در بازار لاستیک چه خبر است؟ مدت هاست که بازار لاستیک اوضاع خوبی ندارد، خریداران چه برای لاستیک سواری چه سنگین با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند. در گذشته برای تامین نیاز داخل در کنار تولید، واردات لاستیک  هم صورت می گرفت که دولت برای واردات ارز ۴۲۰۰ تومانی در نظر گرفته بود. 

بدین معنا که زمانی تولید کنندگان داخلی ادعا می کردند علاوه بر اینکه نیاز داخل را تامین می کنند، بلکه راه صادرات لاستیک را هم در پیش گرفتند. این اتفاق در حالی رخ داد که زمانی واردات لاستیک آن هم با ارز ۴۲۰۰ تومانی داشتیم! بعد از اینکه کشور با مشکلات ارزی دست و پنجه نرم می کرد، دولت اقدام به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کرد و ارز نیمایی را جایگزین آن کرد. این اقدام که می توانست قیمت لاستیک را شفاف و بساط رانت را جمع کند، ادامه یافت. به این ترتیب که لاستیک یارانه ای تعریف شد و به هر شخص یک سهمیه اختصاص یافت اما آیا دولت موفق بود؟

برای نزدیک شدن قیمت لاستیک خودرو دولتی و آزاد به یکدیگر، سامانه جامع تجارت را راه اندازی کردند اما اکنون با وجود خرید و فروش ها در این سامانه، بر اساس مشاهدات میدانی اکنون در بازار لاستیک قیمت‌ها چند نرخی است و مشکلات زیادی را برای خریداران ایجاد کرده است.

وقتی برای خرید لاستیک خودرو به بازار مراجعه می کنید با انواع قیمت مواجهه می شوید با کلی استدلال برای تفاوت در قیمت های هر لاستیک خودرو .

علت گرانی لاستیک و کمبود لاستیک های سنگین در بازار

سیدمحمد میرعابدینی، دبیر انجمن واردکنندگان تایر ، با اشاره به علت گرانی لاستیک و کمبود لاستیک های سنگین در بازار، گفت: در گذشته واردات لاستیک با ارز ۴۲۰۰ تومانی انجام می شد اما از ابتدای سال ۹۸ به بعد این ارز برداشته شد و واردکنندگان ملزم شدند با ارز نیمایی واردات لاستیک را انجام دهند اما برخی از واردکنندگان از آن زمان که ارز ۴۲۰۰ تومانی دارند مابه تفاوت آن را پرداخت نکرده‌اند.

دبیر انجمن واردکنندگان تایر با بیان اینکه از خرداد ماه سال گذشته، با تصویب ستاد اقتصادی دولت، لاستیک سنگین از زمره کالا‌های اساسی خارج و واردات آن از شمول دریافت ارز دولتی حذف و نهایتاً قرار شد لاستیک‌های سنگین با ارز نیمایی وارد شوند، گفت: با این حال مقرر شد آن دسته از واردکنندگانی که واردات لاستیک سنگین تا پس از تاریخ تصویب دستورالعمل جدید را ثبت سفارش می کردند، همچنان با ارز ۴۲۰۰ تومانی لاستیک وارد کنند اما برخی از واردکنندگان از آن زمان که ارز ۴۲۰۰ تومانی دارند مابه تفاوت آن را پرداخت نکرده‌اند.

لاستیک چگونه عرضه می شود؟

میرعابدینی با اشاره به عرضه لاستیک در سامانه، گفت: لاستیک در کل یا از طریق سامانه جامع تجارت یا سامانه راهداری عرضه می‌شود. لاستیک‌هایی که با ارز نیمایی وارد می‌شوند باید در سامانه جامع تجارت و لاستیک‌هایی که با ارز ۴۲۰۰ وارد می شوند، در سامانه راهداری عرضه شوند که در این سامانه حواله می‌شوند.

او گفت: آن زمان که تایر با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد می شد برخی واردکنندگان لاستیک وارد نکردند و چون هنوز ارز داشتند تا زمانی که با این روند لاستیک توزیع شود، شاهد ۲ نرخی بودن لاستیک در بازار هستیم،زیرا لاستیک هایی که با ارز نیمایی وارد می شود خریدار ندارد و در مقابل لاستیک های با ارز ۴۲۰۰ تومانی خریدار دارند.

دبیر انجمن واردکنندگان تایر گفت:  ادامه این روند باعث شده بازار به هم بخورد . به همین دلیل واردات در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸، ۸۰ درصد کاهش پیدا کرد و اکنون واردات به مشکل بر خورده است. 

حالا انگار سامانه جامع تجارت هم نتوانسته مشکلات را حل کند بلکه به مشکلات هم اضافه کرده است. ۲۲ خرداد ماه بود که دبیر کانون انجمن‌های صنفی کامیون‌داران کشور در خصوص خرید و فروش لاستیک در سامانه جامع تجارت بیان کرد: در حال حاضر اصلاً لاستیک کامیون در سامانه تخصیص و توزیع کالا و تایر مربوط به وزارت صمت موجود نیست و کامیون‌داران لاستیک را با نرخ آزاد و گران خریداری می‌کنند.

مشکلات سامانه جامع تجارت چیست؟

 احمد کریمی دبیر کانون انجمن‌های صنفی کامیون‌داران کشور گفت:  از حدود سه سال پیش بود که بخش حمل و نقل جاده ای با کاهش جدی لاستیک مواجه شد و زمانیکه کالایی در بازار کاهش پیدا می کند، افزایش قیمت خواهد داشت که نه وارد کنندگان و  نه تولید کنندگان همکاری مناسب را نداشتند و دولت تصمیم گرفت  با ارز ترجیحی واردات را دنبال کند که این اتفاق هم رخ داد.

او بیان کرد: سایتی طراحی شد که لاستیک را بر اساس عملکرد ناوگان و کارکرد ناوگان تخصیص دهند که کار دستی بود  و باعث شد در کوتاه مدت بازار به تعادل برسد و در اختیار مصرف کننده واقعی قرار گیرد. اما متاسفانه در ابتدای سال 99 دولت تصمیم گرفت ارز ترجیحی را بردارد و مشکلاتی را ایجاد کرد به این دلیل که قیمت لاستیک در قیمت تمام شده هزینه حمل، تاثیر گذاشت چرا که هزینه 20 درصد هزینه حمل را قیمت لاستیک شامل می شود.

دبیر کانون انجمن‌های صنفی کامیون‌داران کشور تشریح کرد: دارندگان ناوگان با باقیمانده ارز ترجیحی که توزیع می شد بخشی از نیاز را تامین کردند تا اواسط سال گذشته لاستیک هم توزیع پایان یافت و از طریق سامانه جامع تجارت لاستیک با ارز نیمایی در اختیار مشتریان قرار گرفت که مشکلات بسیار جدی دارد.

کریمی تشریح کرد: ورود به این سامانه کار بسیار دشواری بود و اکنون شرایط به نحوی است که با هماهنگی صورت   گرفته لاستیک توسط عامل توزیع، از سامانه دریافت می شود و در اختیار عامل توزیع قرار می گیرد، مشکلاتی رخ داد که یکی این بود عاملین توزیع سه حلقه لاستیک را ثبت نام می کنند اما 2 حلقه لاستیک را تحویل می دهند. 

دبیر کانون انجمن‌های صنفی کامیون‌داران کشور بیان کرد: در حال حاضر بخش فرآورده های نفتی، بخش مسافری، بخش حمل و نقل کالای تجاری با افزایش قیمت لاستیک و کاهش لاستیک مواجه هستند و باید مطالعه ای صورت گیرد تا شرایط بهتر شود. 

به گفته دبیر کانون انجمن‌های صنفی کامیون‌داران کشور با وجود ابلاغ عرضه لاستیک با ارز دولتی ناهماهنگی‌هایی بین بانک مرکزی، گمرک و بانک عامل وجود دارد و آن ۱۲۰ هزار حلقه لاستیک که قرار بود تا ۳۰ خرداد از گمرک بیرون بیاید، به جایی نرسید. البته بانک مرکزی نامه را به بانک عامل داده است،، اما بانک‌های عامل خصوصاً بانک صادرات همکاری مناسبی ندارند.

مصطفی تنها سخنگوی انجمن صنعت تایر گفت:  از اواخر سال 98   برای واردات تایر توسط تولیدکنندگان به صنعت تایر کشور ارزی تخصیص داده نشد و از اول سال ۹۹ به صنعت تایر اعلام شد که به علت  مشکلات ارزی، ارز ۴۲۰۰ تومانی تخصیص داده نمی شود و ارز نیمایی جای آن را می گیرد و تا 1399/03/01  به صنعت تایر فرصت داده شد اگر محموله ای با همان ارز ۴۲۰۰تومانی دارد، از گمرک ترخیص کند و از 1399/03/01 چنانچه کالایی وارد می شد باید مابه تفاوت ارزی برای ترخیص به گمرک پرداخت می شد.

سخنگوی انجمن صنعت تایر کشور با بیان اینکه برخی از  شرکت ها اقدام به خرید تایر نکرده بودند که همین عامل مشکلاتی را ایجاد کرد، گفت:  به 2 تا 3 شرکت که هنوز ارز ۴۲۰۰ تومانی داشتند مهلت بیشتری داده شد تا بتوانند کالایی را که هنوز خریداری نکردند بخرند و وارد کنند، یعنی ارز به آنها تخصیص داده شد اما تایری وارد نکرده بودند و به آنها تا اواخر سال ۹۹ اجازه دادند تا بتوانند تایر را خریداری و با همان نرخ ۴۲۰۰ تومانی وارد کنند و با ثبت در سامانه جامع تجارت و نظارت ستاد تنظیم بازار توزیع شود.

 تولید لاستیک در داخل کشور متاثر از تغییر گروه کالایی تایر با قیمت‌های تحت نظارت و استاندارد‌های لازم در حال انجام است و همه تایر‌های تامین و تولید شده از طریق سامانه توزیع کالا و با حواله رزرو در دسترس ناوگان حمل و نقل کشور بوده است.