فقط در چند نقطه جغرافیایی محدود، تعداد مسافر در خودروهای بدون راننده در حال تردد هستند. اما فناوری های لازم برای خودران شدن خودروها بسیار گران هستند و تولید انبوه و استفاده رایج از آنها به زمان خیلی بیشتری نیاز دارد.

حتی تسلا هم که فناوری «اتوپایلوت» یا «خودخلبان» را معرفی کرده و به آن می بالد، حرکت خودرو بدون کنترل، توجه و هوشیاری راننده را مجاز نمی داند. بخشی از این موضوع به خاطر تصادف هایی است که اتفاق افتاده و هنوز هم ادامه دارد. آن چه مسلم است، حفظ ایمنی هنوز جای نگرانی دارد.

در آوریل امسال، خودروی تسلایی تصادف کرد که در آن دو نفر جان خود را از دست دادند. درست پیش از حرکت هم شاهدان عینی گفته اند سرنشینان این خودرو در حال تست این خودرو بودند بدون آن که راننده از امکانات اتوپایلوت تسلا در حال استفاده باشد.

تسلا مدعی است که تصادف به این خاطر اتفاق افتاده است که هیچ کس پشت فرمان نبوده است. همچنین این کمپانی خودروساز می گوید، به طور دقیق دستورالعمل استفاده از امکان اتوپایلوت را به رانندگان گوشزد کرده است. همچنین در وبسایت آنها به صراحت گفته شده است که رانندگی با نظارت و مراقبت راننده الزامی است. با این حال هنوز هم در تبلیغات خود اتوپایلوت را به عنوان خودران معرفی می کنند.

بنابراین پیش از آن که در تصادف ها در باره مقصر صحبت کنیم اول باید درک صحیحی از پیچیدگی های خودران ها داشته باشیم و از اصطلاحات به کار رفته در قوانین و مقررات و آیین نامه ها و آخرین مسائل این صنعت سر در بیاوریم.

به چه خودروهایی خودران می گوییم؟

اصطلاح خودران را معادل واژه های self-driving ، driverless و autonomous به کار می برند در حالی که تمایزی بین همه ی این واژه ها وجود دارد.

وقتی از واژه self-driving  استفاده می شود بر اساس تعاریف سازمان ایمنی ترافیک بزرگراه ملی NHTSA‌ سطح خودکار بودن یا اتومات بودن متفاوت است و در سطح 1،‌ خودرو فقط به کروز کنترل و سامانه ی حفظ رانندگی بین خطوط مجهز است. توجه به این نکته حائز اهمیت است که سازمان یادشده تعاریف و توصیف های خود را از سطح 4 و 5 روزآمد کرده است. [شايد اين توضيح مختصر لازم باشد كه خودران ها را به 6 سطح تقسيم بندي مي كنند كه از صفر شروع مي شود. سطح 0: هيچ كاري خودكار انجام نمي شود؛ سطح1: خودران به كمك راننده نیاز دارد؛ سطح2: بدون نیاز به راننده حرکت می کند اما به توجه راننده نیاز دارد؛ سطح3: خودران عمل می کند اما مسئولیت همچنان با راننده است؛ سطح4: سطح بالايي از خودران که به دخالت راننده نیاز ندارد اما همچنان مسئولیت با راننده است؛ سطح5: خودران كامل که امکان بروز حادثه در آن به صفر رسیده است.] در مقررات جدید سطوح 4 و 5 نیاز کمتری به مداخله انسان در رانندگی تعریف شده است.

با این حال مفهوم خودران در بین مردم هنوز مورد قبول واقع نشده است. البته بر اساس نظرسنجی هایی که اسکات هاردمن از صاحبان تسلا برقی انجام داده امکانات اتوپایلوت، از استرس رانندگی کم می کند و راحتی رانندگی را افزایش می دهد.

وضعیت خودروهای خودران

ارائه آمار دقیق در خصوص خودران ها دشوار است مخصوصاً که گزارش تصادف های خودران ها اجباری نیست و در زمینه خودران ها استاندارد جامعی ارائه نشده است. با این حال چند اطلاعات ارزشمند در این زمینه وجود دارد که شایسته توجه است.

در حال حاضر 80 کمپانی در حال تست 1400 خودران هستند.

نیمی از جمعیت کسانی که با خودران آشنا هستند می گویند تمایل دارند سوار خودران شوند.
اولین خودران را آزمایشگاه مهندسی مکانیک Tsukuba ژاپن در سال 1977 معرفی کرد که بسیار بدوی و نیمه خودکار بود.
اولین تصادف خودران در فوریه سال 2016 به ثبت رسید که مربوط به خودران گوگل بود اما هیچ جراحتی به بار نیاورد.
تصادف های خودران گزارش شده بیشتر مربوط به برند تسلا است و اولین تصادف منجر به مرگ در 7 مه 2017 در فلوریدای آمریکا به ثبت رسید.
اولین تصادف خودران اوبر هم در 20 نوامبر 2018 در تمپه آریزونا ثبت شد. دلیل اصلی خطای انسانی عنوان شد که در آن یک پیاده جان خود را از دست داد.
تا پیش از تصادف منجر به مرگ یک پیاده در سال 2018، اوبر 37 تصادف را ثبت کرده بود.
وایمو –بخش خودران گوگل- با خودران سطح 4 از ماه مارس 2020 شروع به جابه جایی بار در بزرگراه های ایالات تگزاس کرد.
وایمو تاکسی های بدون راننده را در شهر فینکس ایالات آریزونا از سال 2018 شروع کرد. البته بدون خطا نبوده اما خوشبختانه جراحت هم به بار نیاورده
لیفت پیش بینی کرده است که از سال 2023 سواری خودکار شروع می شود.
خیلی از کارشناسان اعتقاد دارند خودروهای بدون راننده خطای کمتری نسبت به انسان ها دارند. با این حال چون تصادف پیش آمده و به هزار دلیل باز هم پیش خواهد آمد، مهمترین موضوعی که باید اول حل شود این است که در صورت تصادف خودران چه کسی مقصر است و در صورت جرح و قتل چه کسی مسئول است.

در تصادف خودران چه کسی مقصر است

در اکثر موارد، تشخیص سبب یا علت تصادف خودران ها کار آسانی نیست و در صورت وقوع، نیاز به متخصص حقوقی باتجربه وجود دارد تا موقعیت را به دقت بسنجد، داده های ثبت شده در خودران را تجزیه و تحلیل و تفسیر نماید و از عهده مشورت با کارشناسان مختلف در این زمینه برآید. چون در دادگاه بر اساس ادله و شواهد تصمیم گیری می شود و این متخصص حقوقی باید این اسناد را گردآوری کند.

اگر شما با خودران دیگری تصادف کردید چه کار باید بکنید

اگر به هر شکلی با یک خودران تصادف کردید، در وحله اول موضوع سلامت و امداد پزشکی در اولویت است. زخم های فیزیکی و روانی خیلی زود خودشان را نشان نمی دهند. اولین اقدام ها بعد از تصادف با خودران به شرح ذیل هستند:

محل حادثه را ترک نکنید و منتظر پلیس بمانید
از زوایای مختلف از تصادف عکس بگیرید.
تا هنوز چیزی از ذهنتان پاک نشده، یادداشت کنید.
به فکر شاهد عینی باشید، شاید در دادگاه به کارتان بیاید. بنابراین اگر شاهد عینی داشتید اطلاعات تماس بگیرید.
اطلاعات تصادف را در اولین فرصت در اختیار شرکت بیمه خود قرار دهید.
بعد از تصادف، حتماً چک آپ کنید، حتی اگر درد یا ناراحتی احساس نمی کنید. چون ممکن است عوارض خود را دیرتر نشان دهد.
فاکتور همه خرج هایی که کرده اید را حفظ کنید، ممکن است در دادگاه به کار بیاید.