قرعه کشی خودرو تا پایان سال حذف می شود؟

یکی از فرامینی که ریاست جمهوری در اسفندماه سال گذشته صادر کرد، حذف تدریجی روند قرعه کشی با افزایش عرضه بود. با این شرح که فرآیند فعلی عرضه خودرو که عمدتاً از طریق قرعه کشی انجام می شود، به صورت فوری اصلاح و شفاف سازی در این زمینه صورت بگیرد. 

در همین راستا، وزارت صمت در همان زمان اعلام کرد که برنامه‌ریزی برای حذف قرعه کشی در سال 1401 را در دستور کار خود داده است. وی بعدها عنوان کرد که تحقق این هدف به صورت تدریجی امکانپذیر است و طی برنامه ریزی این وزارت، تا پایان سال سال ۱۴۰۱ قرعه کشی برای عرضه هیچ محصولی انجا نخواهد شد. درهمین رابطه فاطمی امین برای حذف قرعه‌کشی ارتقای تولید محصولات تولید داخل را در اولویت اقدامات خود قرار داد.

امید قالیباف همچنین طی روزهای گذشته و در نیمه شهریورماه، اعلام کرد که تا پایان سال قرعه کشی خودرو حذف خواهد شد و در دور سوم قرعه کشی ، یک الی دو خودرو دیگر از دور قرعه کشی خارج می شوند.

در سال گذشته، عدم تعادل میان عرضه و تقاضا در حدود بیش از 600 هزار دستگاه خودرو بود.عرضه 900 هزار دستگاه در سال گذشته، پاسخگوی نیاز تقاضای بیش از یک میلیون و 500 هزار دستگاهی متقاضیان خرید نبود و این موضوع منجر به ایجاد شکاف عمیقی میان میزان عرضه و تقاضا شد. به گفته فاطمی امین، هر چه در سال ۱۴۰۱ بیشتر به سمت جلو می رویم، تعداد خودرو بیشتری تولید شده و شکاف میان عرضه و تقاضا به تدریج کمتر خواهد شد. بنابراین فاطمی امین در برنامه چهارساله خود در نظر دارد تا در سال 1401 بر بهبود وضعیت بازار خودروی داخلی متمرکز شود و از سال 1402 به سمت صادرات خودرو به کشورهای مورد نظر برود. 

به گفته برخی کارشناسان، فرآیند عرضه خودرو در بورس، که در سال جاری با عرضه خودروهای گروه بهمن در بورس کالا استارت خورد را می توان یکی از اقدامات وزارت صمت، برای حذف تدریجی خودرو در بورس دانست. البته این اقدام با اختلاف های اولیه میان سازمان بورس کالا با وزارت صمت آغاز شد و در ادامه، با موافقت وزارت صمت روند عرضه خودرو در بورس توسط چند خودروسازی ادامه یافت. 

افزایش تولید خودروی کامل نیز یکی از اهدافی است که در راستای ایجاد تعادل در بازار خودرو و حذف قرعه کشی، در دستور کار خودروسازی ها قرار گرفته است. طبق اعلام قائم مقام توسعه و تولید گروه صنعتی ایران خودرو در روز گذشته، این خودروساز توانسته است از ابتدای سال جاری تا کنون، به افزایش 47 درصدی تولید خودرو کامل نائل شود. کیانوش پورمجیب با بیان این‌که برخی آمار منتشر شده برمبنای تولید ناقص و به اصطلاح مکانیکی بوده در حالی‌که تولید کامل و قابل عرضه به مشتریان ملاک عملکرد ایران‌خودرو است، گفت: از ابتدای سال تا ۲۰ شهریورماه ۲۶۴.۲۰۲ دستگاه خودرو به صورت کامل تولید و آماده عرضه به مشتریان شده است. 

فاطمی امین همچنین یکی از محورهای مهم جهت حذف قرعه‌کشی را واردات خودرو عنوان کرده و  برآورد کرد که بخشی از تقاضای موجود در بازار با انجام واردات پاسخ داده می شود.

به رغم فرآیندهایی که در راستای حذف قرعه کشی در حال انجام است، توجه به چند نکته ضروری است که اجرای این مهم را تا پایان سال با اما و اگرهای فراوانی رو به رو می کند. در رابطه با واردات، بر آیین‌نامه واردات خودرو چندین قید و محدودیت قرار داده شده است که از مهمترین و تأثیرگذارترین آنها می توان به وجود خدمات پس از فروش برای خودروهای وارداتی و لزوم انتقال فناوری اشاره کرد. همچنین توجه و تأکید بر ورود خودروی اقتصادی و ایجاد سقف دلاری برای واردات خودرو که از یک سو اجازه ورود بسیاری از برندهای مهم را به کشور نمی دهد و از سوی دیگر، خودروهایی را اقتصادی می نامد که قیمتی بالاتر از 300 میلیون تومان دارند که به علت قیمت بالاتر از حد توان خرید عامه مردم، عملاًٌ اجازه رقابت با خودروهای داخلی را به دست نمی دهد.

از سوی دیگر تاکنون خودروهایی از بورس کالای ایران پذیرش گرفته اند، که جزو خودروهای پرمتقاضی به شمار نمی روند و غالباً در ردیف خودروهای لوکس کشور به شمار می روند. 

نکته مورد توجه دیگر، موضوع واردات خودرو که به عنوان یکی از اهرم های موثر بر ایجاد ثبات در این بازار قلمداد می شود و در حالی که وعده اجرایی شدن آیین نامه تا شهریورماه امسال توسط وزارت صمت داده شده بود، خبر ورود این خودروها به سه ماه دیگر موکول شد. یکی از اعضای مجلس نیز امروز، 21 شهریور خبر از واردات خودرو در آذرماه سال جاری داد.

به گفته این نماینده مردم در مجلس، نباید انتظار داشت که موضوع واردات یک شبه اتفاق بیفتد و از آنجا که واردات طی سال های گذشته ممنوع بوده است، اکنون شروع اقدامات در این رابطه اتفاق مثبتی است. این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با اشاره به انتقادات وارده به آئین نامه واردات خودرو معتقد است که فضای بسته ای برای واردات خودرو وجود داشته که مجلس با قانون گذاری و دولت با نوشتن آئین نامه برای واردات خودرو نسبت به اصلاح مسیر گام برداشته اند و حرکت خوبی در این زمینه آغاز شده است. به گفته این نماینده مجلس، ایراد بعضا از سوی  نمایندگان هم مطرح می شود ولی باید نیمه پر لیوان را دید، اینکه تا همین حد هم فضا باز شده اقدام خوبی است.