بنگاهداران اتومبیل حکایتی شیرین و تکراری را از سالها قبل برای خریداران اتومبیل میگویند و بر آن پافشاری میکنند، حکایتی نخنما که برخی اوقات باعث خنده خریدار اتومبیل هم میشود.
بنگاهداران رسمشان بر این است که میگویند «این ماشین مال یک خانم دکتر بوده که فاصله 500 متری بین خانه و مطب را با آن طی میکرده و از بس سر خانم دکتر شلوغ بوده و بیمارها راحتش نمیگذاشتند، او حتی فرصت رفتن به یک مسافرت کوتاه تا «اوشان- فشم» را نداشته است، میگویید نه؟! بفرمایید کیلومترشمار آن را نگاه کنید، خودتان متوجه میشوید که این اتومبیل در حد صفر کیلومتر است و فقط 30 هزار کیلومتر کار کرده است...» و خلاصه با این حرفها خریدار را مجبور میکنند سرش را داخل اتومبیلها مثلا ۶،۵ سال کار کرده کند و با شگفتی تمام ببیند که این اتومبیل در این ۵، ۶ سال فقط ۳۰ هزار کیلومتر کار کرده است. البته این روزها خیلیها متوجه این بلوف قدیمی شدهاند و گوششان به این حرفها نیست و خودرو را براساس مدل و قیمت بازار میخرند. با این حال بنگاهداران اتومبیل حاضر نیستند از این سنت دیرینه رکبزنی خودشان کوتاه بیایند، زیرا بسیاری از آنها با کسانی که میتوانند کیلومتر شمار را دستکاری کرده و کیلومترها را به عقب برگرداند، آشنا هستند و به این دلیل است که گاهی در دادسراها شکایتهایی با عنوان «دستکاری در کیلومترشمار» مطرح میشود. در گزارش امروز تلاش داریم شما را با پدیده کیلومترشمار و حاشیههای آن آشنا کنیم و در این زمینه هم توضیحاتی برایتان داریم.
یک تقلب رایج درباره اودومتر، تغییر دادن عدد نشان داده شده بهوسیله آنهاست که معمولا به آن «کلاکینگ» میگویند. اینکار برای کمتر جلوه دادن مقدار مسافت طی شده بهوسیله خودرو انجام میشود و در نتیجه میتوان قیمت ظاهری خودرو را افزایش داد. بیشتر خودروهای امروزی اودومترهای دیجیتال دارند که مسافت طی شده را در ماجول کنترل موتور ذخیره میکند. بدین ترتیب دستکاری مسافت طی شده سخت (ولی نه غیرممکن) میشود. درباره اودومارهای مکانیکی میتوان آنها را از خودرو جدا کرد و ارقام را به عقب برگرداند یا میتوان سیم متصل به آن را جدا کرد و به یک زوج اودومتر- سرعتسنج دیگر متصل کرد.
در اودومترهای امروزی مسافتی را که خودرو به سمت عقب حرکت میکند نیز به مقدار اودومتر اضافه میکنند تا مقدار نشان داده شده بهطور دقیق مقدار استفاده و استهلاک خودرو را نشان دهد(در خودروهای قدیمیتر میتوان با حرکت به سمت عقب مقدار عدد نشان داده شده را کاهش داد). قیمت فروش یک خودرو تحتتاثیر عدد نشان داده شده اودومتر است اما از آنجایی که اودومترها در کنترل مالک خودرو هستند، بهطور ذاتی غیر ایمن هستند. بسیاری از قانونگذاران قوانینی تصویب کردهاند که افرادی را که اعداد اودومتر را تغییر میدهند، جریمه کنند. در امریکا و بسیاری از کشورهای دیگر از مکانیکها خواسته میشود تا هر موقع خودرویی تعمیر شد، مقدار کیلومترشمار آن را ثبت کنند. پس از آن شرکتهایی مثل «کار فکس» از این اطلاعات استفاده میکنند تا به خریداران خودرو برای فهمیدن اینکه آیا اودومتر به عقب برگردانده شده است یا نه کمک کنند.
متاسفانه بسیاری از فروشندهها با دستکاری کیلومتر و پایین آوردن میزان کارکرد اقدام به فروش خودرو با قیمتی گرانتر از ارزش واقعی آن مینمایند. در این صورت هم خودرو را گرانتر خریدهاید و هم بدلیل کارکرد زیاد هزینههای نگهداری بیشتری را در آینده متحمل خواهید شد. حتی در بسیاری موارد با چک کردن ای سی یو هم امکان تشخیص میزان کارکرد واقعی میسر نیست. پس تنها به کیلومتر اعلامی بسنده نکنید. شرایط سلامت کلی خودرو را در نظر بگیرید، گاهی با مراجعه به نمایندگی که خودرو مذکور در آن سرویس میشده و مشاهده سوابق میتوان به حدود کیلومتر واقعی پی برد. حتی میتوانید فاکتورهای قدیمی را از مالک بخواهید و با یک آنالیز ساده نتیجهگیری کنید.
معمولاً کیلومتر به همراه تاریخ مراجعه در فاکتورهای نمایندگی ذکر میشود. به عنوان مثال خودرویی 4 ساله که دو سال قبل تسمه تایمش در کیلومتر 60 هزار تعویض شده و اکنون بعد از گذشت 2 سال از آن تاریخ، ادعای کیلومتر 80 هزار دارد کاملاً مشکوک است! هوشیار باشید. گاهی خودرویی کیلومتر بسیار پایین را نشان میدهد ولی با کمی دقت متوجه میشوید 90 درصد لاستیکها تمام شده، دور فرمانش رفته و یا کناره صندلی راننده ساییده شده، خوب مشخصاً کاسهای زیر نیم کاسه است! هر چند فروشنده میتواند با استفاده از روکش صندلی و فرمان و یا تعویض لاستیکها شما را فریب بدهد و در کیلومترهای بالای صد هزار هم تشخیص حقیقت گاهی غیر ممکن میشود ولی حداقل در موارد خیلی مشخص میتوان جلوی فریب خوردن را گرفت.
بهتازگی ورزشکاران به این نتیجه رسیدهاند که با استفاده از اودومترهایی که از یک گیرنده «جیپیاس.آر» (جیپیاس) استفاده میکنند، میتوان به طور بسیار دقیقی مسافتهای طی شده در فعالیتهای ورزشی را اندازهگیری کرد. در حالی که این وسیله درواقع قدمها را نمیشمارد ( از هیچ پاندولی استفاده نشده است) یک اودومتر پیشرفته میتواند مسافت طی شده را بهطور دقیق تا حدود ۱۱۰۰ مایل (بر حسب مدل این عدد ممکن است به ۱۱ هزار مایل نیز برسد) محاسبه کند. ۱۱ هزار مایل تقریبا مسافت طی شده در ۲ قدم است (۱/۶۰۹ متر). اودومترهای متریک دقیق دقتی تا حدود ۱۱۰۰ یا ۱۱هزار کیلومتر یعنی به ترتیب ۱۰ یا ۱ متر دارند. همچنین با استفاده از اودومترهای «جیپیاس» میتوان با هزینه بسیار پایینی دریافت که سرعتسنج و اودومتر خودرو درست عمل میکنند.
کیلومترشمارهای مکانیکی سالهای سال راهها را گز کردهاند. این کیلومترشمارها با اینکه منسوخ شدهاند اما به علت سادگیشان بسیار جالب هستند. کیلومترشمار مکانیکی از چیزی تشکیل نشده است جز یک چرخ دنده با ضریب چرخش باورنکردنی. امروزه کیلومترشمارهای دیجیتال با هزینه کمتر و تجهیزات بیشتر، جایگزین کیلومترشمارهای مکانیکی شدهاند، ولی به اندازه آنها جالب نیستند.کیلومتر شمارهای مکانیکی به وسیله کابلی انعطافپذیری که از فنر بسیار فشرده ساخته شده است، میچرخند.
این کابل معمولا داخل یک روکش فلزی محافظ که یک لایه لاستیکی هم دارد، میچرخد. در دوچرخهها، یک چرخ کوچک که به چرخ دوچرخه چسبیده است، این کابل را میچرخاند و ضریب چرخش کیلومترشمار به اندازه این چرخ کوچک بستگی دارد. در خودروها، چرخ دندهای که به شفت خروجی گیربکس متصل است، این کابل را میچرخاند. کابل، چرخش را به صفحه کیلومترشمار و از آنجا به شفت ورودی کیلومترشمار منتقل میکند.