اصطلاح “منومتیک” (manumatic) ترکیبی از دو کلمه دستی و اتوماتیک است و به کلاسی از گیربکس هاگفته می شود که پروسه تعویض دنده را برای رانندگان بسیار راحت کرده است. گیربکس های اتوماتیک در گذشته با استفاده از دنده های کنار فرمان و میان کنسولی، عملکرد راننده را در پروسه تعویض دنده تنها به D(حرکت)، N (خلاص)، R (عقب)و P (پارک) محدود می کردند، اما سیستم های منومتیک با اهرم های تعویض دنده در پشت غربیلک فرمان (Paddle Shiftres) و دسته دنده های مخصوص این سیستم، همچنان فرصت کم و زیاد کردن دنده ها را برای راننده فراهم کرده اند. شرکت های خودروسازی هرکدام نامی برای گیربکس منومتیک ابداعی خود انتخاب کرده اند، نام هایی مانند “تیپ ترونیک (Tiptronic)، گیرترونیک (Geartronic)،تاچ ترونیک (touchtronic)، اسپرت ترونیک (Sporttronic) و دستی بدون کلاچ (clutchless-manual).

برخی از گیربکس های منومتیک و نیمه اتوماتیک اجازه کنترل تعویض دنده ها را کاملاً به راننده می دهند؛ در حالی که بیشتر آن ها با تعویض دنده در دور موتور پایین یا دور موتور بالا و براساس مکان پدال گاز، در این پروسه مداخله می کنند و به صورت اتوماتیک دنده ها را عوض می کنند. گیربکس های منومتیک و بیشتر گیر بکس های نیمه اتوماتیک می توانند همانند یک جعبه دنده اتوماتیک عمل کنند و اجازه دهند که سیستم کامپیوتری نسبت به تعویض دنده ها اقدام کند. در واقع باید اذعان داشت که با اختراع سیستم های منومتیک، راننده ها دیگر نیازی به کسب مهارت برای کار با دو پدال گاز و کلاچ نخواهند داشت و درگیر پروسه تعویض دنده ها نمی شوند.

تیپ ترونیک

بسیاری از مردم سیستم های اتوماتیکی با ویژگی کم و زیاد کردن دستی دنده را تحت عنوان “تیپ ترونیک” می شناسند؛ درحالی که “تیپ ترونیک” محصول انحصاری شرکت آلمانی پورشه است که لیسانس استفاده از آن را به شرکت های خودروسازی دیگری چون لندروور و گروه فولکس واگن (آئودی، سئات، اشکودا،بوگاتی، لامبورگینی، پورشه و فولکس واگن) فروخته است. تیپ ترونیک عملکردی شبیه به دنده های معمولی اتوماتیک دارد، با این تفاوت که به شما اجازه می دهد در هنگام رانندگی زودتر از سیستم اتوماتیک اقدام به تعویض دنده ها کنید. با وجود این، در مدت زمانی که تعویض دنده اتوماتیک به طول می انجامد، راننده ضمن کنترل دنده ها در پیچ، می تواند با دخالت در تعویض خودکار دنده ها، به شتاب خودرو کمک کند و گذشته از آن، در هنگام سبقت گرفتن، دنده معکوس دهد. همانطور که اشاره شد، در برخی مدل ها، کم و زیاد کردن دنده ها با اهرم های تعبیه شده در پشت غربیلک فرمان یا توسط دکمه های تعبیه شده روی آن صورت می گیرد که در این حالت، راننده می تواند وضعیت دنده را روی صفحه کیلومتر دیجیتالی مشاهده کند.

اگرچه تیپ ترونیک همانند سایر گیربکس های اتوماتیک، از مبدل گشتاور استفاده می کند، اما باید گفت، تیپ ترونیک همانند گیربکس های دستی که توسط سیستم های کامپیوتری کنترل می شوند،نیست و حتی نیمه-اتوماتیک هم محسوب نمی شود. برای مثال، شرکت آئودی در برخی خودروهای خود از تیپ ترونیک ۵ سرعته استفاده می کند که تعویض دنده ها از یک به دو در هنگام حرکت از حالت توقف کامل، به صورت اتوماتیک انجام می شود. حتی در زمانی که حالت دستی انتخاب شده است، سیستم هوشمندانه منتظر اضافه کردن دنده ها توسط راننده از ۲ به ۳، ۳ به ۴ و ۴ به ۵ می شود، البته اگر راننده به هر دلیلی، دنده را دیر عوض کرد و خط قرمز تعویض دنده رد شد، خود سیستم برای جلوگیری از صدمه دیدن موتور، به صورت اتوماتیک اقدام به اضافه کردن دنده می کند.

تیپ ترونیک s

این سیستم نسخه به روز شده تیپ ترونیک است و در آن بدون اینکه راننده حالت دستی را انتخاب کند، می تواند به کم و زیاد کردن دنده ها بپردازد. اگر راننده به مدت ۸ ثانیه اقدام به تعویض دنده نکرده باشد، سیستم به حالت اتوماتیک برمی گردد و کنترل امور را به دست می گیرد. تیپ ترونیک s برای اولین بار درپورشه باکستر به کار گرفته شد و سپس در ساخت پورشه کاین، به تیپ ترونیک s شش سرعته تبدیل شد.

همانطور که اشاره شد، شرکت های مختلف خودروسازی، نام های متفاوتی برای سیستم های منومتیک ساخت خود انتخاب کرده اند، یکی از این کمپانی ها هیوندای است که نام “شیفت ترونیک” (Shiftronic) را برای گیربکس منومتیک خود برگزیده است.

منبع:باشگاه خبرنگاران