قرارداد یک میلیارد دلاری با پوتین، رنو را در روسیه زمین‌گیر کرده است

فولکس واگن، بی‌ ام و و تویوتا از جمله خودروسازانی هستند که فعالیت کارخانه‌های خود در روسیه و انتقال محموله‌ها به این کشور را به عنوان بخشی از کناره‌گیری گسترده‌‌ی شرکت‌های بزرگ جهانی متوقف کرده‌اند. رنو، خودروسازی که بیشترین ضرر را داشته، آشکارا سکوت کرده است.

این شرکت فرانسوی تقریباً 30 درصد از ارزش بازار خود را در پی حمله روسیه به اوکراین و تحریم‌های اقتصادی متعاقب آن از دست داده است. روسیه دومین بازار بزرگ رنو است و این شرکت دارد به خاطر قرارداد یک میلیارد دلاری‌ای که در سال 2007 با یکی از همراهان اصلی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه بسته است، بهای سنگینی پرداخت می کند. نگرانی سرمایه‌گذاران، اکنون متوجه کنترل اکثریتی رنو بر آوتوواز، سازنده لادا در دوران شوروی، و وابستگی حدود 12 درصد درآمد رنو به روسیه است. قطع روابط با این سرمایه‌گذاری هزینه هنگفتی به همراه خواهد داشت.

طبق برآورد بلومبرگ اطلاعاتی، سهم روسیه از درآمد رنو در سال گذشته حدود 5 میلیارد یورو (5.5 میلیارد دلار) بوده است و تقریباً 315 میلیون یورو از سود عملیاتی می‌تواند در خطر باشد. سهام رنو به روند نزولی خود که هفته گذشته شروع شد، ادامه داد و تا جمعه 7.5 درصد سقوط کرد  که پایین‌ترین مقدار آن از نوامبر 2020 است.

در حالی که شرکت‌های بسیاری از سرتاسر جهان از روسیه عقب می‌کشند و دارایی‌های خود را خارج می‌کنند، رنو و دولت فرانسه که قدرتمندترین سهامدار آوتوواز هستند در مورد این شرکت سکوت کرده‌اند. شریک دیگر این سرمایه گذاری، شرکت دولتی روستخ، که یک شرکت دفاعی متعلق به دولت روسیه به ریاست سرگئی چمزوف، متحد نزدیک پوتین است نیز همینطور است.

گابریل آتال، سخنگوی دولت فرانسه روز پنجشنبه در رادیو فرانس اینفو گفت:«رنو قول داده است که تحریم‌ها را رعایت کند.» سخنگوی آوتوواز از اظهار نظر فراتر از مسائل عملیاتی خودداری کرد و از طرف دیگر، به گفته یک سخنگوی رنو، این شرکت شرایط را با دقت زیر نظر دارد.

تصمیم ورود رنو به روسیه یک دهه و نیم پیش در بالاترین سطوح سیاسی گرفته شد و هرگونه تصمیمی برای خروج از آن از نظر سیاسی کار سنگینی خواهد بود. اگر این شرکت کاری انجام ندهد، ممکن است برای وصول پول از کسب‌وکاری که طی سال‌ها بیش از ۲ میلیارد دلار در آن غرق شده، دچار مشکل شود. یکی از ریسک‌هایی که رنو  دارد این است که کنترل‌های بر روی سرمایه ممکن است از واریز سود یا پول نقد از آوتوواز و سایر عملیات‌های این شرکت در روسیه جلوگیری کند.

در سال 2007، پوتین دستور قرارداد اولیه با رنو برای 25 درصد از سهام آوتوواز را در زمان مدیریت سابق، کارلوس غصن، داد. این توافق مورد حمایت فرانسه بود و توسط چمزوف هدایت شد. روابط نزدیک مدیرعامل روستخ با پوتین به زمانی در دهه 1980 برمی‌گردد که آنها هر دو در یک مجتمع آپارتمانی در درسدن در آلمان زندگی می کردند، زمانی که رئیس جمهور آینده به عنوان افسر کا.گ.ب کار می کرد.

پس از سرمایه گذاری اولیه رنو در آوتوواز، افزایش‌های متعاقب مالکیت سهام آن نیز توسط دولت روسیه انجام شد. روسیه اکنون حدود 18 درصد از کل فروش خودروی این شرکت را به خود اختصاص داده است. آوتوواز در سال 2021 حدود 385000 دستگاه لادا فروخت که بیشتر در روسیه بود.

تصویر لوگوی شرکت آوتوواز، سازنده‌ی لادا

اتکای آوتوواز به بازار داخلی به این معنی است که رکود عمیق اقتصادی باعث دردسر خواهد شد. از نظر تاریخی، در دوران رکود در روسیه، آوتوواز به شدت ضرر کرده است.

آوتوواز که با کمک شرکت صنعتی خودروسازی فیات در سال 1966 تأسیس شد، در زمانی که روسیه بخشی از شوروی بود، با لاداهای خود تقریباً 80 درصد از بازار را در دوران کمونیستی در اختیار داشت و هنوز حدود یک پنجم بازار روسیه را در اختیار دارد. رنو کارخانه عظیم تولیاتی خود در سواحل رودخانه ولگا را بازسازی کرده و خودروها را مجدداً طراحی نموده تا تلقی مصرف‌کنندگان محلی از ساخت و استایل بی‌کیفیت را تغییر دهد.

چشم انداز درخشان لادا در سال‌های اخیر، بخشی از طرح احیای لوکا دی میو، مدیر اجرایی رنو برای این گروه را شکل داد. او یک مدل کسب‌وکار «فوق‌العاده سودآور» را برای برندهای خودروهای ارزان قیمت لادا و داچیا با فرآیندهای تولید و فناوری مشترک پیش‌بینی کرد.

جنگ در اوکراین اولین بار نیست که آوتوواز رنو را به زمین می‌زند. در فاصله‌ی یک سال از سرمایه‌گذاری اولیه، بحران مالی باعث سقوط شدید ارزش آوتوواز شد و پوتین رنو را تحت فشار قرار داد تا آن را نجات دهد. هدف حرکت غصن برای تصاحب سهام کنترلی برای رنو و شریک ژاپنی نیسان، به دست آوردن جای پایی در یکی از بزرگترین بازارهای نوظهور در حال رشد، پس از اینکه بیشتر بازارهای دیگر را از دست داد، بود.

سپس در سال 2014 اولین دور تحریم ها پس از ضمیمه کردن منطقه کریمه اوکراین توسط پوتین آغاز شد. رنو در سال 2016 پس از اینکه غصن متعهد شد برای حمایت از سرمایه گذاری ضررده در آستانه سقوط، «هر کاری که لازم است انجام دهد»، کنترل 51 درصد از سهام آن را در اختیار گرفت.

جنگ جاری در اوکراین به دلیل احتمال انعکاس در ورای مرزهای روسیه، اکنون تهدیدی تازه و شاید بتوان گفت جدی‌تر  برای این خودروساز است.