در یک و نیم سال گذشته با اقداماتی که از سوی وزارت صمت در خصوص افزایش تولید خودرو، واردات خودرو، ورود شورای رقابت به موضوع قیمت گذاری خودرو گرفته قیمت در بازار نزولی شده و دلالان و واسطه ها از بازار خودرو خارج شده‌اند.

بازار خودروی کشور از سال 1397 تا سال 1400 بسیار متلاطم بود و در سال 1401 نیز این تلاطمات هنوز رفع نشده بود و تا اواخر سال همین روند ادامه داشت. قرعه کشی خودرو و حضور واسطه ها در بازار خودرو، امکان دسترسی متقاضیان واقعی را به خودرو سلب کرده بود لذا در اسفند ماه 1400 رئیس جمهور با توجه به نابسامانی های بازار خودرو دستور 8 ماده ای برای ساماندهی وضعیت تولید و بازار خودرو صادر کرد و وزارت صمت مکلف شد تا هر چه زودتر نسبت به رفع مشکلات بازار خودرو اقدام کند. 

برخی از دستورات رئیس‌جمهور برای بهبود وضعیت تولید و عرضه خودرو، شامل تامین قطعات و ترخیص فوری خودروهای دپو شده در انبارهای خودروسازان، افزایش 5 درصدی تولید خودرو در سال 1401، توقف تولید برخی خودروهای قدیمی و آغاز تولید چند خودروی جدید و با کیفیت بود.

همچنین با توجه به اینکه در آن زمان عرضه خودرو توسط خودروسازان از طریق قرعه‌کشی انجام می‌شد، رئیس‌جمهور دستور داد تا فرآیند قرعه‌کشی شفاف‌سازی شود که البته با توجه به اقدامات وزارت صمت شاهد حذف قرعه کشی در پایان سال 1401 بودیم. 

* 3 گام برای تحول صنعت خودروی ایران

براین اساس وزارت صمت در راستای تحقق دستورات رئیس جمهور اقداماتی را در حوزه بهبود وضعیت تولید و عرضه خودرو آغاز کرد و 3 گام برای سال‌های 1401 تا 1404 در راستای تحول صنعت خودروی ایران تعریف کرد.

گام اول در فاصله سال 1401 تا 1402 با عنوان «تثبیت جریان تولید»، گام دوم در فاصله سال های 1402 تا 1403 با عنوان «طراحی و توسعه بن سازه های بومی متنوع همراه با اصلاحات ساختاری در معماری خودروسازی و قطعه سازی» و گام سوم در فاصله سال های 1403 تا 1404 «رسوخ به بازارهای جهانی» بود.

بنابراین با توجه به اقدامات انجام شده و براساس آمار وزارت صمت در سال 1401 در مجموع یک میلیون و 347 هزار و 394 دستگاه انواع خودرو تولید شد که در مقایسه با تولید 964 هزار و 281 دستگاه انواع خودرو در سال 1400 رشد تولید انواع خودرو در سال 1401 نسبت به سال 1400 در مجموع 40 درصد بوده است. 

تولید خودروی سواری در سال 1401 در مجموع یک میلیون و 182 هزار و 78 دستگاه بوده که نسبت به سال 1400 در مجموع 36 درصد رشد داشته است در واقع در سال 1400 در مجموع 867 هزار و 786 دستگاه خودرو تولید شد. 

‌افزایش رشد تولید خودرو امسال نیز ادامه داشت به طوری که وضعیت تولید خودرو در 5 ماهه ابتدای سال جاری حاکی از آن است که تولید انواع خودرو در این مدت نسبت به مشابه سال گذشته 27 درصد رشد داشته است. 

در 5ماهه ابتدای سال گذشته در مجموع 422 هزار و 275 دستگاه انواع خودرو تولید شده  که با توجه به رشد 27 درصدی تولید انواع خودرو در 5 ماهه ابتدای امسال به 536 هزار و 903 دستگاه افزایش یافته است.

بنابراین با توجه به افزایش تولید خودرو در کشور، آزاد شدن واردات خودرو،  ورود شورای رقابت به قیمت گذاری خودرو، عرضه خودرو در سامانه یکپارچه براساس نوبت و تعادل نسبی در بازار ارز  از اردیبهشت امسال قیمت خودرو در بازار رو به کاهش است و اغلب خودروهای مونتاژی و تولید داخل در بازار طی چهار ماه گذشته کاهش قیمت داشته اند. 

* خروج دلالان از بازار خودرو  

سعید مؤتمنی در گفت‌وگویی  با بیان اینکه اختلاف قیمت خودروهای مونتاژی از کارخانه تا بازار بسیار کم شده است، گفت: در خودروهای تولید ایران‌خودرو و سایپا هم فاصله قیمتی بازار و کارخانه کم شده است، به عنوان مثال قیمت عرضه کوییک اتومات در کارخانه 327 میلیون تومان و قیمت همین خودرو در بازار به 400 میلیون تومان رسیده است. همچنین قیمت کوییک آر که در کارخانه 256 میلیون تومان فاکتور می‌شود در بازار 341 میلیون تومان است. 

وی بیان داشت: در این شرایط تقاضای کاذب و دلالی و تقاضای سرمایه‌گذاری در بخش خودرو وجود ندارد و دلالان نمی توانند وارد این بازار شود زیرا می‌دانند که در صورت ورود به این بازار طی چند روز حداقل 5 تا 10 درصد از سرمایه خود را از دست می‌دهند.

موتمنی افزود: مردم منتظرند تا خودروهای وارداتی به بازار وارد شود و برای خرید این خودروها اقدام کنند.

عزت الله اکبری تالا پشتی رئیس کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی نیز در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی  یکی از دلایل ثبات و کاهش قیمت خودرو در بازار را مساله واردات خودرو دانست و گفت: با توجه به وضعیت نابسامان بازار خودرو مجلس یک و نیم سال پیش مساله واردات خودرو را مطرح کرد و این موضوع در دولت مصوب شد که آثار مثبت آن اکنون در بازار قابل مشاهده است. 

وی گفت: مردم در انتظار واردات بیشتر خودرو و خرید خودروهای وارداتی هستند و همین موضوع نیز باعث شده ثبات و یا کاهش قیمت در بازار خودرو حاکم شود.

عبدالله توکلی مدیرکل دفتر صنایع خودرویی وزارت صمت اعلام کرده است که امسال برنامه تولید یک میلیون و 500 هزار دستگاه خودرو را داریم. 

در مجموع سیاست‌های وزارت صمت در یک و نیم سال گذشته از جمله افزایش تولید و اقداماتی مانند عرضه خودرو در سامانه یکپارچه براساس نوبت‌دهی، ورود شورای رقابت به قیمت‌گذاری خودرو، کنترل نرخ ارز و سیاست‌های بانک‌مرکزی در خصوص ثبات‌بخشی به بازار ارز از جمله عوامل مؤثر در تعادل بخشی به بازار خودرو و نزولی شدن قیمت خودرو در بازار و قطع دست دلالان از بازار خودرو بوده است.