مخالفت شورای اقتصاد با تولید خودروهای سواری دیزلی

به دنبال مخالفت سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت بهداشت و ۱۳ دانشگاه برتر کشور و سایر دستگاه‌های ذیربط با تولید سواری دیزلی در ایران شورای اقتصاد در پاسخ به نامه رئیس سازمان محیط زیست اعلام کرد که با توجه به آلایندگی بالای خودروهای دیزلی و قرار گرفتن آلاینده‌های مذکور در فهرست ترکیبات سرطان‌زا «طرح جایگزینی ۹۰۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده ناوگان کرایه برون‌شهری با خودروی سواری دیزلی» از دستور کار شورای اقتصاد خارج شده است.

در خرداماه سال جاری بود که عیسی کلانتری رئیس سازمان محیط زیست از درخواست «مرکز تحقیقات موتور ایران خودرو» برای اخذ مجوز زیست محیطی تولید سواری دیزلی خبر داد و اعلام کرد که «بررسی کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست نشان می‌دهد که موتورهای دیزلی بسیار آلوده‌کننده هستند و ترکیبات آلایندگی آن به ویژه ذرات معلق سرطان‌زاست بنابراین این سازمان به‌طور قطع با ورود موتور دیزل به ناوگان سواری مخالف است و امیدواریم که هیچ دولتی حاضر نشود که مجوز ورود ناوگان دیزل سواری را به جاده‌ها و شهرهای کشور صادر کند.»

به دنبال طرح این موضوع، کنسرسیوم دانشگاه‌های برتر کشور نیز با تولید سواری دیزلی مخالفت کرد و محسن ناصری - مجری کنسرسیوم پژوهشی دانشگاه‌های برتر کشور- گفت: با توجه به سهم بالای دیزل‌سوزها در تولید آلاینده ناکس لزومی ندارد که سازمان حفاظت محیط زیست با تولید سواری‌های دیزلی موافقت کند، ضمن اینکه انتشار گازهای آلاینده از خودروهای دیزلی باعث شده بسیاری از کشورهای دنیا حرکت به سمت دیزل‌ها را منتفی کنند. در اروپا نیز برنامه تولید خودروهای تولید سواری‌های دیزلی با سرعت قابل توجهی رو به افول است و حتی ورود دیزلی‌ها به بسیاری از شهرهای اروپایی با ممنوعیت و محدودیت مواجه است.

تعدادی از استادان دانشگاه و فعالان محیط زیست نیز ضمن ابراز مخالفت با تولید سواری دیزلی در کشور، خطرات بهداشتی و محیط زیستی ناشی از این دستگاه‌ها را تشریح کردند. یوسف رشیدی - عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی و متخصص آلاینده‌های زیست‌محیطی - پیش از این گفته بود که مطالعات سازمان بهداشت جهانی ثابت می‌کند که دود دیزل سرطان زاست و همین یک دلیل کافی است که سازمان حفاظت محیط زیست و دولت با تولید سواری دیزلی مخالفت کند، اگر سواری دیزلی تولید شود، عقب‌گردی در حوزه محیط زیست ایران رخ می‌دهد.

وزارت بهداشت نیز یکی از مخالفان جدی تولید سواری دیزلی در ایران است. به طوری که عباس شاهسونی - رئیس گروه سلامت هوای مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت - با اشاره به این نکته که خودروهای سواری دیزلی 20 برابر بیش از خودروهای بنزینی ذرات معلق تولید می‌کنند،اظهارکرد: علاوه بر میزان بالای ذرات معلق تولیدی توسط سواری دیزلی، مشکل دیگر تولید آلاینده ناکس است. این آلاینده - که متشکل از «مونوکسید نیتروژن» و «دی‌اکسید نیتروژن» است - پیش‌ساز آلاینده ازن است و می‌تواند تهدیدی جدی برای کودکان، زنان باردار، سالمندان و... باشد.

همچنین مهدی دوزندگان - کارشناس ارشد مکانیک - با تأکید بر اینکه آلودگی مشکل اول خودروهای دیزلی است گفته است که در سال 2012 سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که «دود دیزل» آلاینده سرطان‌زای گروه اول تشخیص داده شده است، به‌طوری که هم‌رده با مواد رادیواکتیو قرار می‌گیرد.

در این میان نکته جالب توجه آن بود که مرکز تحقیقات موتور ایران خودرو به دنبال آن بود که موضوع سواری دیزلی را در شورای اقتصاد مطرح کند اما سه روز پیش نامه‌ای از سوی وزارت نفت به سازمان حفاظت محیط زیست ارسال شده که نشان‌ می‌دهد این درخواست از سوی شورای اقتصاد مورد پذیرش قرار نگرفته است و به موجب جلسات مشترک وزارت نفت، سازمان برنامه و بودجه و سازمان حفاظت محیط زیست این موضوع از دستور کار شورای اقتصاد خارج شده است.

در بخش‌هایی از نامه که از طرف وزارت نفت به سازمان محیط زیست نوشته شده، چنین آمده است: «با توجه به نامه وزیر نفت به سازمان برنامه و بودجه در خصوص اخذ «مصوبه شورای اقتصاد برای طرح جایگزینی 900 هزار دستگاه خودروی فرسوده ناوگان کرایه برون‌شهری با خودروی سواری دیزلی، به استحضار می‌رساند آلایندگی بالای خودروهای دیزلی و قرار گرفتن آلاینده‌های مذکور در فهرست ترکیبات سرطان‌زا توسط سازمان بهداشت جهانی از تابستان 1391 همچنین هزینه‌های بالای پالایش تولید و توزیع سوخت دیزل با رعایت استاندارد آلایندگی یورو 6 و موارد مندرج در نامه سازمان حفاظت محیط زیست موجب مخالفت نمایندگان سازمان برنامه و بودجه با این طرح در جلسات مشترک با مدیرکل برنامه‌ریزی راهبردی و مدیریت انرژی وزارت نفت و نمایندگان امور انرژی سازمان برنامه و بودجه بود و لذا حمایت از تولید این محصول در قالب طرح‌های ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر از دستور کار شورای اقتصاد خارج شده است.»

بر اساس این گزارش، اولین خودروی سواری دیزلی در سال 1933 توسط سیترون با نام Rosalie تولید شد. پس از این مرحله بود که شرکت‌های مرسدس بنز، ایسوزو، فولکس واگن و پژو نیز دست به تولید خودروهای سواری دیزلی زدند. در سال 1992 حدود 17 درصد از کل بازار تولیدات خودرو مربوط به خودروهای سواری دیزلی بود. از دهه 90 میلادی با اضافه کردن سیستم‌هایی مانند کنترل الکترونیکی پاشش سوخت و استفاده از سوخت زیست دیزلی (biodiesel) تغییراتی در قدرت، بازده و آلایندگی موتورهای دیزلی به‌وجود آمد.