بی شک اگر از مردم سوال شود که قیمت خودرو در ایران ارزان است یا گران؟ اکثر مردم بر گران بودن قیمت خودرو اتفاق نظر دارند و این موضوع می تواند ریشه در عوامل مختلفی داشته باشد که شاید سطحی ترین نگاه به این مقوله حکم بر گرانی خودرو دارد. اما با بررسی دقیق می توان به این موضوع پی برد که مشکل، گرانی خودرو نیست بلکه عوامل دیگری است که شاید از چشم مردم عادی مغفول مانده اند.

یکی از معمول ترین روش های پی بردن به گرانی کالا در کشورهای محتلف، کنارهم قرار دادن میزان حقوق پایه با قیمت ارزان ترین نوع از آن کالاست تا با محاسبه مدت زمان کار مورد نیاز برای خرید آن کالا، بتوان به وسیله لیست مقایسه ای حاصل با دیگر کشورها بر گرانی یا ارزانی آن کالا پی برد.

طبق تحقیقی که بر همین اساس از سوی موسسه تحقیقاتی TEB (موسسه بانک داده های اقتصادی ترکیه) صورت گرفته است، مدت زمان کار مورد نیاز برای خرید خودرو در 12 کشور مختلف به شرح زیر گزارش شده است؛
1.آمریکا : 4 ماه
2. بلژیک، آلمان، فرانسه، ژاپن: 6 ماه
3. اوکراین: 7 ماه
4. اسپانیا: 8 ماه
5. پرتغال: 1.5 سال
6. لهستان: 1.8 سال
7. برزیل: 2.4 سال
8. ترکیه: 2.9 سال
9. چین: 5.2 سال

در توضیح گزارش موسسه TEB آمده است که مردم بسیاری از کشورهای اروپایی با عایدی 6 ماهه خود از کار می توانند خودرویی همچون فولکس واگن گلف را خریداری کنند. حال اما اگر بخواهیم کشور خودمان را نیز در چنین آماری بگنجانیم، باید پایه حقوق اعلامی از سوی شورای عالی کار و همچنین قیمت ارزان ترین خودرو در بازار کشور را در کنار یکدیگر گذاریم تا مشاهده کنیم برای خرید آن چه مدت به کار احتیاج است.

شورای عالی کار پایه حقوق کارکنان در سال 97 را یک میلیون و 111 هزار و 269 تومان در نظر گرفته است و قیمت ارزان ترین خودرو در بازار نیز به مدل های پراید 131 و 111 با قیمتی نزدیک به 23 میلیون تومان تعلق دارد. با این اوصاف اگر به فرض محال تمامی حقوق دریاقتی را برای خرید این خودروها در نظر بگیریم، نزدیک به دو سال نیاز به کار است.

حال بگذارید این وضعیت را در کشور همسایه، ترکیه مورد بررسی قرار دهیم؛ میزان پایه حقوق در ترکیه هزار و 603 لیر است و عنوان ارزان ترین خودرو 2018 در این کشور نیز با قیمت 54 هزار لیر به رنو ساندرو استپ وی تعلق دارد. بدین ترتیب شهروندان ترک برای خرید این خودرو باید 2.9 سال کار کنند. البته نباید از این موضوع غافل شد که ساندرو استپ وی در ایران قیمتی 4 برابر پراید را دارا است.

در همین راستا، عبدالله بابایی-کارشناس صنعت خودرو و بازار می گوید: «با استفاده از چنین چارچوب هایی برای پی بردن به گرانی یا ارزانی خودرو، در ایران زیاد نمی توان به نتیجه ای مطلوب و حقیقی رسید، چرا که قیمت خودرو تابع حقوق پرداختی در داخل کشور نیست بلکه شاخص هایی همچون قیمت مواد اولیه، قیمت اجرت کار و کارگر، هزینه های مالی و مالیاتی است که قیمت تمام شده را مشخص می کند. پس مقایسه خودرو با میزان حقوق پایه در داخل کشور مقایسه ای صحیح نیست چرا که در کشورما متاسفانه ارزش پول ثابت نیست و گواه آن نیز بررسی ارزش پول از سال 90 تا سال 97 است. اگر به سان کشورهای اروپایی ارزش پول ما و همچنین قیمت مواد اولیه ثابت بود می توانستیم گرانی خودرو را از این طریق بررسی کنیم.»

این کارشناس در ادامه می افزاید: « کاهش ارزش پول به معنای گران شدن کالا نیست بلکه به معنای تطبیق قیمت کالاها متناسب با ارزش پول است. به عبارت دیگر قیمت کالاها برای جبران ارزش از دست رفته پول، ناگریز به افزایش است تا به جایگاه قبلی خود برگردد. از سویی دیگر میزان رشد حقوق پایه در قیاس با کاهش ارزش پول و تطبیق قیمت کالاها بسیار ناچیز است و همین موضوع توان خرید را از مردم سلب می کند.»

بابایی در پایان با اشاره به این موضوع که قیمت خودرو در ایران گران نیست، می افزاید: « تعیین گرانی یا ارزانی خودرو در کشورما تحت تاثیر چالش هایی همچون کاهش ارزش پول، کاهش توان خرید مردم و عدم مطابقت رشد میزان پایه حقوق با رشد قیمت تطبیقی کالای مد نظر برای جبران ارزش از دست رفته است. در واقع قیمت خودرو در کشورما گران نیست بلکه این ارزش از دست رفته پول رایج ماست که سبب شده است قیمت خودرو مطابق با ارزش پول تعیین شود. بدون شک اگر از سال 90 تا 97 معضل کاهش ارزش پول مدیریت می شد، قیمت خودرو امروز مطابق با همان ارزش سابق خود بود و این طور مفهوم نمی شد که پرداخت هزینه های چند برابری برای خرید خودرو به منزله ی گرانی خودرو در ایران است.»