بنابر آماری که سایت انجمن خودروسازان منتشر کرده، سه خودروساز بزرگ کشور (ایرانخودرو، سایپا و پارس خودرو) در یازده ماه امسال 523 هزار و 66 دستگاه محصول سواری را به تولید رساندهاند تا در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال قبل، 7/21 درصد افت را تجربه کرده باشند. در این بین، ایرانخودروییها با تیراژی حدودا 274 هزار دستگاهی، 1/18 درصد کاهش تولید را به خود میبینند و سایپا نیز که نزدیک به 118 هزار و 300 دستگاه خودرو را به تولید رسانده، با افتی 6/8 درصدی روبهرو است. پارس خودروییها هم تنها حدود 53 هزار دستگاه تولید داشتهاند و این آمار سبب شده 3/61 درصد کاهش تیراژ را تجربه کنند. در بین خودروهای تولیدی، چهار خودرو پژو پارس، تیبا، رانا و پژو 206 با رشد تیراژ مواجه شده و بقیه خودروها آماری منفی دارند. بیشترین کاهش تولید را مگان به خود اختصاص داده و بیشترین رشد را نیز رانا در اختیار دارد.

آمار تولید یازده ماهه نشان میدهد خودروسازان کمی تکان خورده و وضع بهتری در مقایسه با سال گذشته دارند، هرچند هنوز هم میتوان سایه سنگین بحران را بر سر «جاده مخصوص» احساس کرد. خودروسازان همواره طی دو سال گذشته از مشکلاتی همچون تورم عمومی، رشد نرخ ارز و بیپولی شکوه کرده و گفتهاند که با وجود اینها، نمیتوان چرخ صنعت خودرو را به خوبی چرخاند. آنها معتقدند در کنار لغو تحریمهای خارجی، باید فکری هم به حال تحریمهای داخلی از جمله عدم ارائه تسهیلات بانکی (در حد نیاز صنعت خودرو) کرد.

به نظر میرسد در حال حاضر اصلیترین مشکل صنعت خودرو، ته کشیدن خزانهاش است و خودروسازان نیز بارها تاکید کردهاند که این اوضاع نامناسب مالی اجازه نمیدهد تولید رشدی قابل توجه کرده و صنعت خودرو دوباره روزهای اوجش را به چشم ببیند.

به هر حال یکی از دلایل اصلی کاهش تولید خودروهای داخلی، رفتن پژو و رنو از ایران است و طبعا بازگشت آنها میتواند خلا قبلی را پر کند، هرچند مشخص نیست این دو شرکت چه تصمیمی برای آینده خود در ایران دارند. این در شرایطی است که فعلا این خودروسازان چینی هستند که میل حضور پررنگتر در ایران را دارند و باید دید در نهایت سال آینده چه شرکتهایی میهمان جاده مخصوص خواهند شد.

206 رشد کرد

به سراغ سه خودروساز بزرگ کشور برویم و ببینیم در یازده ماه امسال چه کارنامهای از خود به جا گذاشتهاند و تولیدشان چه افت و خیزی داشته است. آن طور که آمار میگوید، ایرانخودروییها در یازده ماه ابتدایی امسال حدود 274 هزار دستگاه محصول را به تولید رسانده و به جز پژوپارس و رانا و 206، در تولید سایر محصولاتش با افت روبهرو شدهاند. آبیهای جاده مخصوص که بیشترین تیراژشان را برند پژو تشکیل میدهد، طی یازده ماه امسال حدود 34 هزار و 500 دستگاه پژو 206 را به تولید رساندهاند تا تیراژ آن در مقایسه با یازده ماه سال گذشته حدود 32 درصد رشد کرده باشد.

ایرانخودرو در حال حاضر مدلهای تیپ 5 و V9 این محصول را به تولید میرساند و این در شرایطی است که نامی از آنها در جدول ردهبندی کیفی خودروها به چشم نمیآید. ظاهرا ایرانخودروییها آمار 206 را در اختیار شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران قرار نمیدهند.

از پژو 206 بگذریم و سری هم به پژو 405 بزنیم، خودرویی که آمار یازده ماههاش منفی شده است. پژو 405 که روزگاری محصول شماره یک ایرانخودروییها به شمار میرفت. به هر دلیلی این روزها از رونق افتاده و تولید آن در افت به سر میبرد. این خودرو علاوهبر تهران، در سایت خراسان نیز به تولید میرسد و جزو قدیمیترین و پرمصرفترین خودروهای تولید داخل محسوب میشود و تیراژش در مقایسه با یازده ماه سال گذشته 40 درصد کاهش پیدا کرده است. افت تولید 405 را پژو پارس جبران کرده، به نحوی که طبق آمار اعلامی، ایرانخودروییها 58 هزار و 506 دستگاه از این محصول را در یازده ماه امسال به تولید رساندهاند. در واقع پژوپارس از کاهش تولید در امان مانده و توانسته طی یازده ماه امسال خود را بالا بکشد. این محصول که علاوهبر جاده مخصوص، در سه سایت شهرستانی ایرانخودرو (مازندران، فارس و خراسان) نیز تولید میشود، در یازده ماه امسال 6/44 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش تولید را تجربه کرده است. ایرانخودروییها بیشترین تولید پارس را در جاده مخصوص و پس از آن در سایت خراسان داشتهاند.

کمترین تیراژ را در تولید پارس نیز سایت فارس ایرانخودرو به خود اختصاص داده است. در ایرانخودرو همچنان خبری از پژو 207 نیست و به نظر میرسد دیگر نباید منتظر بازگشت این محصول به کیلومتر 14 جاده مخصوص بود. از پژوییها که بگذریم، ایرانخودرو در تولید سمند افت تیراژ را به خود میبیند و تولید این محصول نسبت به یازده ماه سال گذشته 3/42 درصد افت کرده است. سمند که علاوهبر جاده مخصوص، در سایت مازندران نیز به تولید میرسد، طی یازده ماه امسال 57 هزار و 536 دستگاه تیراژ داشته و این در حالی است که از سمند به نام خودرو ملی یاد میشود.

همچنین سوزوکی گرندویتارا تک شاسیبلند ژاپنی و مونتاژی ایرانخودرو نیز در یازده ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش تولید روبهرو شده است. ویتارا که خودرویی 130 میلیون تومانی به شمار میرود، در یازده ماه امسال فقط 496 دستگاه تولید داشته و 4/75 درصد افت را به خود میبیند.

این شاسیبلند ژاپنی در یازده ماه امسال تنها 496 دستگاه تیراژ داشته که نشان میدهد ایرانخودروییها هنوز هم در تامین قطعات ویتارا با مشکل مواجهاند. در یازده ماه امسال، اما تنها 20 دستگاه دنا در ایرانخودرو به تولید رسیده و این در شرایطی است که چند هزار دستگاه از این محصول پیشفروش شده و تحویل آنها باید از تابستان سال 93 آغاز شود.

دنا که به نوعی ارتقا یافته سمند به حساب میآید، بدون اینکه قیمت نهاییاش مشخص باشد، پیشفروش شده و در حال حاضر مشتریان دنا نمیدانند که دست آخر چه قیمتی را باید برای این محصول بپردازند. ایرانخودروییها، اما توانستهاند بیش از 26 هزار دستگاه رانا را به تولید برسانند، خودرویی که از آن با نام دومین محصول ملی این شرکت یاد میشود. طبق آمار، تولید دنا در یازده ماه امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، سه برابر شده است.

تداوم افت تولید پراید

از ایرانخودرو رد شویم و به سایپا برویم، جایی که تیبا رشد زیادی کرده اما پراید با افت روبهرو شده است. پراید هماکنون اصلیترین محصول گروه خودروسازی سایپا به حساب میآید و در یازده ماه امسال حدود 190 هزار دستگاه از آن به تولید رسیده که البته بخشی از آن سهم سایپا و بخشی دیگر نیز سهم پارس خودرویی ها است.

آن طور که آمار میگوید: پراید در مقایسه با یازده ماه سال گذشته بیش از 28 درصد کاهش تولید را تجربه کرده و این یعنی تداوم افت تولید پر تیراژترین خودرو داخلی. کاهش تولید پراید نه فقط در خود سایپا بلکه در پارس خودرو نیز رخ داده و مجموع تولیدات این دو، آماری منفی را برای پرتیراژترین خودرو کشور رقم زده است.

سایپاییها به جز پراید، تیبا را هم تولید میکنند، خودرویی که با تیراژ حدودا 36 هزار دستگاهیاش طی یازده ماه امسال، نزدیک به 73 درصد رشد تیراژ را به خود میبیند. این خودرو در سایپای کاشان به تولید میرسد و اولین محصول داخلی سایپا به شمار میرود و اگرچه در ابتدا تولید اندکی داشت، اما چند ماهی میشود که اوضاعش بهتر شده است.

سری هم به پارس خودرو بزنیم، شرکتی که در تمام محصولات خود با افت تولید مواجه شده است. طبق آمار فقط یک هزار و 367 دستگاه مگان در یازده ماه امسال به تولید رسیده که سبب شده تولید این خودرو 5/88 درصد افت کند.

کاهش شدید تولید مگان طی دو سال گذشته، قیمت این خودرو را به شدت افزایش داد و به بیش از دو برابر رساند. مگان در حال حاضر قیمتی بیش از 90 میلیون تومان دارد. به جز مگان؛ پارس خودروییها محصول دیگری به نام نیسان تیانا را مونتاژ میکنند که این خودرو نیز با افت تولیدی 5/38 درصدی روبهرو شده است. در مجموع تنها 708 دستگاه تیانا در پارس خودرو به تولید رسیده و این در شرایطی است که برای خرید این محصول باید حدود 140 میلیون تومان هزینه کرد.

اما به سراغ تندر-90 برویم که تولید آن در یازده ماه امسال با افت شدیدی روبهرو شده است، چه در ایرانخودرو و چه در پارس خودرو.

پارس خودرو در مقایسه با یازده ماه سال گذشته 8/67 درصد افت تولید را در تندر تجربه کرده و تنها حدود 12 هزار و 800 دستگاه از این محصول را به تولید رساندهاست. تندر-90 البته در ایرانخودرو نیز به تولید میرسد و این شرکت نیز با تیراژی در حدود پنج هزار و 200 دستگاهی، نزدیک به 84 درصد کاهش تولید را به خود میبیند. در مجموع 17 هزار و 931 دستگاه تندر-90 در یازده ماه امسال به تولید رسیده که این آمار از افت تولید 4/75 درصدی این میهمان فرانسوی نسبت به مدت مشابه سال گذشته حکایت دارد.

گفته میشود رنو فعالیتهای خود را در ایران از سر گرفته، که اگر این طور باشد، باید منتظر رشد تولید تندر-90 و مگان در ایرانخودرو و پارس خودرو بود. البته قرار است طی سال آینده، ساندرو نیز به عنوان محصولی دیگر از رنو میهمان جاده مخصوص شود.