کاهش تنها 4 درصدی آلودگی هوا با اجرای طرح زوج و فرد در 10 سال گذشته، دلیل مهمی برای مدیریت شهری پایتخت بود تا به دنبال طرحی جایگزین و تاثیرگذارتر باشد.

از این‌رو زمزمه‌های تغییر در ملاک تردد خودروها در محدوده‌های مرکزی و پرترافیک تهران، از یکی دو سال پیش به گوش می‌رسید تا اینکه بالاخره طرح «ال‌ای‌زد» یا «کاهش» به عنوان طرح جایگزین معرفی شد.

این طرح بعد از چند بار تغییر، سرانجام در بهار امسال با امضای رییس شورای عالی استان‌ها، رییس پلیس راهور و معاونان وزارت راه و شهرسازی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، به تصویب شورای عالی هماهنگی ترافیک کشور رسید و اجرای آن در دستور کار قرار گرفت.

طرح «کاهش» به دنبال جلوگیری از تردد خودروهای دارای آلایندگی بالا و معیار بررسی آلایندگی خودروها در آن، معاینه فنی است. البته در اجرای این طرح، همچنان بحث محدودیت تردد بر اساس پلاک در محدوده زوج و فرد مطرح است و در فاز نخست، تنها به خودروهایی که دارای معاینه فنی باشند، اجازه تردد در محدوده زوج و فرد داده می‌شود. به گفته مسئولان، از ابتدای مهر این طرح در محدوده زوج و فرد به شکل سلبی اجرایی خواهد شد؛ به طوری که در محدوده زوج و فرد خودروهای بدون برگه معاینه فنی که وارد محدوده شوند، ۵۰هزار تومان جریمه خواهند شد.

بر اساس اعلام مدیریت شهری، در فاز دوم این طرح قرار است محدودیت‌ها در زمینه انژکتوری یا کاربراتوری بودن خودروها نیز اعمال و از تردد خودروهای کاربراتوری در محدوده زوج و فرد جلوگیری شود. در فاز سوم هم قرار است اجرای این طرح از محدوده زوج و فرد فراتر رفته و به کل سطح شهر تهران تسری یابد. از سوی دیگر آنطور که مسئولان اعلام کرده‌اند، از ابتدای دی ۹۶ که آخرین گام طرح کاهش برداشته می‌شود، به طور کلی خودروهای کاربراتوری از چرخه حمل‌ونقل شهری تهران حذف خواهند شد.

اجباری شدن معاینه فنی در اجرای این طرح موجب شده در روزهای اخیر شاهد مراجعه چشمگیر خودروها به مراکز معاینه فنی در سطح شهر باشیم و آنطور که بررسی‌های صمت نشان می‌دهد، علاوه بر دوشیفته شدن مراکز معاینه فنی پایتخت، برخی مراکز مانند آبشناسان، بیهقی و نیایش، حتی جمعه‌ها نیز به ارائه خدمات به مراجعه‌کنندگانی پرداخته‌اند که از ساعت ۸ صبح، صف‌های طولانی جلو مقابل این مراکز تشکیل داده‌اند.

به گفته مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودرو تهران، بیش از ۳/۵میلیون خودرو در تهران وجود دارد و بر اساس اعلام پلیس راهور، یک میلیون و ۸۰۰ هزار خودرو در این میان، مشمول معاینه فنی هستند این در حالی است که پیش از اجرای طرح «کاهش»، پلیس اعلام کرده بود ۱۵ درصد خودروهای تهران برگه معاینه فنی ندارند. همچنین بیش از ۳۰۰ هزار خودرو کاربراتوری در تهران تردد دارد که به نظر می‌رسد به زودی برای تردد در سطح تهران با مشکلاتی مواجه خواهند شد. به گفته کارشناسان، خودروهای کاربراتوری در هر کیلومتر پیمایش، ۴۵ گرم آلودگی تولید می‌کنند در حالی که در یک خودرو انژکتوری، این رقم به ۲/۷گرم کاهش می‌یابد.

با توجه به حضور گسترده مردم در مراکز معاینه فنی تهران، این مراکز نیز تلاش کرده‌اند ساعت‌های فعالیت خود را برای همکاری با این طرح افزایش دهند البته ستاد معاینه فنی تهران از مردم خواسته برای به حداقل رسیدن زمان معطلی در مراکز معاینه فنی، قبل از مراجعه به مراکز، وضعیت ایمنی خودرو خود را بررسی کنند. برای آگاهی از فرآیند معاینه فنی و بخش‌هایی از خودرو که در مراکز موردکنترل و بازرسی قرار می‌گیرد، رانندگان می‌توانند به پایگاه اینترنتی معاینه فنی در سایت http: //inspection. tehran. ir مراجعه کنند.

راه‌اندازی سامانه سیمفا

یکی از زیرساخت‌های مهم اجرای طرح «کاهش» که تاخیر اجرای این طرح به دلیل آن بود، طرح معاینه فنی یکپارچه کشور یا سامانه سیمفا است که درنهایت خرداد در تهران اجرایی شد. پلیس راهور یکی از شرط‌های اجرای این طرح را راه‌اندازی سامانه سیمفا اعلام کرده بود که با راه‌اندازی آن، پلیس می‌تواند اطلاعات معاینه فنی خودروها را به صورت برخط کنترل کند.

۴۴۰ مرکز معاینه فنی موجود در سطح کشور با اجرای سیمفا، به بانک اطلاعاتی وزارت کشور متصل شده‌اند. در واقع بعد از راه‌اندازی سیمفا و ایجاد سامانه یکپارچه معاینه فنی، اطلاعات خودروهایی که معاینه فنی می‌شوند، به طور خودکار وارد شبکه می‌شود و دوربین‌های کنترل ترافیک خودروهایی که معاینه فنی دارند را تشخیص می‌دهند.

بنا به اعلام مسئولان، با استفاده از اطلاعات سیمفا، از ابتدای آبان، خودروهای بدون معاینه فنی اعمال قانون می‌شوند. با استفاد از این سامانه، ۳۰۰ دوربین پلاک‌خوان با تطابق دادن پلاک خودروها با بانک اطلاعاتی مستقر در وزارت کشور برگه معاینه فنی خودروها را استعلام می‌کنند و چنانچه خودرویی بدون برگه معاینه فنی باشد، از ابتدای شروع این طرح تا مهر، پیامک‌های ارشادی برای مالکان خودروها ارسال می‌شود.

همراهی پلیس با طرح کاهش

پلیس راهور پیش از این اعلام کرده بود که زیرساخت‌های اجرای طرح کاهش در تهران فراهم نیست اما به نظر می‌رسد با راه‌اندازی سامانه سیمفا پلیس نیز مخالفتی با اجرای این طرح ندارد.

سردار سیدتیمور حسینی، رییس پلیس راهور تهران که پیش از این در گفت‌وگو با صمت اعلام کرده بود زیرساخت‌ها آماده اجرای طرح ال‌ای‌زد نیست، اکنون معتقد است با توجه به اجرایی شدن طرح با موافقت سازمان‌های دست‌اندرکار و با توجه به اینکه مصوبه شورای عالی ترافیک کشور را دارد، اکنون زمان اجرای طرح است و نمی‌توان درباره آن اظهارنظر کرد. او می‌گوید باید منتظر باشیم مزیت‌ها و معایب طرح در طول مدت اجرا خود را نشان دهد.

زیربنای اصلی اجرای طرح کاهش، در کنار معاینه فنی، ایجاد محدودیت برای خودروها براساس پلاک آنهاست و سردار حسینی که پیش از این، نارضایتی خود از اجرای طرح زوج و فرد را اعلام کرده بود در این زمینه می‌گوید: هرگاه جایگزین قوی و منطقی برای زوج و فرد ایجاد شود، به طور حتم از آن استقبال می‌کنیم و ما نیز معتقدیم باید طرح کامل‌تری نسبت به طرح کاهش جایگزین زوج و فرد شود اما در حال حاضر باید منتظر نتایج اجرای طرح کاهش باشیم. به ویژه با توجه به اینکه در گام‌های بعدی قرار است اجرای آن از محدوده مرکزی شهر یعنی محدوده زوج و فرد فراتر رفته و به کل شهر گسترش یابد.

به گفته رییس پلیس راهور تهران، بعد از اجرای گسترده طرح در کل شهر بهتر می‌توان درباره ادامه‌دار بودن یا نبودن آن تصمیم‌گیری کرد. به گزارش صمت، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران اعلام کرده است که فاز نخست طرح کاهش از ابتدای شهریور آغاز شده است، با این حال رییس پلیس راهور تاکید می‌کند که قرار است طرح از ۱۵ شهریور آغاز شود. این ناهماهنگی در اعلام زمان آغاز قابل‌تامل است و درباره چگونگی روند اجرا و نظارت بر این طرح، تردید ایجاد می‌کند.

لزوم بهبود حمل‌ونقل عمومی

اگرچه پلیس معتقد است زیرساخت‌های اجرای طرح کاهش تا اندازه زیادی با اجرای سیمفا آماده شده اما در کنار این مسائل باید وضعیت حمل‌ونقل عمومی را نیز بررسی کرد زیرا در دنیا، هرجا سخن از محدودیت در تردد خودروهای شخصی به میان می‌آید، در کنار آن توسعه حمل‌ونقل عمومی در دستور کار قرار می‌گیرد. از سوی دیگر به گفته مسئولان، یکی از بندهای مصوبه طرح کاهش، نوسازی ناوگان تاکسیرانی و جلوگیری از تردد موتورهای کاربراتوری است که باید در دستور کار مدیریت شهری قرار گیرد. در حال حاضر نوسازی ۳ هزار اتوبوس در دستور کار است و از سال گذشته تاکنون، ‌۳ هزار تاکسی نیز در تهران نوسازی شده است. به نظر می‌رسد باید منتظر تکمیل اقدامات اجرایی مدیریت شهری در زمینه ناوگان حمل‌ونقل عمومی باشیم تا بعد از آن بتوان درباره تاثیر طرح کاهش، به درستی سخن گفت.

منبع:ایران جیب