قدیمها هیچ چیز این طوری نبود. تلویزیونها سیاه و سفید بودند، اما قابشان رنگی بود. فوتبال را به صورت تیره و روشن میدیدیم، اما دنیای واقعی رنگی بود. خیابانها رنگی بودند پر از رنگهای شاد، نیازی نبود تا به عروسی دعوت شوید و یا به مهمانی بروید. به خیابان که میرفتید دلتان باز میشد، اما این روزها کمتر رنگ میبینیم همه چیز سیاه و سفید شده، چون سیاه و سفید مشتری بهتری دارد. مردم هم ناخواسته ترجیح میدهند سیاه و سفید بخرند. میگویند رند بازار است و بهراحتی فروش میرود به قول معروف سیاه و سفید را روی دست میبرند. ماشینها اگرچه وسیلهای برای جابهجایی به شمار میروند، اما به واقع وظایف زیادی دارند. البته در گذشته وظیفه اصلیشان جابهجایی بود، ولی حالا حتی وسیلهای برای فخرفروشی هم به حساب میآیند. به قول معروف هر چه بزرگتر باشد با کلاستر است. با این حرفها کاری نداریم. اما چرا همه آنها در خیابان یا مشکی هستند یا سفید. شاید واقعاً کارخانهها نیز رنگشان تمام شده و دیگر ماشین رنگی تولید نمیکنند. مردم هم میترسند که مبادا ماشین رنگی بخرند تا روی دستشان بماند.
چندی پیش به لطف فضای مجازی مقایسهای دیدم از خیابانهای قدیم و خیابانهای جدید پایتخت. خلوتی و هوای پاک خیلی جلب توجه نمیکردند، اما خیابانها رنگی بودند. کمتر خودرویی در آن سیاه و سفید بود و میشد خیابانها را به یک جعبه مداد رنگی بزرگ آن هم نه از نوع 6 رنگ، بلکه جعبههای 24 رنگ و 36رنگ اواخر دهه60 شمسی دید. ظاهراً در آن زمان خودروهای رنگی خریدار داشتند برای همین است که خودروهای قدیمی وقتی هنوز هم پا به خیابان میگذارند با خود نشاط را به همراه میآورند، به خاطر رنگهای جذاب و بینظیرشان.
قصه از آنجا شروع میشود که دلالهای خودرو میخواستند کار خود را راحت کنند، پس بهترین راه این بود که مشتریان را قانع کنند که خودروی سفید و یا خودروی مشکی قیمتی بخرند، چرا که قیمت آنها بالاتر است. چندی بعد تعداد خودروهای سفید و مشکی در خیابانها زیاد شد و اتفاقاً مشتریها هم آنها را بیشتر میپسندیدند. حالا هم کار به جایی رسیده که اگر خودروی رنگی بخرید روی دستتان باد میکند و مجبورید با قیمتی پایین آن را بفروشید. این در حالیست که در برخی از مواقع رنگ دلخواهتان را پیدا نمیکنید و تنها باید در خاطرهها دنبالش باشید. شاید باید یک بار برای همیشه به رنگ سفید و مشکی «نه» بگویید.
شاید باید این بار بر خلاف میل دلالان و فروشندگان خودرو عمل کنید و اگر خواستید خودرو بخرید رنگ دلخواهتان را بخرید. اگر این روش را پیش گیرید کارخانههای تولیدی و واردکنندگان نیز رنگهای دلخواه شما را تولید و وارد میکنند. خودروسازان میگویند خودروهای رنگی فروش ندارد و به همین جهت محدودیت رنگی دارند. شرکتهای واردکننده خودرو هم حاضر به ریسک واردات خودروهای رنگی نیستند و آنها هم ترجیح میدهند در صورت واردات، سهم خودروهای رنگی را کم کنند تا مبادا متضرر شوند.
یکی دیگر از گرایش مردم برای خرید خودروی سفید تصادف است. خودروهای سفید در تصادفات کمتر خود را نشان داده و اگر قرار باشد یک خودرو را بعد از تصادف صافکاری و نقاشی کنند قطعاً سفید بودن آن کمک زیادی به کمتر دیده شدن ایرادات میکند، اما اینکه به خاطر فروش رفتن و یا نرفتن یک خودرو مجبور باشیم تنها دو رنگ را انتخاب کنیم منوط به کشور ایران است. در دیگر کشورها موضوعاتی مانند کارکرد خودرو و رنگ آن هیچ اهمیتی ندارد. صافکاری و نقاشی در کشوری مانند ایران تعریف اینگونه دارد. اگر در کشور دیگری با خودرویی تصادف کردید پول آن را از بیمه میگیرید و یکی دیگر میخرید. از آنجا که خودرو در ایران کالایی سرمایهای محسوب میشود و مصرفی نیست، قطعاً صافکاری و نقاشی حرف اول را میزند. در گزارشهای بعدی سراغ کارکرد و یا دیگر مسائلی میرویم که همیشه دلالان خودرو در گوش مشتری خوانده و میخوانند تا بیشترین سود را نصیب جیبشان کنند.
رضا داورزنی فعال بازار خودرو: وقتی مردم از ما مشاوره میگیرند که چه رنگی را خریداری کنیم ما به آنها پیشنهاد رنگ سفید را میدهیم. وقتی رنگ سفید باشد مغازهداران با قیمت بالاتری میتوانند آن را به فروش برسانند. چرا که در صورت بروز تصادف میتوان راحتتر آن را از بین برد و به قول معروف رنگ تاب ندارد. اما در خودروهای رنگی به دلیل اینکه صافکاریهای خوبی نداریم رنگ دچار موج میشود.
محمد اردوخانی کارشناس بازار خودروهای وارداتی: سیاه و سفید بودن خودروها به وارداتیها هم سرایت کرده است. در گذشته خودروهای رنگی وارداتی مشتری زیادی داشت اما چند سالی است که فقط قشر خاص دنبال خودروهای رنگی هستند. بدین جهت واردات خودروها با رنگهای متنوع بهشدت کاهش یافته است و مردم برای این خودروها ریسک نمیکنند. بعضاً برای واردات خودروهای رنگی باید از قبل سفارش داده شده باشد در غیر اینصورت واردکننده از ترس خواب سرمایهاش خودروی رنگی سفارش نمیدهد.
جواد محققیان خریدار خودروهای کارکرده: اگر بخواهیم به سرعت به پول نقد برسیم فقط باید خودروی سفید بخریم. فرقی ندارد چه مدل خودرو باشد، اما مهم سفید بودن آن است. خودروی رنگ سفید برای ما حکم باقلوا را دارد. ما از قدیم هم به مردم گفتیم سراغ خودروی سفید بروند چرا که مزیتهای زیادی دارد. یک آنکه کثیفی روی آن مشخص نیست، دوم اینکه در شب دید دارد و احتمال تصادف کم میشود، سوم اینکه در صورت هر گونه تصادف راحت میتوان کار صافکاری را انجام داد و از همه مهمتر اکنون مردم دنبال خودروی سفید هستند.