روز گذشته رونوشت نامهای از بانک مرکزی به سازمان توسعه تجارت رسانهای شد مبنی بر اینکه واردات خودرو برقی با سپرده ارزی اشخاص بلامانع است. در این نامه با اشاره به اینکه بانک مرکزی با تامین ارز خودروهای برقی از محل «سپرده خود» موافقت کرده است، تاکید شده که به استناد نامه شماره ۷۷۳۱۶ مورخ ۱۴۰۳.۰۴.۰۶ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بهرهمندی واردکنندگان از محل تامین ارز (سپرده خود) در ثبت سفارش / ثبت آماری وفق بخش اول مقررات ارزی با ارائه مستندات ذکرشده در مقررات به بانک عامل بلامانع است بدین ترتیب با توجه به درخواست سازمان توسعه تجارت از بانک مرکزی برای تامین ارز خودروهای برقی، اداره تخصیص ارز بانک مرکزی در نامهای به مهدی ضیغمی، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، با تامین ارز خودروهای برقی از محل سپرده خود موافقت کرد.
نامه مذکور مربوط به تیرماه سال جاری است، مقطعی که دولت سیزدهم هنوز روی کار بوده است. عباس علیآبادی، وزیر صمت دولت سیزدهم، با توجه به تاکید ویژهای که بر خودروهای برقی داشت، مسیر ورود خودروهای خارجی را از محصولات احتراقی به برقی تغییر داد و حتی واردکنندگان را مقید به ورود خودروهای برقی کرد. اما کمبود ارز تنها مختص واردات محصولات احتراقی نبود، چرا که برقیها نیز به دلیل عدم تخصیص ارز واردکنندگان را به زحمت انداختند. بااینحال سیاستگذار خودرو تاکید ویژهای بر ورود این نوع خودروها داشت و حتی برای تخصیص ارز از بانک مرکزی خواست که استفاده از سپرده ارزی اشخاص را بلامانع کند. تا پیش از این ابلاغیه، واردکنندگان از ارز نیمایی و ارز «واردات در ازای صادرات» برای ورود برقیها استفاده میکردند، حال آنکه با تاکید عباس علیآبادی بر تسهیل واردات این نوع خودروها، حالا متقاضیان میتوانند از سپرده ارزی خود برای ورود برقیها بهره ببرند.
آنچه مشخص است مقصد ارزهای خریداریشده طی سالهای گذشته، بانکها (سپرده ارزی) یا جای امنی در خانه و محل کار و یا گاوصندوق بوده است. حالا بانک مرکزی زمینهای فراهم کرده تا افرادی که پول خارجی خود را در بانکها یا در محل امنی نگهداری میکنند، از این پول برای خرید محصولات برقی استفاده کنند. از سال ۹۷ تا به امروز، همراه با اوجگیری تحریمهای ثانویه، بسیاری از شهروندان در شرایط نااطمینانی، تمایل زیادی به نگهداری داراییهایی با قدرت نقدشوندگی بالا دارند. در این وضعیت تمایل به تبدیل داراییها به پول خارجی همچون دلار یا طلا، نشاندهنده کاهش اعتماد به ارزش پایدار ریال است، و تلاش شهروندان نیز در راستای حفاظت از سرمایه در برابر افت ارزش پول و افزایش تورم بوده است.
بر این اساس سرمایههایی که از آن به عنوان «سرمایههای آماده نقدینگی» یاد میکنند، در هر بازاری که سود آن تصمین شده باشد، در این سالها در حرکت بوده است. بر این اساس طی این سالها تقاضای بیسابقهای برای پولهای خارجی ایجاد شده است که برخی ارزهای خریداریشده را به عنوان سپرده در بانکها نگهداری میکنند و برخی دیگر همانطور که عنوان شد در محل امنی به غیر از بانک. حالا بانک مرکزی این زمینه را فراهم کرده که هر متقاضی با سپرده خود یا ارزهای خریداریشده، خودروی برقی وارد کند تا بلکه به سرمایههای سرگردان جهت مشخصی دهد.