هوا و مشکلاتی مانند ریزگردها و پدیده وارونگی دما دست‌وپنجه نرم می‌کنند، افزایش سهم خودروهای بنزینی، وضعیت را بحرانی‌تر خواهد کرد.

از سوی دیگرف طی این سالها، کشورمان به شدن با ناترازی بنزین مواجه بوده است و از مجموع مصرف روازنه حدود 120 میلیون لیتر بنزین، مجبور بوده‌ایم که حدود 20 تا 30 هزار لیتر بنزین به‌صورت روزانه به کشورمان واردات بنزین داشته باشیم.

در صورت اجرایی شدن تعرفه 100 درصد خودروهای برقی و هیبریدی، قطعاً این امر تاثیر بسیار مخربی را در تشدید ناترازی بنزین و افزایش شدید واردات بنزین خواهد گذاشت.

2. افزایش هزینه‌های درمانی و آسیب به سلامت عمومی

طبق گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت (WHO)، آلودگی هوا یکی از عوامل اصلی مرگ‌ومیر زودرس در بسیاری از کشورها، از جمله ایران است. ورود خودروهای برقی و هیبریدی می‌توانست سهم زیادی در کاهش انتشار گازهای آلاینده و بهبود کیفیت هوا داشته باشد اما افزایش تعرفه‌ها باعث خواهد شد که روند جایگزینی این خودروها کندتر شود. این موضوع در نهایت هزینه‌های درمانی ناشی از بیماری‌های تنفسی و قلبی را افزایش خواهد داد.

پشت پرده اتخاذ تصمیم خطرناک و مخرب در افزایش 25 برابری تعرفه خودروهای برقی و هیبریدی چیست؟

مسئولان کشور هنوز توضیح شفافی درباره این افزایش ناگهانی تعرفه‌ها ارائه نکرده‌اند اما برخی تحلیلگران معتقدند که دولت در تلاش است تا با افزایش درآمدهای گمرکی، بخشی از کسری بودجه خود را جبران کند! با این حال، این استدلال در بلندمدت می‌تواند آسیب‌های جدی‌تری به اقتصاد کشور وارد کند. چراکه حذف یا کاهش خودروهای برقی و هیبریدی از بازار، باعث افزایش وابستگی به سوخت‌های فسیلی شده و در نهایت هزینه‌های بیشتری برای یارانه‌های سوخت به دولت تحمیل خواهد کرد.

لزوم ورود مجلس

تصمیم به افزایش 100 درصدی تعرفه واردات خودروهای برقی و هیبریدی، در تضاد با سیاست‌های جهانی و داخلی در زمینه کاهش آلودگی هوا و مصرف سوخت‌های فسیلی است. این سیاست، نه‌تنها موجب وابستگی بیشتر کشور به سوخت‌های آلاینده خواهد شد، بلکه بر سلامت عمومی، هزینه‌های اقتصادی و توسعه فناوری خودروهای پاک در داخل کشور نیز تأثیر منفی خواهد داشت.

در حالی که بسیاری از کشورهای دنیا در حال حرکت به سوی حذف خودروهای بنزینی و جایگزینی آن‌ها با مدل‌های برقی هستند، ایران باید به جای سیاست‌های محدودکننده، سیاست‌های تشویقی را در پیش گیرد تا علاوه بر کاهش آلودگی هوا، از فرصت‌های اقتصادی و نوآوری در این حوزه بهره‌برداری کند.

در این شرایط، مجلس شورای اسلامی باید هرچه سریع‌تر وارد عمل شود و با ارائه اصلاحیه یا تبصره‌ای، مانع از اجرای تصمیمی شود که به طور مستقیم با منافع مردم و حق آنان برای داشتن هوای پاک در تضاد است. اعمال تعرفه 100 درصدی بر خودروهای برقی و هیبریدی به هیچ وجه قابل پذیرش نیست و باید به تعرفه‌های قبلی یا حتی کمتر از آن بازگردد.