با گذشت یک هفته از ارسال طرح ساماندهی بازار خودرو در نهایت بنابر گزارش مجمع تشخیص مصلحت نظام، موادی از مصوبه مجلس درباره آزادسازی واردات خودرو مغایر با قانون شناخته شد.

طبق اعلام سخنگوی شورای نگهبان ارزیابی اعضای شورای نگهبان نسبت به این مصوبه در یکی دو مورد شامل یکی درباره واردات و نحوه انتقال ارز و دیگری تصویب سایر مقررات توسط وزارت صمت ابهاماتی داشت که برای روشن‌شدن این مباحث از مجلس خواستند شفاف‌سازی کند، اما در کنار شورای نگهبان؛ هیات‌عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام مستقر در مجمع تشخیص مصلحت نظام این مصوبه را مغایر با سیاست‌های حمایت از تولید ایرانی و کار و سرمایه ایرانی، مغایر با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و مغایر سیاست‌های اداری دانسته بود. حتی ماده 10 مصوبه که قبلا ایرادی به آن وارد نشده بود را مغایر با سیاست‌ها دانستند.

به نظر می رسد بازهم اعمال فشار از طرف خودروسازان و اشخاصی که بالا رفتن قیمت خودروهای داخلی در بازار و تداوم انحصار دو شرکت ایران خودرو و سایپا بر بازار کشور را خواهان هستند از بازگشایی مجدد واردات خودروهای خارجی با کیفیت به ایران خوشحال نخواهند شد و منافعشان درگیر عدم اجازه ورود محصولات با کیفیت خارجی به بازار کشور هستند.

با این حال برخی از کارشناسان و فعالان بازار خودرو معتقدند که برخی در داخل از ابتدا هم با واردات خودرو مخالف بودند افرادی که واردات خودرو را اقدامی ‌در تضعیف خودروسازی داخلی می‌دانند! در همین رابطه بابک صدرایی، کارشناس خودرو به «آرمان‌ملی» گفت: در ایران به‌ویژه در دو دهه اخیر دو جناج شکل‌گرفته که یکی موافق واردات است و  دیگری جناحی است که به‌شدت از واردات هراس دارد و واردات را تهدید می‌دانند و نتیجه این طرز تفکر هم همین صنعت خودروسازی است که نه می‌تواند صادرکننده باشد و نه تولیدکننده‌ای باشد که محصول قابل‌قبولی به بازار عرضه کند.

او ادامه داد: هر وقتی هم که واردات در کشور آزاد شد با تعرفه بالا واردات کنترل شد تا حاشیه امنیت خودروسازان داخلی به‌هم نخورد و بتواند یکه‌تازی خودشان را داشته باشند. صدرایی تصریح کرد: در شرایط فعلی که کشور تحریم است و مشکلات بسیار زیادی دارد و از لحاظ اجتماعی مردم با فشار اقتصادی مضاعفی روبه‌رو هستند این توجیح معنا ندارد که مثلا با واردات مرسدس بنز قیمت آن از 8 میلیارد به هفت میلیارد تومان برسد یا قیمت لکسوزی که 5 میلیارد است بشود 4 میلیارد! این موضوع از نظر عامه مردم در هیچ کجای اولویت‌های آنها قرار ندارد.

یعنی این موضوع برای کسانی‌که درباره صنعت خودرو می‌دانند این موضوع را پیگیری می‌کنند و موضوعی که 80 درصد مردم وقتی روزنامه می‌خوانند دنبال می‌کنند این است که قیمت مرغ و تخم‌مرغ چقدر است! دغدغه عموم جامعه خودرو نیست ولی اینکه تبلیغات زیادی ‌روی این طرح صورت گرفته که خودرو بیاوریم یا نه دغدغه افراد دیگری است. 

  واردات خودرو، چه زمانی؟

این کارشناس بازارخودرو اضافه کرد: برای کلان‌نگری در موضوع واردات خودرو باید واردات خودرو آزاد شود تا مادامی ‌که واردات خودرو آزاد نشود وضعیت خودروسازی ما همین خواهد بود. او در پاسخ به این پرسش که واردات خودرو چه زمانی باید آزاد شود؛ توضیح داد: قطعا این واردات باید زمانی صورت بگیرد تحریم‌ها برداشته شده و شرایط اقتصادی و سیــاسی به حالت عادی برسد تا در آن زمان وارد خودرو به‌صورت هدفمند را بررسی کنیم و بگوییم که هر سال چند دستگاه با چه تعرفه‌ای در چه برنامه‌ای وارد کشور خواهد شد که در این صورت واردات می‌تواند موثر باشد.

او ادامه داد: وگرنه اینکه در شرایط حاضر یعنی تعرفه سنگین و قوانین سفــت و سخت وارداتی؛ واردات چند هزار خودرو با قیمت‌های میلیاردی هم انجام شود نه دغدغه مردم برطرف می‌شود نه رقابت ایجاد مــی‌شود فقط یک ارزی به هدف سوخت می‌شود! فرض کنید پنج هزار یا 10 هزار دستگاه خودرو هم وارد بازار شود اتفاق خاصی نخواهد افتاد. صدرایی اظهارکرد: واردات زمانی معنا دارد که انبوه و هدفمند باشد و محصولی وارد شود که بتواند تولید داخلی را به چالش بکشد. 

  نقش مافیا در منع واردات

ایــن کارشناس خــودرو درباره نقش گروه‌های مخالف واردات خودرو گفت: قبل از تحریم‌ها خودروسازان خارجی مانند رنو و پژو برای سرمایه‌گذاری وارد ایران شدند ولی بروکراسی پیچیده و همان مافیایی که وجود دارند قرارداد رنو را در وزارت صمت به قدری پیچ‌وخم دادند که این شرکت‌ها فهمیدند در ایران شرایط و ساختار سرمایه‌گذاری خارجی و حرکت برای تولید مشترک وجود ندارد. او ادامه داد: الان همین خودروسازی‌ها به‌ویژه خودروسازهای اروپایی و ژاپنی و کره‌ای اگر بخواهند که وارد شوند بستری برای سرمایه‌گذاری کلان وجود ندارد تا خودرو تولید کنند چراکه اصلا ما زیرساخت‌های جذب سرمایه‌گذاری خارجی را نداریم.

یعنی مدیریتی که درگیر رانت و فساد است این اجازه را نمی‌دهد که این اتفاق به‌راحتی بیفتد و اصطلاحا تولید خودروسازی های معتبر صورت بگیرد. صدرایی افزود:‌ واردات خودرو هم همین است؛ همیشه در مقابل واردات خودرو مقاوت وجود داشت و اگر 20 سال گذشته را بررسی کنیم می‌بینیم که بارها دولت خواست واردات را آزاد کند ولی جلوی آن را گرفتند و برای آن ممنوعیت ایجاد کردند و این همان میخی بود که به تابوت صنعت زده شد.

یعنی متولیانی که جلوی واردات را گرفتند نگذاشتند که صنعت خودروی ایران رشد و پیشرفت کند. این است که به‌نظر من این موضوع همیشه وجود داشته و خواهد داشت. یعنی ما هیچ زمانی یاد نگرفتیم که بازار آزاد و رقابت چه معنایی دارد، وقتی ما به سازمان تجارت جهانی نپیوستیم همیشه این مشکل را داریم یعنی حتی اگر خودرو هم وارد شود با تعرفه غیرمنطقی وارد می‌شود که هیچ کجای دنیا اینگونه نیست. ما با مشکلاتی مواجه هستیم که باعث می‌شود نتوانیم به بازار آزاد دست پیدا کنیم. 

صنعت خودروسازی ایران در دستان مافیاهایی است که در رده‌های بالای قدرت منافع حاصل از این صنعت انحصاری را در دست گرفته و از رقیب تراشی برای خود هراس دارند و برای جلوگیری از چنین موضوعی تلاش می‌کنند، هر چند که واردات خودرو به‌تنهایی آن هم به شکل محدود راه‌حلی برای مدیریت بازار و ایجاد رقابت نیست و باید با رفع تحریم و برداشتن قوانین مانع سرمایه‌گذاری خارجی از شرکت های بزرگ خودروسازی برای حضور در ایران دعوت کرد تا اینگونه هم به اشتغال،‌ اقتصاد و معیشت و صادرات خودرو و در نهایت ایجاد رقابت در بازار خودرو کمک کرد.