آزادسازی معاملات خودروهای وارداتی؛ پایان محدودیت‌ها و آغاز دور دلالی؟

از ابتدای امسال، خبرهای مختلفی درباره بازار خودرو منتشر شده، اما یکی از مهم‌ترین اتفاق‌ها که چندان مورد توجه رسانه‌ها قرار نگرفت، حذف محدودیت‌های معاملاتی برای خودروهای وارداتی بود. اتفاقی که در سکوت خبری، بازار وارداتی‌ها را وارد فاز تازه‌ای کرده است.

همه‌چیز از کنار رفتن شورای رقابت از نقش نظارتی در بازار خودرو آب می‌خورد. باکنار رفتن شورای رقابت از جایگاه نظارت در بازار مدل‌های وارداتی، حالا سازمان حمایت وظیفه مدیریت بازار خودرو‌های وارداتی را برعهده گرفته و در اولین قدم ماده چهارم مصوبه ۵۴۳ شورای رقابت را کنار گذاشته است. 

مصوبه ۵۴۳ شورای رقابت مختص بازار خودرو است. جایی که بازار خودرو یک بازار انحصاری تشخیص داده می‌شود و به‌همین خاطر باید یکسری از باید و نباید‌ها در آن اجرا شود. حالا باکنار رفتن شورای رقابت از جایگاه قبلی، سازمان حمایت به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از وزارت صمت نامه‌ای به شرکت‌های واردکننده ارسال کرده و گفته از این به بعد محدودیت‌های حاضر در ماده چهارم مصوبه ۵۴۳ کنار گذاشته می‌شود. 

ماده چهارم مصوبه ۵۴۳ در بخش پنجم روی حواله‌فروشی زوم می‌کند. جایی که بخشی از دلال‌های بازار خودرو برای آن کیسه می‌دوزند و بازار انحصاری جدیدی برای خودشان به راه می‌اندازند. 

فروش حواله خودرو همیشه خدا، اقدامی غیرقانونی به‌حساب می‌آمد، اما الان با لغو ماده چهارم مصوبه ۵۴۳، کسی که موفق به ثبت‌نام برای خرید خودرو وارداتی می‌شود، بلافاصله می‌تواند اقدام به حواله‌فروشی کند و بابت کاغذی که ارزشی ندارد، سود کلانی به جیب بزند. 

خریدوفروش حواله خودرو فقط مختص خودرو‌های وارداتی نیست و خیلی از اوقات با پیش‌فروش محصولات ایران‌خودرو و سایپا، موجی از آگهی‌های مربوط به فروش حواله در دیوار و شیپور ظهور می‌کند. 

خریدوفروش حواله خودرو شاید تنها نقطه تاریک کنارگذاشتن قوانین قبلی باشد وگرنه کنار گذاشتن قانون رهن یکساله محصولات وارداتی می‌تواند به افزایش عرضه و بالارفتن حجم معاملات بازار و نهایتا کنترل قیمت‌ها کمک کند. 

حذف محدودیت خریدوفروش خودرو‌های وارداتی را می‌شود از جنبه‌های دیگری هم بررسی کرد. برخلاف پیش‌فروش‌هایی که ایران‌خودرو و سایپا برگزار می‌کنند، از این به بعد داشتن گواهینامه شرطی برای شرکت در عرضه خودرو‌های وارداتی نیست. 

قبلا متقاضی خرید خودرو‌های وارداتی باید حداقل ۱۸ سال از تولدش می‌گذشت که حالا این شرط هم کنار گذاشته می‌شود. 

خرید خودرو‌های وارداتی تا امروز برای آنهایی که طی ۴۸ ماه قبلی از ایران‌خودرو و سایپا خریدی داشتند، ممنوع بود. محدودیتی که برای محصولات مونتاژی یعنی ماشین‌های بهمن‌موتور، کرمان‌موتور، مدیران‌خودرو و سایر مونتاژکار‌ها ۲۴ ماه بود، اما از الان چنین محدودیتی برای خرید خودرو‌های وارداتی نخواهیم داشت. 

متقاضی خرید خودرو وارداتی در هر سنی اجازه ثبت‌نام خواهد داشت؛ حتی زیر ۱۸ سال. برخلاف قوانینی که همچنان در ثبت‌نام ایران‌خودرو و سایپا اجرا می‌شود، داشتن پلاک انتظامی ممنوعیتی برای خرید خودرو وارداتی نیست و از همه مهمتر اینکه با اجرایی شدن قوانین جدید، حتی اشخاص حقوقی هم می‌توانند برای ثبت‌نام و خرید خودرو وارداتی دست‌به‌کار شوند. 

در کنار همه این‌ها، شرط بلوکه‌کردن وجه در حساب بانکی نیز ممکن است به‌زودی لغو شود. هرچند این تغییرات می‌تواند به رونق خرید و فروش کمک کند، اما احتمال بازگشت موج دلالی و سوداگری در بازار خودروهای وارداتی نیز وجود دارد.