بازار خودرو در حالی روزهای نسبتا آرام و کم مشتری را سپری می کند که ایجاد اطمینان نسبت به این بازار برای خریداران و فروشندگان نیازمند برنامه ریزی دقیق در خصوص میزان تولید و عرضه خودروسازان است.

در حال حاضر با کاهش نوسانات نرخ ارز، خریداران زیادی در بازار خودرو دست نگه داشته اند و منتظر تاثیر بیشتر این اتفاق بر بازار خودرو هستند که باید دید سیاست های ارزی کشور به چه سمتی در حرکت خواهد بود و تاثیر بعدی آن بر خرید و فروش خودرو چیست؟ در عین حال، اثر تورم سال بعد بر بازار خودرو نیز باید مشخص شود و در این میان آنچه اهمیت زیادی دارد افزایش عرضه خودروسازان است تا به حجم بیشتری از تقاضاها پاسخ مثبت داده شود. همچنین باید دید قیمت کارخانه ای خودروسازان تغییری می کند یا خیر؟

در این خصوص نعمت الله کاشانی نسب، نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو درباره آخرین وضعیت بازار خودرو گفت: قیمت خودرو از هفته گذشته بدون تغییر بوده و اگر هم نوسانی وجود داشته، بین یک تا 2 میلیون تومان است. 

وی ادامه داد: با توجه به اینکه عرضه خودروسازان افزایش یافته، قیمت ها رو به کاهش است. اگر خودروسازان در سال جدید همین روند عرضه را داشته باشند شاهد کاهش قیمت ها در سال  آینده خواهیم بود. بعید به نظر می رسد قیمت خودرو در سال جدید افزایش یابد و همین روند تعادلی را خواهیم داشت. 

کاشانی نسب با بیان اینکه اکنون تنها مصرف کنندگان در بازار حضور دارند، گفت: مردم اگر قصد خرید خودروی خارجی و میلیاردی را دارند، صبر کنند زیرا در آینده نه چندان دور عرضه به دلیل دریافت مالیات از خودرو، بیشتر می شود.

وی با تاکید بر اینکه امسال میزان خرید و فروش نسبت به گذشته کمتر شده است، گفت: هر سال خرید و فروش خودرو بیشتر بود اما امسال با توجه به همه گیری ویروس کرونا میزان خرید و فروش کمتر شده و تنها افرادی که نیازمند واقعی به خودرو هستند، در بازار آزاد حضور دارند.

هرچند در حال حاضر بازار خودرو نسبت به قبل کمی آرامتر شده و بازار شب عید تب و تاب هر سال را ندارد، اما باید دید قیمت های فعلی تا چه میزان مقاوم خواهند بود و در عین حال، نرخ تورم سال آینده چه تاثیری بر نرخ های نجومی خودرو در بازار خواهد داشت.

سعید مؤتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو در مورد وضعیت قیمت خودروها در بازار به فارس گفته بود: پیش بینی می کنیم قیمت خودرو در بازار تا شب عید تغییر چندانی نداشته باشد و بازار تقریبا باثبات باشد.

به گفته وی، تا شب عید نوسان  چندانی در بازار خودرو نداشته باشیم مگر این که قیمت دلار تغییر قابل توجهی داشته باشد.

وی با بیان اینکه تقاضای کاذب در بازار خودرو فروکش کرده و خریداران واقعی وارد بازار شده‌اند، گفته بود: در صورت نوسان نرخ ارز ممکن است قیمت خودرو در بازار نیز یک تا دو درصد نوسان داشته باشد.

* اهمیت برآورد دقیق از نیاز بازار

برای برنامه ریزی جهت تامین نیاز بازار خودرو باید برآورد دقیقی وجود داشته باشد تا تولید و عرضه خودروسازان طبق آن صورت گیرد. از سویی افزایش عرضه خودرو توسط ایران خودرو و سایپا تاثیر مستقیمی بر کنترل قیمت ها در بازار دارد.

مازیار بیگلو دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه های خودرو در این مورد می گوید: هم‌اکنون نیاز بازار بسیار کمتر از روزی 4 هزار دستگاه خودرو است. در مورد لوازم خانگی مشاهده شد که با اعمال قیمت‌های جدید، تقاضای بازار حدود 60 درصد ریزش داشت. در مورد خودرو نیز چنین اتفاقی خواهد افتاد. برآوردهای مبنی بر نیاز یک میلیون و 300 هزار دستگاهی در بازار خودرو واقعی نیست بلکه نیاز واقعی بازار کمتر از 600 هزار دستگاه است ولی وقتی سود در خرید و فروش خودرو وجود دارد هرکسی به سمت قرعه‌کشی و خرید از کارخانه و فروش خودرو در بازار آزاد می‌رود. 

ابهام در مورد میزان واقعی نیاز بازار خودرو در حالی مطرح است که برخی نمایندگان مجلس راه اصلی رفع رانت از این بازار را عرضه خودروسازان در بورس کالا می دانند و برای این کار نیز طرحی در دست تکمیل دارند.

در این خصوص بیگلو معتقد است: عرضه 100 درصدی خودروها در بورس اقدام مناسبی نخواهد بود زیرا مکانیزم بورس فقط برای کشف قیمت مناسب است یعنی باید 10 درصد از تولیدات هفتگی ایران ‌خودرو و سایپا از همه محصولات در بورس عرضه شود تا قیمت مشخص شود.

* افت تولید خودروسازان، قیمت ها را افزایش می دهد؟

در این شرایط، تولید خودرو توسط دو خودروساز بزرگ کشور طی بهمن ماه نزولی شد که باید دید در صورت ادامه این روند نزولی، وضعیت عرضه خودرو و قیمت آن در بازار به چه صورت در خواهد آمد.

خودروسازان و مدیران وزارت صنعت همواره وعده هایی را برای رشد تولید خودرو و متعادل شدن قیمت ها در بازار داده اند. این در حالی است که تولید انواع خودرو توسط گروه صنعتی ایران خودرو و گروه صنعتی سایپا طی بهمن‌ماه امسال با افت همراه شد به طوری که تولیدات ایران خودرو 1.5 درصد و تولیدات سایپا 2.8 درصد کمتر از بهمن سال گذشته بوده است.

تولید این دو شرکت خودروساز در دی ماه نیز نزولی شده بود به طوری که تولید انواع خودرو در این ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل 4.7 درصد افت داشت.

خودروسازان پیش‌تر، افزایش 50 درصدی تیراژ تولیداتشان را منوط به آزادسازی قیمت خودرو دانسته بودند. آنها می‌گویند بابت تولید هر خودرو به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه زیان قابل توجهی را ثبت می‌کنند که این زیان در صورت‌های مالی خودروسازان بورسی قابل مشاهده است.

در مقابل، قطعه سازان آزادسازی قیمت ها را راه حل مشکلات صنعت خودرو نمی دانند. در این مورد دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو با بیان اینکه آزادسازی قیمت خودرو به ضرر قطعه‌سازان و مردم است، گفته بود: در صورت کاهش قیمت مواد اولیه قطعات، قیمت کارخانه‌ای خودروها ۳۰ درصد کاهش خواهد یافت.

از سویی، بررسی جزئیات سود و زیان 9 ماهه خودروسازان نشان می‌دهد خودروسازان چه افزایش تولید داشته باشند و چه کاهش تولید، با رشد زیان انباشته روبرو خواهند بود.

بررسی گزارشات مالی 9 ماهه امسال خودروسازان نشان می دهد ایران خودرو در فروش محصولات خود رشد 99 درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرده و میزان فروش این گروه خودروسازی طی این مدت تقریباً 2 برابر شده است. در عین حال، طی همین بازه زمانی فروش محصولات گروه سایپا کاهش 11 درصدی را تجربه کرده است.

اما نکته مهم در هر شرکت، سودآوری و حفظ منافع مالی سهامداران توسط مدیرعامل و هیات مدیره است که بررسی دقیق گزارش های مالی 9 ماهه اول، نتایج قابل توجهی را به همراه دارد. طی 9 ماهه اول امسال، زیان انباشته  ایران خودرو نسبت به مدت مشابه سال قبل 79 درصد و زیان انباشته سایپا 42 درصد افزایش داشته است.

به عبارت دیگر ایران خودرو طی 9 ماهه امسال از نظر تعداد خودروهای فروخته شده با رشد 15 درصدی روبرو بوده و از نظر مبلغ حاصل از فروش 99 درصد افزایش داشته است. در مقابل، سایپا از نظر تعداد خودروهای فروخته شده با کاهش 32 درصدی روبرو شده و مبلغ فروش محصولاتش نیز 11 درصد افت داشته است. در این شرایط، زیان انباشته ایران خودرو 79 درصد و زیان انباشته سایپا 42 درصد بیشتر شده است.

در هر حال آینده بازار خودرو به برنامه ریزی دقیق و تعیین نیاز واقعی بازار بستگی دارد و در صورت بهبود تولید خودروسازان شاهد به هم ریختگی در بازار و ورود تقاضای غیرواقعی به این بازار نخواهیم بود.