همان‌طور که می‌دانید به علت سیاست‌های نادرست، بازار خودرو در ایران به یک بازار سرمایه‌گذاری تبدیل شده است و به همین علت شاهد نوسانات قیمتی بالایی در این بازار هستیم. مقاطع فولادی مانند پروفیل‌ها و ورق‌های فولادی یکی از مهم‌ترین محصولات برای ساخت اسکلت و بدنه خودروها به شمار می‌روند. قیمت مقاطع فولادی نیز در مواقعی با نوسانات بالایی روبرو می‌شود. در این مقاله بررسی می‌کنیم که چه میزان از نوسانات قیمت خودرو به تغییر قیمت آهن آلات به ویژه ورق‌های فولادی مربوط می‌شود و به‌طورکلی سهم آهن آلات از هزینه تولید خودرو به چه میزان است؟

سهم قیمت ورق‌های فولادی از قیمت خودرو

ازآنجا که نرخ آهن آلات مانند قیمت ورق گالوانیزه و ورق روغنی در ایران با دیگر نقاط جهان همبستگی کمتری دارد ما به بررسی تأثیر قیمت آهن آلات بر خودروهای داخلی می‌پردازیم. به صورت متوسط حدود 1/1 تن آهن آلات در یک خودرو داخلی مصرف می‌شود. اگر برای هر کیلو آهن آلات مصرفی در خودرو در سال 1403، قیمت 45 هزار تومان را در نظر بگیریم، سهم قیمت آهن آلات از هزینه تولید خودرو چیزی در حدود 50 میلیون تومان است؛ بنابراین برای خودرو ایرانی با قیمت حداقل 500 میلیون در بازار، در حدود 50 میلیون برای بدنه و اسکلت آن هزینه می‌شود.

بنابراین سهم قیمت آهن آلات و ورق‌های فولادی تنها 10 درصد از قیمت خودرو است؛ اما این همه ماجرا نیست. دلایل دیگری هم وجود دارد که نمودار قیمت آهن آلات و قیمت خودرو به صورت خطی به هم وابسته هستند. در ادامه بیشتر این رابطه را بررسی می‌کنیم.

10 عامل تأثیرگذار بر قیمت خودرو

جدا از قیمت ورق، عوامل دیگری هم بر قیمت خودرو و درنتیجه بازار آن، تأثیرگذار هستند. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:

1. نوسانات نرخ ارز
2. قوانین بازار خودرو اعم از قیمت‌گذاری تا بحث واردات خودرو
3. قیمت مواد اولیه و هزینه تولید
4. میزان عرضه خودروهای داخلی
5. میزان تقاضا در بازار
6. تورم و میزان قدرت خرید مردم
7. میزان سوددهی در بازارهای موازی
8. بازار فروش خودروهای دست دوم
9. استهلاک، مالیات و تعرفه
10. قیمت سوخت

ورق ‌های فولادی مورد استفاده در خودرو

برای ساخت اسکلت و بدنه خودرو از انواع پروفیل‌ها و ورق‌های فولادی در حدود 1 تن استفاده می‌کنند. ورق‌های فولادی مورد استفاده در خودروها شامل محصولات زیر می‌شود:

• ورق گالوانیزه
• ورق روغنی
• ورق ضدزنگ یا استیل
• فولادهای چند فازی و آلیاژی

ورق گالوانیزه

ورق گالوانیزه یکی از ورق‌های پرکاربرد در بدنه خودرو است. این ورق را از روی‌اندود کردن سطح ورق‌های سیاه تولید می‌کنند و ازاین‌رو نرخ آن به قیمت ورق سیاه وابستگی مستقیمی دارد. افزایش دوام بدنه، خاصیت جوشکاری و رنگ‌پذیری مناسب، مقاومت در برابر خوردگی و امکان تعمیر باعث شده تا از این ورق به صورت گسترده در خودروسازی استفاده شود.

ورق روغنی

ورق روغنی از انواع ورق‌های سرد به شمار می‌رود که به دلیل ظاهر زیبا، مقاومت خوب و خاصیت جوش‌پذیری بالا در بدنه خودروِ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ورق استیل

ورق استیل یا ضدزنگ یکی از پرکاربردترین ورق‌های خودروسازی به شمار می‌رود چراکه هم‌زمان با تأمین ایمنی و مقاومت در برابر خوردگی باعث کاهش وزن خودرو نیز می‌شود. قیمت ورق استیل به نوع گرید آن وابستگی مستقیمی دارد.

فولادهای چند فازی

ورق‌های فولادی DP و TRIP از پرکاربردترین فولادهای چند فازی در تولید خودرو هستند. ورق فولادی DP به دلیل کیفیت، سختی و استحکام بالا و ورق فولادی‌RIP هم به دلیل فرم پذیری عالی در عین استحکام بالا در ساخت بدنه خودرو استفاده می‌شوند.

تأثیر نوسانات بازار آهن و قیمت ورق گالوانیزه بر قیمت خودرو

افزایش قیمت آهن آلات و ورق گالوانیزه به دو صورت بر قیمت خودرو تأثیر می‌گذارد:

• تأثیر مستقیم

این تأثیر به صورت روانی و هم‌زمان با افزایش قیمت آهن آلات اتفاق افتاده و باعث افزایش قیمت خودروها در بازار می‌شود. حلقه گم شده این تأثیر نرخ ارز است که با ایجاد التهاب در بازار باعث افزایش قیمت هم‌زمان قیمت مقاطع فولادی و قیمت خودرو می‌شود.

• تأثیر غیرمستقیم

این تأثیر قیمت آهن آلات بر قیمت خودرو با یک تأخیر چند هفته تا چند ماهه اتفاق می‌افتد. وقتی که آهن آلات و ورق‌های فولادی گران شده وارد چرخه تولید خودروها شده و هزینه تولید خودروها را گران‌تر می‌کنند.

تأثیر کاهش قیمت آهن آلات بر قیمت خودرو

باید بگوییم که کاهش قیمت آلات و ورق‌های فولادی تقریباً هیچ تأثیری بر قیمت خودروها ندارند. از این موضوع می‌توان پی برد که سهم قیمت مقاطع فولادی در افزایش قیمت خودرو نیز بسیار پایین بوده و این نوسانات تورمی نرخ ارز و بازار سازی دلالان است که باعث افزایش قیمت خودرو می‌شود. به همین دلیل است که با کاهش نرخ ارز هم قیمت آهن آلات و هم قیمت خودرو به صورت هم‌زمان و بدون توجه به هم ارزان می‌شوند.

بررسی تأثیر بازار خودرو بر قیمت آهن آلات

گاهی هم این بازار خودرو است که می‌تواند باعث تغییر قیمت آهن آلات و ورق‌های فولادی شود. میزان عرضه و تقاضا پس از نرخ ارز، یکی از مهم‌ترین پارامترها در تعیین قیمت مقاطع فولادی به شمار می‌رود. رونق در صنایع مصرف‌کننده مانند خودروسازی با افزایش حجم تقاضا برای مقاطع فولادی می‌تواند باعث گران شدن ورق‌های فولادی و دیگر آهن آلات شود.

تأثیر واردات خودرو بر قیمت ورق‌های فولادی

با توجه به کیفیت بسیار بهتر خودروهای خارجی، آزاد شدن واردات خودرو باعث کاهش تقاضا برای خودروهای داخلی شده که می‌تواند منجر به رکود در تولید خودرو داخلی شود. از طرفی رکود در تولید خودروی داخلی هم باعث کاهش تقاضا برای مقاطع فولادی شده و می‌تواند باعث رکود تورمی در بازار آهن آلات شود. هرچند در حال حاضر سال‌هاست که با توجه به رکود کلی در صنعت شاهد رکود در بازار آهن آلات هستیم.

تأثیر نرخ ارز بر قیمت خودرو و قیمت آهن آلات

اکثراً افزایش قیمت کالاها در ایران به دلیل تورم و افزایش نرخ ارز است. ازاین‌رو معمولاً افزایش قیمت کالاهای اساسی مانند افزایش قیمت خودرو و قیمت آهن آلات به صورت هم‌زمان صورت می‌گیرد؛ بنابراین در زمان‌های افزایش تورمی نرخ ارز، در بازار آهن و خودرو شاهد رشد قیمت‌ها به صورت هیجانی هستیم. هم‌چنین نرخ ارز علاوه بر افزایش قیمت ورق‌های فولادی با افزایش قیمت دیگر قطعات و هزینه‌های تولید، تأثیر گسترده‌ای بر قیمت خودرو دارد.

سخن پایانی

درنهایت، باید بگوییم هرچند افزایش قیمت ورق گالوانیزه و دیگر مقاطع فولادی می‌تواند باعث افزایش قیمت خودرو شود اما سهم این صنعت چیزی در حدود 10 الی 15 درصد از هزینه تولید خودرو است؛ بنابراین افزایش نجومی قیمت خودرو را بیشتر می‌توان به مواردی نظیر بازار انحصاری، کنترل عرضه‌ها، عدم تجهیز خط تولید خودروها و مدیریت نادرست مرتبط دانست. به‌این‌ترتیب با وجود اینکه کیفیت خودروهای داخلی نسبت به رشد خودروسازی جهان چیزی شبیه به شوخی است اما خودروی داخلی در ایران از یک کالای مصرفی به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است. عاملی که باعث شده بسیاری از هم‌وطنان سال‌های زیادی در آرزوی داشتن خودرو بمانند.