تاکیدات مکرر دولت درباره استاندارد بودن بنزین وارداتی و توزیعی در کشور یک بار دیگر به‌طور آشکار از سوی شرکت خودروسازی زیرمجموعه دولت زیر سوال رفت؛ آن هم در برنامه مناظره تلویزیونی! همان برنامه‌ای که چندماه قبل حامیان دولت در آن گرد هم آمدند و قاطعانه از استاندارد بودن بنزین وارداتی دفاع کردند.

این بار اما کیوان وزیری، مدیر اجرا و نظارت بر استانداردهای ایران‌خودرو به قصد دفاع از عملکرد مجموعه خود در برنامه مناظره، به آزمایش‌های انجام شده در آلمان درباره بنزین یورو 4 توزیعی در کشور اشاره کرد و گفت: «یورو 4 هم باید در سوخت اعمال شود و هم در خودرو. یعنی باید به‌صورت موازی ارتقا یابد زیرا اگر خودرو با استانداردهای یورو 4 تطابق یابد اما سوخت مناسب نباشد موجب ایجاد مشکلات بسیاری می‌شود اما موضوعی که مورد توجه است، آزمایش بنزین یورو 4 در آزمایشگاهی در آلمان بود که با توجه به نتایج به‌دست آمده، اعلام شد در این سوخت منگنز وجود دارد».

هرچند احتمالا این افشاگری ناخواسته بوده و در وهله نخست به قصد دفاع از عملکرد خودروسازان اتفاق افتاده است اما به هر حال بار دیگر ثابت می‌کند انتقاد کارشناسان از دولت به خاطر واردات بنزین غیراستاندارد به‌جا و به دور از مسائل سیاسی است؛ بویژه اینکه این سخنان از سوی یک مقام مرتبط با مجموعه دولت طرح شده و حوزه تخصصی وی، نظارت بر استاندارد خودرو است. حال اندکی به عقب بازمی‌گردیم و اظهارات مقامات وزارت نفت و سازمان محیط‌زیست را مرور می‌کنیم.

یوسف رشیدی، رئیس پیشین مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست 26 اردیبهشت امسال در برنامه تلویزیونی «مناظره» اعلام کرد: «سازمان محیط‌زیست بر کیفیت بنزین‌ وارداتی نظارت دارد»! وی همچنین در روزهای 21 و 24 اردیبهشت امسال در مصاحبه با شانا اظهار داشت: «مطرح شدن آلوده بودن بنزین‌های وارداتی شائبه‌ای سیاسی است و برخی افراد به دنبال فضاسازی کاذب در این زمینه هستند... استاندارد نبودن بنزین وارداتی صحت ندارد.

براساس توافقات انجام‌شده میان سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت نفت، واردات بنزین باید با استاندارد یورو منطبق باشد که این موضوع نیز تا به حال رعایت شده است». اکنون اما این سوال مطرح می‌شود که مقامات سازمان محیط‌زیست که بارها در دفاع از بنزین وارداتی سخن گفته‌اند، کدام حقیقت را از مردم پنهان کرده‌اند؟ این در حالی است که مردم از سازمان محیط‌زیست انتظار دارند بدون ملاحظات سیاسی فعالیت کند و سلامت مردم را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهد. نکته جالب دیگر این است که مقامات وزارت نفت نیز همواره برای تایید کیفیت بنزین وارداتی به اظهارات مدیران سازمان محیط‌زیست استناد می‌کرده‌اند.

در همین باره شاهرخ خسروانی، معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش، بهار امسال اظهار کرد: «بنزین تولیدی و وارداتی کشور مورد تایید سازمان محیط‌زیست به‌عنوان متولی اصلی آن است... خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها با استناد به گزارش‌های گذشته سازمان محیط‌زیست، اخیرا اخباری مبنی بر کیفی نبودن بنزین وارداتی منتشر کرده‌اند که این اخبار مورد تایید نیست». مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران نیز 15 اردیبهشت امسال یکی از دلایل افزایش سرطان در تهران و سایر کلانشهرهای کشور را به بنزین تولیدشده در پتروشیمی‌ها نسبت داده و تاکید کرده بود: «هم اکنون همه بنزین عرضه شده در تهران با استاندارد یورو ۴ اتحادیه اروپا است».

با افشاگری اخیر مدیر اجرا و نظارت بر استاندارد ایران خودرو اما تاکید ده‌ها باره مدیران دولتی مبنی بر پاک بودن بنزین وارداتی و توزیعی در 16 ماه گذشته، بیش از پیش زیر سوال رفته است؛ چراکه چنین انتقادی از کیفیت پایین بنزین توزیعی این بار از سوی فردی خارج از مجموعه دولت مطرح نشده است و مهم‌تر اینکه وی به انجام آنالیز و آزمایش این بنزین در آزمایشگاهی در کشور آلمان استناد کرده است و منتقدان داخلی دولت هیچ نقشی در این زمینه ندارند. اکنون بهتر است حامیان دولت و بویژه مقامات وزارت نفت و سازمان محیط‌زیست درباره ادعاهای خود مبنی بر استاندارد بودن بنزین وارداتی به افکار عمومی توضیح دهند و دست‌کم بپذیرند که بنزین وارداتی در بهترین حالت مطابق استاندارد یورو 2 است و فاصله زیادی با یورو 4 دارد.

نتیجه آزمون کیفیت بنزین همچنان در کما!

رئیس سازمان ملی استاندارد با اشاره به ۱۰۰ مورد نمونه‌گیری از مراکز عرضه بنزین در ۹ شهر از اعلام نتایج اولیه این آزمون‌ها خودداری و این کار را به مشخص شدن نتیجه نهایی موکول کرد. نیره پیروزبخت در گفت‌وگو با فارس، درباره اعلام نتیجه آزمون بنزین‌ توزیع شده در کشور اظهار داشت: ۱۰۰ مورد نمونه‌برداری از مراکز توزیع بنزین در ۹ شهر کشور انجام شده و نتیجه ۵۰ نمونه اصلی مشخص شده است ولی برای اعلام نتیجه قطعی منتظر مشخص شدن نتایج آزمون ۵۰ نمونه شاهد هستیم.

وی تصریح کرد: این آزمون‌ها از ابتدای آبان‌ تا اواخر این ماه از مراکز عرضه بنزین در کشور و همچنین پالایشگاه‌ها تهیه شده است که اعلام نتیجه قطعی منوط به مشخص شدن نتیجه آزمون نمونه‌های شاهد است. پیروزبخت گفت: با توجه به زمان‌بر بودن آزمون بنزین و به دلیل اینکه بیشتر از 3 آزمایشگاه در این زمینه با ما همکار نیستند، نتیجه نهایی هنوز مشخص نشده است. رئیس سازمان ملی استاندارد درباره آزمون نمونه شاهد نیز توضیح داد: طبق قانون استاندارد، هر نمونه‌برداری که از یک کالا صورت می‌گیرد، به منظور قطعی بودن نتیجه آزمون آن، یک نمونه‌برداری شاهد نیز انجام می‌شود تا اگر درباره نمونه اصلی ابهامی وجود داشت، از طریق نمونه شاهد این ابهام برطرف شود. وی در پاسخ به سوال دیگر فارس که پرسید آیا شورایعالی استاندارد مصوبه‌ای برای سپردن آزمون استاندارد بنزین به سازمان ملی استاندارد داشته‌ است نیز گفت: خیر! مصوبه‌ای در این باره صادر نشده و طبق قانون آزمون بنزین برعهده وزارت نفت است ولی ما نیز آزمایش‌های خود را انجام می‌دهیم.

پیروزبخت پیش‌تر از احتمال صدور مصوبه شورایعالی استاندارد برای واگذاری کار آزمون بنزین به سازمان ملی استاندارد از سوی شورایعالی استاندارد در آبان‌ماه خبر داده بود. رئیس سازمان ملی استاندارد تأکید کرد: نمی‌توانیم تاریخی برای اعلام نتیجه آزمون بنزین مشخص کنیم، زیرا برای اعلام عمومی مسائل حساس باید از هر جهت خیال‌مان راحت باشد. پیروزبخت همچنین در پاسخ به این سوال که آیا بنزین وارداتی نیز جدیداً مورد آزمون قرار گرفته است یا خیر، گفت: بنزین وارداتی را نیز عموماً کنترل می‌کنیم و طبق اعلام قبلی مشکلی در این باره وجود نداشته است.

وی در پاسخ به سوال دیگر فارس درباره بررسی کیفیت آب معدنی و آب آشامیدنی تولیدی در داخل نیز گفت: این محصولات دارای استاندارد اجباری هستند و مطمئن باشید موضوع آب آنقدر حساس است که اگر مشکلی وجود داشته باشد، حتماً اعلام خواهیم کرد. پیروزبخت ادامه داد: نمونه‌برداری از بازار مرتباً انجام می‌شود و مشکلی در این زمینه نداشته‌ایم. رئیس سازمان ملی استاندارد در پایان از احتمال تدوین استانداردی برای آلودگی صوتی موتوسیکلت‌ها خبر داد.