براساس آمارهای منتشر شده توسط وزارت صمت تا پایان مهرماه سال جاری در مجموع ۲ هزار و ۷۳۷ دستگاه انواع کامیونت، کامیون کمپرسی و کشنده در دو شرکت بزرگ خودروساز( ایران خودرو دیزل و سایپا دیزل ) و همچنین تجاری سازان بخش خصوصی تولید شده که در مقایسه با تولید سال گذشته در همین بازه زمانی رشد ۵۶ درصدی را نشان می‌دهد.

در حالی که رشد ۵۶ درصدی در بخش تولید خودروهای تجاری طی بازه زمانی یاد شده رقم خورده است ؛ اما به نظر می‌رسد این میزان تولید برای از رده خارج کردن تجاری‌های فرسوده کافی نباشد از این رو واردات تجاری‌های با عمر حداکثر سه ساله از ابتدای سال جاری در دستور کار قرار گرفته است.

وزارت راه و شهرسازی و زیر مجموعه آن یعنی سازمان راهداری متولی ایجاد ساز و کار لازم برای واردات خودروهای تجاری با عمر حداکثر 3 ساله به کشور است.

البته هنوز هیچ خودروی تجاری از این مسیر وارد کشور نشده این در حالی است که تعدادی خودروی تجاری با عمر حداکثر سه ساله به گمرک کشور وارد شده‌اند ؛ اما همچنان در پیچ تشریفات گمرکی قرار دارند و به‌طور رسمی وارد کشور نشده‌اند.

اما چه شد که سیاست گذار کلان کشور زیر بار واردات خودروهای تجاری دست دوم رفت؟

در زمستان سال 96 و در ماه‌های پایانی دولت یازدهم، دولتمردان وقت از طرح ابر پروژه اسقاط رونمایی کردند.

بر اساس این طرح قرار بود بیش از 200 هزار خودروی تجاری فرسوده با خودروهای نو جایگزین شود. 

دولتمردان وقت امیدوار بودند در کنار امضای توافق‌نامه برجام، رفع تحریم‌ها و گشایش‌های سیاسی و اقتصادی اتفاق افتاده و همچنین حضور شرکای بین‌المللی تجاری سازان، این مهم رقم بخورد. با توجه به تیراژ پایین خودروهای تجاری در کشور و عمق کم داخلی‌سازی قطعات مورد نیاز آنها حضور شرکای بین‌المللی برای اجرای ابر پروژه یاد شده حیاتی بود و بدون حضور شرکای بین‌المللی این پروژه نمی‌توانست به حیات خود ادامه دهد. در حالی‌که دولتمردان مشغول برنامه ریزی برای آغاز طرح یاد شده بودند، ناگهان خروج ایالات متحده آمریکا از توافق نامه برجام و وعده بازگشت تحریم‌ها در کنار خروج دوباره شرکای تجاری ساز بین‌المللی سبب شد تا اجرای ابر پروژه اسقاط به کما برود.

دولت دوازدهم تلاش کرد تا از مسیر تزریق 3 میلیارد یورو از منابع صندوق ذخیره ارزی بار دیگر پروژه یاد شده را استارت بزند؛ اما مشخص نشد که به چه دلیل تزریق نقدینگی یاد شده به این پروژه نهایی نشد. هر چه هست دولت دوازدهم در اجرای این طرح ناکام ماند و همچنان تجاری‌های فرسوده در جاده‌ها تردد می‌کنند و علاوه بر هدر دادن منابع سوخت کشور به آلودگی هوای کلان شهرها مشغول هستند. 

درست است که برنامه واردات تجاری‌های دست دوم به‌عنوان مسکنی در شرایط فعلی مورد توجه قرار دارد؛ اما برنامه‌ریزی صورت گرفته برای واردات در مقابل حجم تجاری‌های فرسوده موجود عدد ناچیزی است. به گفته مدیران ارشد وزارت راه و شهرسازی قرار است در مرحله اول 800 خودروی تجاری فرسوده از این مسیر نوسازی شوند.

حال سری به وضعیت تولید دو تجاری ساز بزرگ کشور بزنیم و ببینیم طی 7 ماهی که از سال می‌گذرد چه تعداد خودرو توسط آنها تولید شده است.

بر اساس آمارهای منتشر شده غول آبی جاده مخصوص توانسته در بازه زمانی یاد شده در مجموع هزار و 228 دستگاه از انواع محصولات تجاری خود را در خطوط تولید نهایی کند.

این تعداد خودروی تولیدی در مقایسه با میزان تولید این تجاری ساز تا پایان مهر سال گذشته از رشد بیش از 116 درصدی حکایت دارد.

در حالی که ایران خودرویی‌ها رشد تولید را تا پایان مهر ماه امسال در کارنامه خود ثبت کرده‌اند؛ اما از سایپا دیزل خبر می‌رسد که این تجاری ساز افت تولید داشته است.

آمارها نشان می‌دهد سایپایی‌ها تا پایان هفتمین ماه از سال جاری توانسته‌اند تولید 224 دستگاه از انواع کامیونت، کامیون، کمپرسی و کشنده را که در سبد محصولاتی شان قرار دارد، نهایی کنند. این میزان تولید در مقایسه با تولید 305 دستگاهی که در کارنامه نارنجی‌های جاده مخصوص تا پایان مهر سال گذشته ثبت شده است، افت بیش از 26 درصدی را نشان می‌دهد.‌