موسسه تحقیقاتی بیزینس‌ مانیتور در جدیدترین گزارش از صنعت خودرو ایران بار دیگر چشم‌انداز صنعت خودرو ایران در سایه مذاکرات هسته‌یی را بررسی کرد. این موسسه باز هم بر تیراژ تولید خودرو ایران تاکید کرد و نوشت: براساس آمارهای سازمان بین‌المللی تولیدکنندگان وسایل نقلیه موتوری، تولید خودرو در ایران در سال 2014 با 46.7 درصد رشد نسبت به سال گذشته به یک‌ میلیون و 90 هزار و 846 دستگاه رسید.

اما نکته تازه این گزارش، پیش‌بینی افزایش صادرات ایران درمحدوده منطقه خاورمیانه در صورت حصول توافق نهایی ایران و 1+5 و اشاره به تولید خودروهای برقی در ایران است که در آینده می‌توانند نقش رو به افزایشی را در بخش خودرو ایران ایفا کنند. باتوجه به این عملکرد قابل توجه، بیزنس مانیتور معتقد است که ممکن است پیش‌بینی‌اش مبنی بر تولید یک‌میلیون و 78 هزار و 492 دستگاه خودرو در سال شمسی 1393 (مارس 2014 تا مارس 2015) در معرض ریسک افزایشی قرار داشته باشد. ایران 925 هزار و 975 هزار دستگاه خودروسواری و 154هزار و 871 خودرو تجاری تولید کرده است. این آمار ایران را در رده هجدهمین تولید‌کننده بزرگ خودرو جهان قرار می‌دهد. درحال حاضر، گمانه‌های موجود نسبت به صنعت خودروسازی ایران همچنان تحت تاثیر پیشرفت در مذاکرات هسته‌یی قرار دارد. دوطرف تا 30 ژوئن فرصت دارند تا به یک توافق نهایی دست یابند. در طول این مدت، ایران همچنان ماهانه حدود 700 میلیون دلار از دارایی‌های بلوکه شده خود را دریافت خواهد کرد، هرچند که تحریم‌های اصلی علیه بخش‌های انرژی و بانکی ایران پابرجا باقی خواهد ماند. در ژانویه2015، تیم بیزینس مانیتور بار دیگر بر نظر قبلی خود تاکید کرد که مذاکرات طولانی خواهد بود و ریسک‌ها اندکی کاهش خواهد یافت.

در این گزارش آمده بود: به‌طور کلی ما معتقدیم که راه‌حل اختلاف بر سر برنامه هسته‌یی ایران تا 30 ژوئن یافته نخواهد شد، زیرا محدودیت‌های سیاسی دو طرف را از اعطای امتیازات قابل توجه که لازمه حل اختلافات فنی است باز خواهد داشت. بنابراین ما همچنان معتقدیم که مذاکرات در طی 2سال آینده از طریق برخی توافقات بخشی و تمدیدها ادامه خواهد یافت. همچنین ما عقیده داریم که تا ژوئن 2015 یک توافق نسبی برای حفظ ظاهر به‌دست خواهد آمد که اجازه انجام مذاکرات بیشتر را می‌دهد. در ادامه این گزارش آمده است، روشن است که همچنان تقاضای بالایی برای خودروهای جدید ازسوی مصرف‌کنندگان ایرانی وجود دارد. در نتیجه، پتانسیل بهبود روابط خارجی بین ایران و غرب در طی کوتاه‌مدت تا میان‌مدت منافع قابل توجهی برای خودروسازان ایجاد کرده است که البته در این میان شرکت‌های رنو و پژو فرانسه بزرگ‌ترین برندگان این ماجرا هستند. به‌نظر می‌رسد که پژو به‌دنبال توافقی با ایران‌خودرو خواهد بود، درحالی که رنو اکنون درحال مذاکره با سایپا درخصوص خرید بخشی از سهام شرکت پارس‌خودرو است.

توسعه فعالیت‌های منطقه‌ای خودروسازان

خودروسازان ایرانی به‌دنبال توسعه فعالیت‌های خود در منطقه خاورمیانه هستند. در این زمینه، در ژانویه 2015، تایمز عمان گزارش داد که شرکت ایران خودرو درحال بررسی بازار عمان برای صادرات و صادرات مجدد خودروهای تولیدی خود است. در همین باره محمد حضرتی، مدیر صادرات ایران‌خودرو دیزل گفت: باتوجه به نزدیکی مسافت بین دو کشور، صادرات خودرو از ایران برای عمان از نظر اقتصادی به‌صرفه است. وی افزود،: ایران‌خودرو دیزل ممکن است علاقه‌مند به ایجاد یک مرکز مونتاژ خودروهای تجاری در عمان از طریق سرمایه‌گذاری مشترک باشد. عراق کشور دیگری است که خودروسازان ایرانی به‌دنبال افزایش تولید در آن هستند. براساس گزارشی که ایران دیلی در اکتبر2014 منتشر ساخت، ایران‌خودرو اکنون روزانه حدود50 خودرو در عراق تولید می‌کند و این شرکت قصد دارد این رقم را به‌دلیل افزایش تقاضا به100 دستگاه ارتقا دهد. ایران در کنار افزایش صادرات، شاهد افزایش واردات خودرو در طی سال گذشته شمسی نیز بوده است. ایرج ندیمی، معاون رییس کمیسیون اقتصادی مجلس ایران در فوریه 2015 گفت: واردات خودرو به کشور از اواسط ماه مارس 2014 تاکنون افزایش داشته است. مانع اصلی واردات خودرو خارجی به ایران تعرفه وارداتی 100درصدی است که به همه خودروها اعمال می‌شود.

افزایش احتمالی خودروهای برقی

به‌نظر می‌رسد که در آینده خودروهای برقی می‌توانند نقش رو به افزایشی را در بخش خودرو ایران ایفا کنند. شرکت دیار خودرو در ژانویه 2015 از نخستین خودرو برقی تولید داخل با نام سابرینا رونمایی کرد. به گفته محمدتقی خانلو، مدیرعامل دیار خودرو دولت ایران درحال مذاکره برای انعقاد قراردادی برای استفاده از سابرینا در ناوگان حمل‌ونقل عمومی است.

انحصارطلبی پژو در ایران

همزمان با انتشار این گزارش، عضو کمیسیون صنایع مجلس گفت: وجود انحصار در قرارداد با شرکت‌های خودروسازی خارجی باعث شده پژو فرانسه نهایت سوءاستفاده را از این وضعیت داشته باشد و این درحالی است که طبق مستندات شرکت‌های زیادی حاضر به سرمایه‌گذاری در ایران بودند. علی علیلو نماینده شبستر در مجلس شورای اسلامی بااشاره به قراردادهای شرکت‌های خودروسازی کشورمان با پژو فرانسه گفت: شواهد و قرائن بیانگر این موضوع است که افرادی سعی دارند تا این انحصار در قرارداد با شرکت پژو انجام شود و این درحالی است که طبق مستندات موجود شرکت‌های خودروسازی زیادی آمادگی خود را برای همکاری در بحث تکنولوژی خودرو و همکاری در این بخش با ایران اعلام کرده‌اند. وی افزود: در تحقیق و تفحصی که از شرکت‌های خودروسازی انجام شد، مشخص شد که باوجود گزینه‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو ایران و وجود انحصار برای شرکت پژو فرانسه بالاترین سوءاستفاده خود را از این وضعیت انحصاری صورت داده است. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس همچنین اظهار داشت: وضعیت فعلی صنعت خودروسازی کشور ما را به این واقعیت می‌رساند تا زمانی که صنعت به‌صورت دولتی مدیریت شود، وجود رانت در آن امری طبیعی و عادی است. علیلو خاطرنشان کرد: صنعت باید به‌طور خصوصی اداره شده و از دست دولت خارج شود و در چنین شرایطی است که بازار صنعت خودرو جنبه رقابتی به خود گرفته و ما شاهد بهبود شرایط در این حوزه خواهیم بود.

قطعات چینی با برچسب ساخت ایران

وی بااشاره به استفاده از قطعات چینی در خودروهای داخلی اظهار داشت: برخی از قطعه‌سازان داخلی قطعات ساخته شده در کشور چین را با بسته‌بندی ایران به شرکت‌های خودروساز تحویل می‌دهند و با این کار اصالت و هویت و استقلال خود را نگه نداشته و به این فعالیت ضربه می‌زند. عضو کمیسیون صنایع مجلس در پایان گفت: یکی از قطعه‌سازان کشور با سرمایه‌گذاری در کشور چین و احداث کارخانه، قطعات یدکی‌ خودروها را در آنجا تولید و به کشور وارد می‌کند و کسی که باید از هویت صنعت کشور صیانت کند، نخستین نفری بوده که در کشور چین کار قطعه‌سازی را به راه انداخته است و این قطعات را به کشور وارد می‌کند.