مالیات بر خودروهای لوکس یکی از سیاست‌هایی است که طی سال‌های اخیر برای افزایش درآمدهای دولت و کاهش نابرابری اقتصادی اجرا شده. این مالیات مخصوص خودروهایی است که ارزش آن‌ها از سقف تعیین‌شده‌ای بیشتر باشد؛ سقفی که هرساله در قانون بودجه مشخص می‌شود. اگر ارزش خودرویی بالاتر از این عدد باشد، بخشی از مازاد ارزش آن مشمول مالیات شده و میزان این مالیات به‌صورت درصدی از همین مازاد محاسبه می‌شود. این طرح علاوه بر جنبه درآمدزایی، با هدف کنترل بازار خودروهای گران‌قیمت و ایجاد توازن بیشتر در نظام مالیاتی کشور نیز دنبال می‌شود.
از جمله اهداف وضع چنین مالیات‌هایی که به نوعی مالیات بر ثروت به شمار می‌روند، به شرح زیر است:
کاهش نابرابری اقتصادی: خودروهای گران‌قیمت معمولاً توسط اقشار مرفه خریداری می‌شوند. وضع مالیات بر این خودروها با هدف توزیع عادلانه‌تر ثروت و کاهش شکاف طبقاتی انجام می‌شود.
کنترل مصرف لوکس: این مالیات به منظور کاهش تقاضا برای کالاهای لوکس وارداتی و تشویق به مصرف داخلی طراحی شده است؛ زیرا خودروهای گران‌قیمت اغلب وارداتی هستند و بر تراز تجاری کشور تأثیر می‌گذارند.
افزایش درآمدهای دولت: با توجه به محدودیت‌های بودجه‌ای و نیاز به منابع مالی برای تأمین هزینه‌های عمومی، دولت این مالیات را به عنوان منبعی برای افزایش درآمدها معرفی کرده است؛ به ویژه در شرایطی که درآمدهای نفتی نوسان دارند.
تنظیم بازار خودرو: با افزایش هزینه مالکیت خودروهای لوکس، دولت سعی دارد از رشد بی‌رویه قیمت‌ها در این بخش جلوگیری کرده و بازار را متعادل‌تر کند.
با وجود این اهداف، اجرای این مالیات با چالش‌هایی مانند شناسایی دقیق خودروهای مشمول (که باید با همکاری پلیس انجام می‌گرفت)، فرار مالیاتی، و مقاومت برخی مالکان (اعتراضات پرتعداد به برگ تشخیص‌های مالیاتی) مواجه بوده است. این مالیات از سال 1400 به صورت جدی‌تر در قوانین بودجه گنجانده شد و هر سال با تغییر آستانه ارزش خودروها و نرخ مالیات، به‌روزرسانی می‌شود.
افزایش آستانه شمول مالیات خودروهای لوکس به 5 میلیارد تومان در 1404
رقم مورد نظر برای خودروهای مشمول مالیات بر خودروهای گران‌قیمت در بودجه سالانه ایران طی سال‌های مختلف به شرح زیر بوده است:
سال 1400: این رقم 1 میلیارد تومان در نظر گرفته شد، و مالیات به صورت پلکانی برای خودروهای با ارزش بالاتر از این مبلغ اعمال شد (1 تا 4 درصد بسته به ارزش خودرو).
سال 1401: خودروهای با ارزش بیش از 1 میلیارد تومان مشمول مالیات بودند، با نرخ ثابت 1 درصد برای مبلغ مازاد.
سال 1402: آستانه ارزش خودرو به 3 میلیارد تومان افزایش یافت، و مالیات 1 درصد برای مبلغ مازاد بر این رقم تعیین شد.
سال 1403: آستانه به 3 میلیارد و 500 میلیون تومان رسید، با نرخ مالیات 1 درصد برای مبلغ مازاد.
سال 1404: طبق لایحه بودجه، آستانه ارزش خودرو به 5 میلیارد تومان افزایش یافته و مالیات 1 درصد برای مبلغ مازاد بر این مقدار اعمال می‌شود.
این ارقام نشان‌دهنده روند افزایشی آستانه ارزش خودروهای مشمول مالیات است که با توجه به تورم تنظیم شده است.
وصول 5 هزار میلیارد تومان مالیات همراه اعتراض هزار میلیاردی لاکچری‌سواران
بررسی‌ها نشان می‌دهد طی چهار سال گذشته مجموع درآمد دولت از محل مالیات بر خودروهای لوکس حدود 5.3 هزار میلیارد تومان بوده است. این مبلغ در حالی وصول شده که در این بازه زمانی نزدیک به ۹۹۳ هزار برگ تشخیص مالیاتی به ارزش تقریبی ۱۰,۳۰۰ میلیارد تومان صادر شده است؛ یعنی تنها حدود ۴۰ درصد از مبلغ اعلام‌شده در برگ‌های تشخیص، در نهایت به خزانه دولت واریز شده است.
بر اساس آمارها، حدود ۳۹۶ هزار مورد از این برگ‌های مالیاتی پرداخت شده‌اند. همچنین میزان اعتراض و شکایت نسبت به این برگ‌ها حدود ۵ درصد بوده، اما اگر این اعتراض‌ها را نسبت به مجموع مالیات تشخیصی بسنجیم، این عدد به حدود ۱۰ درصد می‌رسد.
شایان ذکر است اطلاعات مربوط به این آمار تا نیمه فروردین‌ماه به‌روزرسانی شده و تمامی ارقام به واحد ریال محاسبه شده‌اند.
