مدتی است که تبلیغ خودروهای جدید سایپا برای خریداران خودرو جلب نظر می‌کند، خودروهایی که به صورت کامل وارداتی هستند و هیچ داخلی‌سازی روی آن صورت نگرفته است.

اواخر سال گذشته گروه خودروسازی سایپا پای میز مذاکره نشست و قرار شد خط تولید برخی از خودروها را در ایران راه‌اندازی کند اما اکنون که ثبت‌نام از مردم برای این خودروها به پایان رسیده است خبری از تولید داخلی نیست و قرار است روند واردات ادامه پیدا کند. بنا بود سایپا در یک دوره نسبت به واردات خودرو اقدام کند و پس از آن برای ایجاد خط تولید اقدام کند. گذر زمان نشان می‌دهد که برای هیچ‌کدام از خودروهای مورد توافق خط مونتاژ هم راه‌اندازی نشده است و تنها بحث واردات مطرح است. همانگونه که اوایل سال‌جاری تأکید شد اقتصاد مقاومتی باید در تمام بخش‌ها پیاده‌سازی می‌شد تا رشد صنعتی و توسعه صادراتی که مدت‌ها کمرنگ شده بود تحقق یابد. اما برخی بنگاه‌ها به جای حرکت در مسیراقتصاد مقاومتی به سمت واردات حرکت کردند. این در حالی است که طی سال‌های اخیر نرخ رشد اشتغال سیر نزولی داشته است. به گونه‌ای که نرخ بیکاری در سال 92 حدود 10.4 بوده است لذا برای حفظ اشتغال در صنعت چنین اقدام‌هایی تعجب‌آور است.

تنوع محصول، سایپا را شرکت وارداتی کرد

گروه خودروسازی سایپا فعالیت خود را با چهار شرکت چینی آغاز کرده است. شرکت <چانگان> که با فورد و مزدا همکاری دارد. شرکت زوتای که خودورهایش شبیه‌سازی برند تویوتا است. سومین شرکت برلیانس است که محصولاتش با «بی‌ام‌و» شباهت زیادی دارد. چهارمین شرکتی که گروه خودروسازی سایپا قرار است با آن کار کند، مجموعه تی جی آی است. در سه مجموعه اول بنا شده سایپا نقش وارد‌کننده این خودروها را داشته باشد و اگر از نظر مالی شرایط خوبی پیدا کرد به مرور کار مونتاژ را آغاز کند. اما طبق شواهد امر گروه خودروسازی سایپا به دلیل مشکلات مالی نمی‌تواند با سرعت نسبت به افتتاح خط تولید خودروهای اس 300 و چانگان اقدام کند لذا یکی از بزرگترین خودروسازان کشور به یک وارد‌کننده صرف تبدیل شده است.

داخلی‌سازی برند‌های وارداتی

مسأله دیگر نوع داخلی‌سازی است که برخی‌ها به آن اشاره دارند. اگر گروه خودروسازی سایپا قرار است موضوع داخلی‌سازی را پیگیری کند قطعاً مانند سایر مجموعه‌ها خواهد بود. آنها با تولید بدنه و قطعات تزئینی خودرو آمار داخلی‌سازی را تا 60درصد اعلام می‌کنند. اما بواقع چنین داخلی‌سازی درست نیست و این موضوع با واردات برابری می‌کند. زمانی که ایران در زمینه گیربکس، قطعات الکترونیکی و قطعات حساس وابسته باشد عملاً با مونتاژ خودرو هیچ تفاوتی ندارد. در راستای سه قرارداد سایپا فقط قراداد با شرکت تی جی آی قابل قبول است. بنا شده مجموعه نامبرده ایران را صاحب زیرساخت یا پلتفرم جدید کند و یکی از شرکت‌های زیر مجموعه سایپا موتور خودرو طراحی شده جی تی آی را آماده کند.سؤال این است که فروش خودرو سایر کشورها (چین) به نام ایران درست است؟خودرویی که وارداتی است به نام کارخانه ایرانی به فروش می‌رسد. شاید وجود چنین رفتارهایی باعث شد برخی از خودروسازان این روزها به سمت واردات بروند. اگر دولت از ابتدا بر فعالیت خودروسازان نظارت می‌کرد اکنون روند تولید و تنوع خودروهای داخلی شتاب می‌گرفت نه آنکه رقابت بین خودروسازان و شرکت‌های وارد‌کننده خودرو ایجاد شود. شاید از نظر شمارگان تولید این روزها خودروسازان رشد خوبی را ثبت کردند اما از نظر تنوع محصول هیچ اتفاق جدیدی رخ نداده است و تنها چند محصول وارداتی به فهرست اضافه شد.

خودروسازی که از خودروساز بودن انصراف داد

مسأله دیگری که کارشناسان به آن اشاره می‌کنند خودروساز بودن سایپا است. گروه خودروسازی سایپا که توانسته اشتغالزایی خوبی ایجاد کند و همچنین قطعه‌سازان فعالیت‌های خود را به واسطه سفارش خودروسازان افزایش دادند این روزها نگران بحث واردات هستند. در حالی که زمزمه توسعه فعالیت گروه خودروسازی سایپا مطرح بود و همچنین رشد نرخ اشتغال چرا واردات باید در اولویت کاری قرار گیرد. بهتر بود قبل از واردات خودرو، گروه خودروسازی سایپا برای ایجاد خط تولید این خودروها اقدام می‌کرد.به هر ترتیب حدود 6 ماه از قرارداد چانگان می‌گذرد اما این مجموعه نتوانسته برای ایجاد خط مونتاژ فعالیتی انجام دهد. لذا موضوع داخلی‌سازی در حد یک شعار باقی ماند.

تسهیلات به سمت خودروهای وارداتی

موضوع دیگر میزان تسهیلاتی است که سایپا برای خودروهای وارداتی قائل شده است. در حالی که مردم برای خرید خودروهای داخلی عطش دارند و از سویی با رشد قیمت‌ها خیلی‌ها نمی‌توانند خودرو خریداری کنند، گروه خودروسازی سایپا برای خودروهای وارداتی تسهیلات قائل شده است. خودروهایی که قیمت آن‌ها بیش از 70 میلیون تومان است. حال اگر تسهیلات به سمت خودروهای داخلی سوق پیدا کند خیلی از افراد می‌توانند صاحب خودرو داخلی شوند.

رسمی کردن واردات خودرو

عنوان شده است اسفند ماه سال گذشته 500 دستگاه خودرو اس 300 وارد گمرک شده و قرار است این خودروها بزودی وارد بازار شود. خودروهای چینی که با نام سایپا به فروش خواهد رسید. این اتفاق نشان می‌دهد که ما به صورت رسمی در حال بازاریابی برای برخی از برند‌های چینی هستیم.

واردات جایگزین رشد کیفی خودرو شدبه گفته‌ کارشناسان خودروسازان به جای آن‌که در زمینه افزایش بهره‌وری و تولید کیفی محصولات خود گام بردارند و از سویی برای کاهش قیمت خودرو برنامه‌ریزی کنند به سراغ شرکت‌های خارجی برای واردات خودرو می‌روند و این امر را باب جدید در مذاکرات خودرویی می‌دانند. لذا بهتر است خودروسازان کمی از بحث قیمت و شورای رقابت فاصله بگیرند و به فکر رشد کیفی محصولات خود باشند.

سؤال‌های مطرح

در شرایط فعلی حداقل 4 سؤال مطرح است. نمایندگان مجلس وعده دادند موضوع واردات خودرو از سوی آن‌ها پیگیری می‌شود. آنها در گفت‌و‌گو‌هایشان اظهار داشتند بعد از تعطیلات مجلس درباره واردات خودرو سؤالاتی خواهند کرد و می‌خواهند مانع واردات خودرو از سوی خودروسازان شوند. هر چند در این جریان به نظر می‌رسد وزارت صنعت، معدن و تجارت باید بر چنین قراردادهایی نظارت داشته باشد و اجازه ندهد خودروسازان به سمت واردات حرکت کنند.

1-چرا سایپا به خودروهای تولید خود که مشتریان زیادی در صف انتظار دارند تسهیلات پرداخت نمی‌کند؟
2- آیا با واردات خودرو از سوی یک خودروساز اشتغال کشور لطمه نمی‌بیند؟
3-صنعت قطعه‌سازی کشور با واردات خودرو چه افقی پیش رو دارد؟
4- در حالی که خودروسازان شعار داخلی‌سازی خودرو را مطرح می‌کنند آیا واردات می‌تواند مؤثر باشد؟