به گفته برخی از واردکنندگان قطعات، وزارت صمت برای تخصیص ارز همکاری لازم را داشته است اما بانک‌ها در این زمینه تعلل می‌کنند

مدتی است قطعه‌سازان برای تامین خط‌تولید خودروسازان با مشکل مواجه‌ هستند. به گفته برخی فعالان این حوزه، قرارداد شرکت‌های تولیدکننده قطعات با خودروسازان همچنان با همان قیمت سال‌های گذشته است که این مساله زیان دوبرابری را به این بخش تحمیل می‌کند. بر این اساس توجه به این نکته ضروری است که در شرایطی که قطعه‌سازان به دلایل مختلف امکان تولید کافی برای تامین خطوط تولید را ندارند، آیا امکان تامین نیاز خدمات پس از فروش و بازار لوازم و قطعات یدکی در این بخش وجود دارد یا خیر.

بلاتکلیفی واردات یا توقف ترخیص لوازم یدکی

بسیاری از فعالان بازار لوازم و قطعات یدکی معتقدند بدون واردات، امکان پاسخگویی به همه نیاز بازار وجود نخواهد داشت. بر این اساس یا قطعه‌سازان باید این بازار را تامین کنند، یا باید از طریق واردکردن لوازم و قطعات، نیاز مشتریان پاسخ داده شود. این در حالی است که هنوز تکلیف واردات در این بخش مشخص نیست. بعضی از واردکنندگان قطعات در این رابطه می‌گویند وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تخصیص ارز همکاری لازم را داشته است، اما بانک‌ها در زمینه اجرا تعلل می‌کنند.

در این شرایط قطعه‌سازانی که مواداولیه و قطعات را وارد کرده‌اند، بدون پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز 4200تومانی و ارز در بازار ثانویه نمی‌توانند کالای موردنظر را ترخیص کنند تا به این ترتیب مشکل تولید برطرف شود. در این رابطه گفته می‌شود حتی میزان دقیق این مابه‌التفاوت نیز مشخص نیست که با چه نرخ ارزی محاسبه خواهد شد. حتی اگر مبنا نرخ ارز در بازار ثانویه (یعنی بین 8 تا 9 هزار تومان) باشد، هنوز در زمینه ترخیص محموله‌های موجود در گمرک، مجوزهای لازم صادر نمی‌شود.

وضع توزیع قطعات مصرفی در بازار بحرانی است

«بخشی از قطعاتی که تعمیرکاران به آن‎ها احتیاج دارند، خارجی است. اگرچه درمورد قطعات مصرفی، حتی آن بخش که تولید داخل است، مشکلات زیادی وجود دارد.» رئیس اتحادیه تعمیرکاران تهران با بیان این مطلب در گفت‌وگو با «دنیای خودرو» ادامه داد: «متاسفانه تولیدکنندگان داخل برای تامین نیاز بازار با مشکل مواجه‌ هستند. برای مثال انواع فیلتر خودرو از جمله قطعاتی است که در مدت اخیر تولید و توزیع آن به شدت در بازار کاهش یافته است.»

علیرضا نیک‌آیین با اشاره به این‎که مشکل اصلی از آن‎جا ناشی می‌شود که بدون برنامه مرزها بسته شده و روی افزایش تولید داخل تاکید می‌شود، اظهار کرد: «از قبل باید پیش‌بینی می‌شد که اگر این شرایط ایجاد شد، راهکار برون‎رفت از چالش چیست. ضمن این‎که قطعه‌سازان باید از نظر مالی، مواداولیه و تجهیزات تامین می‌شدند. درحال‎حاضر قطعه‌سازان به خودروساز قطعه داده‌اند، اما ماه‌ها است دریافت نداشته‌اند. همین باعث می‌شود توان تامین بازار خدمات پس‌ازفروش با مشکل مواجه شود.»

وی با تاکید بر این‎که با ایجاد محدودیت و بگیر و ببندها نمی‌شود بازار را کنترل کرد، افزود: «اگر قطعه‌سازی در تیراژ بالا قطعه‌ای را تولید کند، باید در انبار ذخیره کند. این در حالی است که تعزیرات انبارهای دپو قطعه را پلمب می‌کند. در واقع این روش ناشی از ناهماهنگی‌ها است.»

نیک‌آیین همچنین خاطرنشان کرد: «یک مشکل این است که معنای بنکدار و خرده‌فروش از یکدیگر تفکیک نشده است. بنکدار طبیعتا کالایی را با تیراژ بالا نگهداری کرده و در بازار توزیع می‌کند.»

به گفته رئیس اتحادیه تعمیرکاران تهران، در این شرایط اجرت کار تعمیرکاران تهران هیچ تغییری نکرده است و اگر کسی اجرت بالا از مشتری دریافت کند، با او برخورد جدی خواهد شد. علیرضا نیک‌آیین در پایان تاکید کرد: «بازار از نظر قطعات مصرفی با مشکل جدی مواجه است. اگر این موضوع زودتر حل نشود به فاجعه خواهد انجامید.»

قطعه‌ساز مشکلی برای تامین بازار لوازم‌یدکی ندارد

سخنگوی انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو ایران طی اظهارنظری در رابطه با توان قطعه‌سازان برای تامین بازار لوازم یدکی خودرو، با توضیح این مطلب که تغییرات قیمت ارز، ارزش و قیمت لوازم یدکی خارجی را بالا برده است، به «دنیای خودرو» گفت: «محصولات خارجی دیگر قابلیت رقابت با محصولات تولیدی را ندارند. بنابراین برای آن دسته از قطعه‌سازانی که تا امروز فقط تامین‌کننده بودند و امروز امکان افزایش ظرفیت تولید را دارند، این بازار شرایط بسیار خوبی دارد.»

فرهاد بهنیا در ادامه با اشاره به این‎که به همین دلیل قیمت در بازار لوازم یدکی با قیمت تامین قطعه برای خط‌تولید خودرو متفاوت است، اظهار کرد: «بنابراین بسیاری از قطعه‌سازانی که توانسته‌اند ظرفیت تولید خود را حفظ کنند، بخشی از تولیدات خود را به بازار عرضه می‌کنند.»

وی در پاسخ به این سوال که اگر چنین ظرفیتی وجود دارد، چرا خط‌تولید خودروساز تامین نمی‌شود، تصریح کرد: «هر خودرو از حدود 1400قطعه تشکیل شده است که اگر حتی 15 یا 20 قطعه آن تامین نشود، امکان تولید خودرو وجود نخواهد داشت. بنابراین خودروساز برای اینکه در تامین قطعات خودرو بحران دارد نمی‌تواند تیراژ را افزایش دهد. اما بسیاری از قطعه‌سازان به خاطر مزیت قیمت بازار قطعات یدکی، این بازار را رها نخواهند کرد.»

بهنیا با تاکید بر این‎که تحت هیچ شرایطی مشکلی در تامین بازار لوازم یدکی وجود ندارد، افزود: «تا زمانی‌که نیاز در بازار باشد، قطعه‌ساز تولید خواهد کرد. چراکه قیمت قطعات یدکی که به بازار عرضه می‌شود، واقعی است و تولید به منظور فروش در بازار می‌تواند حتی زیان تولیدکننده را جبران کند.»

به گفته این فعال حوزه قطعه‌سازی، وقتی قیمت واقعی باشد، تولیدکننده حاضر است ارز آزاد و مواداولیه گران بخرد، اما قیمت تمام‎شده تولید قطعاتی که به خودروساز تحویل داده می‌شود، 2.5برابر عددی است که در قرارداد قید می‌شود و قطعه‌ساز را دچار زیان انباشته می‌کند. به این ترتیب در بازار لوازم یدکی مشکلی ایجاد نخواهد شد و مشکل اصلی با خودروساز و در زمینه تولید خودرو است.