سال قبل زمانی که سازمان بهزیستی و راهور ناجا برای تحویل پلاک ویژه معلولان به تفاهم رسیدند، تصور نمی‌کردند پس از چند سال این پلاک، بستر سوءاستفاده برخی افراد از معلولین می‌شود. مدت‌هاست خودروهای گران‌قیمت با پلاک معلولان در خیابان‌های شهر بخصوص محدوده طرح ترافیک جولان می‌دهند، در حالی که وقتی به راننده یا سرنشین آن توجه می‌کنی هیچ خبری از فرد معلول نیست.

کافی است گشتی در محدوده طرح ترافیک بزنید تا با خودروهای چند صد میلیونی روبه رو شوید که رانندگان آنها نه تنها جزو معلولان نیستند بلکه خودرو نیز به نام فرد دیگری است. مالکانی که کنج خانه یا اتاقک های نگهبانی و آبدارخانه نشسته اند و برای گذران زندگی امتیاز پلاک خود را به افرادی دادند که بدون دغدغه طرح ترافیک یا جای پارک در خیابان های پایتخت تردد کنند.پلاک خودروی معلولان مجوز ورود به محدوده طرح ترافیک است و برای راحتی معلولان جای پارک های خاصی برایشان در نظر گرفته شده که همین موضوع باعث سوءاستفاده عده ای سودجو از آنها شده است.

در خیابان های شهر بی شک با پلاک های ویژه جانبازان و معلولان روبه رو شده اید؛ پلاک هایی که از سال 89 به منظور تردد راحت معلولان جسمی حرکتی شدید در محدوده طرح ترافیک صادر شد تا برای درمان و کارهای روزانه خود با مشکل محدودیت روبه رو نشوند، اما با گذشت زمان و افزایش کارایی این پلاک ها و آسان تر شدن واگذاری، عده ای سودجو به فکر سوءاستفاده از پلاک معلولان افتادند.

اکنون بسیاری از افراد دارای سرمایه با خرید پلاک معلولان براحتی در سطح شهر تردد می کنند و هیچ مشکلی برای جای پارک ندارند.

در همین زمینه ماموران پلیس راهنمایی و رانندگی پایتخت هفته گذشته در حالی با اجرای طرحی در ورودی های محدوده طرح ترافیک در مرکز شهر با سوءاستفاده کنندگان از پلاک معلولان برخورد کردند که رانندگان این خودروها نظرات متفاوتی داشتند.

جمال که آبدارچی یک شرکت خصوصی و معلول از ناحیه پا است، می گوید: خیلی دنبال کار گشتم. به دلیل مشکل جسمی، هیچ جا به من کار نمی دادند. سرانجام به عنوان آبدارچی در شرکتی خصوصی استخدام شدم. مدیر بخش اداری شرکت شرط استخدام مرا گرفتن پلاک معلولان برای صاحب شرکت اعلام کرد صاحب شرکت خودروی خود را به نام من کرد و از من سفته گرفت تا در آینده ادعایی درخصوص خودرو نداشته باشم.البته همه خودروها، پلاک فروشی نشده و تعدادی از آنها در اختیار معلولان و بستگان درجه یک آنهاست. مهرداد، جوان 26 ساله ای که خودرویش پلاک معلولان دارد، نیز می گوید: مادرم معلولیت شدید جسمی دارد و پلاک خودرو به نام اوست. برای رفت و آمد به بیمارستان و مراکز بازتوانی مجبورم به محدوده طرح ترافیک بیایم که خوشبختانه این پلاک مشکل مرا حل کرده است.

پسر جوان دیگری که راننده خودروی سانتافه با پلاک معلولان است، می گوید: پدرم جانباز است و به دلیل این که نمی تواند سوار خودرو شود من از خودرو او استفاده می کنم. ورود به طرح با این پلاک جریمه ندارد.

راننده یک خودروی تیبا، مردی 50 ساله است که در آژانس کار می کند، محمود می گوید: با مستمری بهزیستی و حقوق بازنشستگی 700 هزار تومانی نمی شود خرج زندگی را درآورد. معلول جسمی هستم و با گرفتن پلاک معلولان در یک آژانس در محدوده طرح ترافیک کار می کنم تا خرج زندگی را دربیاورم. راننده دیگری که در میدان فاطمی مشغول بردن غذا با خودروی پلاک معلولان است، گفت: خودرو متعلق به برادر معلولم است. خودرو را از او با پلاک اجاره کرده ام. رستوران دارم و با استفاده از پلاک معلولان در محدوده طرح تردد و غذای ادارات را پخش می کنم. راننده خودروی بنز وقتی از خودرو پیاده شد نشانی از معلولیت نداشت و وقتی در مورد پلاک از او سوال کردم مدعی شد برای این که هر سال پول طرح و جریمه ندهم و دنبال کارهای اداری اش نروم، پلاک معلولان را 20 میلیون تومان خریدم و برای تردد راحت هزینه میلیونی دادم.

زن راننده ای که معلولیت دارد، می گوید بارها به او پیشنهاد شده خودرویش را به قیمتی بالا و به صورت قولنامه ای واگذار کند. موضوعی که از سوی او رد شده، اما برخی معلولان برای هزینه درمان مجبور می شوند این کار را انجام دهند.

افسر پلیس مسئول اجرای طرح، درباره برخورد با سوءاستفاده کنندگان از پلاک ویژه معلولان، می گوید: تنها امتیاز ویژه پلاک معلولان ورود به محدوده طرح ترافیک و پارک در نقاط مخصوص از جمله مقابل برخی ادارات است. پلیس براساس وظیفه با تخلفات صاحبان این خودروها از جمله توقف دوبل و توقف در محل مطلقا ممنوع برخورد می کند.

صدور تنها یک پلاک برای هرمعلول واجد شرایط

پلیس برای اختصاص پلاک ویژه معلولان شرایط قانونی و خاص خودش را دارد. سرهنگ سعید روحی، رئیس مرکز شماره گذاری پلیس راهور ناجا در این باره به جام جم گفت: براساس قانون پلاک ویژه معلولان فقط برای افرادی صادر می شود که معرفی نامه معتبر از سازمان بهزیستی داشته باشند و اسامی آنها در فهرست ارسالی سازمان بهزیستی باشد. افراد دارای شرایط تنها برای یک خودرو می توانند پلاک ویژه دریافت کنند و پس از آن پلاک دیگری صادر نمی شود. وی تاکید کرد: قانونی مبنی بر این که به رانندگانی که گواهینامه دارند این پلاک ها تعلق گیرد نداریم و اکنون این پلاک ها تنها به معرفی شدگان از سوی بهزیستی واگذار می شود.

دریافت گزارش سوءاستفاده از پلاک معلولان

یحیی سخنگویی، معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی نیز با اعلام این که معلولان حق سوءاستفاده از پلاک ها و واگذاری آن به افراد دیگر را ندارند، به جام جم می گوید: این پلاک ویژه برای معلولان جسمی شدید، متوسط نابینایان و معلولان ذهنی که نیاز به دریافت خدمات در بیمارستان ها و مراکز بازتوانی دارند، صادر می شود. پلاک معلولان جسمی به نام خودشان صادر می شود و به هیچ وجه پلاک به نام قیم یا اعضای درجه یک خانواده صادر نمی شود. البته این موضوع درباره معلولان ذهنی متفاوت است و پلاک خودرو به نام قیم آنها صادر می شود که این قیم پدر یا مادر است.به گفته وی، دریافت کنندگان پلاک ویژه معلولان باید دارای شرایط باشند تا پلاک به آنها واگذار شود. این شرایط در بهزیستی بررسی و در صورت صلاحیت، فرد معلول به پلیس راهور معرفی می شود.

سخنگویی ادامه داد: ممکن است راننده خودروی معلولان جسمی فرد دیگری باشد، اما باید معلول در خودرو حضور داشته باشد. شخص معلول جزء لاینفک خودرو محسوب می شود و باید هنگام تردد خودرو در خیابان ها جزو سرنشینان باشد.

معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی از دریافت گزارش هایی مبنی بر سوءاستفاده از خودروی معلولان خبر داد و افزود: منکر ارتکاب تخلف در این باره نیستیم و گزارش هایی از سوءاستفاده از پلاک معلولان به دستمان رسیده که با متخلفان برخورد می کنیم. نباید اعتماد مردم به این قشر خدشه دار شود.

وی تاکید کرد: سال گذشته 3000 پلاک ویژه معلولان در کشور صادر شد، اکنون 12 هزار معلول دارای پلاک ویژه خودرو شده اند.

مجازات متخلفان

پلیس برای سوءاستفاده کنندگان از پلاک معلولان مجازات سنگینی در نظر گرفته و در طرح های موردی در محدوده طرح ترافیک با این رانندگان برخورد می کند.به طوری که هفته گذشته در محدوده ورود به طرح ترافیک 30 خودروی متخلف اعمال قانون شدند.

سردار تیمور حسینی، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران در گفت وگو با جام جم، از اجرای طرح برخورد با سوءاستفاده کنندگان از پلاک معلولان خبر داد و افزود: استفاده بدون اجازه از پلاک این خودروها تخلفی محرز است که به دلیل استفاده از پلاک غیر، خودرو توقیف می شود.

وی ادامه داد: در هیچ جای قانون استفاده معلولان و جانبازان از خودروهای لوکس وگران قیمت ایرادی ندارد، اما وقتی این خودروها از سوی افراد سالم مورد استفاده قرار گیرد، تخلف محسوب می شود. البته به علت معلولیت شدید ممکن است فرد قادر به رانندگی نباشد که در این صورت بستگان درجه یک می توانند تنها با حضور فرد معلول در خودرو از آن استفاده کنند.

به گفته حسینی، صدور این پلاک ها برای ارائه خدمات ویژه به اقشار خاص جامعه است و پلیس در صورت مشاهده مظاهر سوءاستفاده از تردد خودرو جلوگیری می کند.

رئیس پلیس راهور تهران با رد خرید و فروش پلاک گفت: با توجه به شخص محور بودن پلاک ها امکان خرید و فروش پلاک نیست و هرگونه اقدام از جمله خرید پلاک در قبال سفته و چک و ضمانت، غیرقانونی است. ماموران پلیس در سطح شهر با سوءاستفاده کنندگان از این پلاک برخورد می کنند و علاوه بر فک پلاک، فرد معلول و جانباز از حق قانونی اش محروم می شود.