داستان دیون دولتی و افزایش زنجیره ای قیمت خودروهای مونتاژی

در حالی‌که در هفته‌های اخیر قیمت دلار روندی کاهشی داشته، بازار قیمت خودروها ی مونتاژی برخلاف انتظار با افزایش قیمت قابل توجهی روبه‌رو شده است؛ به طوری که طی دو هفته گذشته، این خودروها بین ۱۵ تا ۴۰۰ میلیون تومان گران‌تر شده‌اند. حتی سوبا M4 با جهشی ۹۰۰ میلیون تومانی، حالا با قیمت ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد. اما بهانه این افزایش قیمت ها چیست؟ پاسخ در «دیون دولتی» نهفته است.

دیون دولتی خودرو مجموعه‌ای از هزینه‌های قانونی است که خریدار موظف به پرداخت آن به دولت است. این هزینه‌ها شامل مالیات بر ارزش افزوده (۱۰ درصد قیمت کارخانه‌ای خودرو)، عوارض شماره‌گذاری، عوارض شهرداری، بیمه شخص ثالث، مالیات نقل و انتقال (برای خودروهای دست دوم) و هزینه‌های مربوط به خدمات پستی و اسناد می‌شوند.

اما دو مورد از این هزینه‌ها، دلیل اصلی افزایش شدید قیمت خودروها در مدت اخیر هستند:

1-عوارض حقوق گمرکی: این عوارض تا پایان سال ۱۴۰۳ بر پایه نرخ ارز ۲۸,۵۰۰ تومان محاسبه می‌شد، اما از ابتدای فروردین ۱۴۰۴ مبنای محاسبه به ارز ۶۸,۱۵۰ تومانی تغییر کرده است. این تغییر، اختلاف قابل‌توجهی ایجاد کرده؛ مثلاً برای خودرویی با ارزش ۱۰ هزار دلار، تنها از محل همین عوارض حدود ۴۰ میلیون تومان افزایش قیمت به وجود می‌آید. با توجه به اینکه بسیاری از خودروهای مونتاژی بیش از ۱۰ هزار دلار قیمت دارند و تعرفه گمرکی آن‌ها هم معمولاً بیش از ۱۰ درصد است، این اختلاف می‌تواند بسیار بیشتر باشد.

2-بند ج ماده ۶۹ برنامه هفتم توسعه: بر اساس این بند قانونی، خودروسازان و واردکنندگان از ابتدای امسال موظف هستند ۱ درصد از مبلغ فروش خودرو را به عنوان کمک هزینه خرید آمبولانس به سازمان اورژانس و هلال احمر پرداخت کنند. این موضوع نیز به هزینه‌های تمام‌شده خودروها اضافه شده است.

چرا بعضی خودروها افزایش قیمت بیشتری دارند؟
تفاوت در میزان افزایش قیمت خودروها، به درجه داخلی‌سازی آن‌ها بستگی دارد. خودروهایی که قطعات بیشتری را در داخل تولید می‌کنند، طبیعتاً ارز کمتری مصرف کرده و کمتر تحت تأثیر نرخ ارز و تعرفه‌های گمرکی قرار می‌گیرند.

به عنوان مثال، فونیکس تیگو ۷ پرو مکس AWD و لوکانو L7 پیش از این در یک بازه قیمتی قرار داشتند. اما تیگو ۷ با افزایش قیمت ۲۳۲ میلیون تومانی از ۲ میلیارد و ۳۴۰ میلیون به ۲ میلیارد و ۵۷۲ میلیون تومان رسیده، در حالی که لوکانو L7 با افزایش ۵۳۶ میلیون تومانی، از ۲ میلیارد و ۴۱۴ میلیون به ۲ میلیارد و ۹۵۰ میلیون تومان رسیده است. این تفاوت، به دلیل داخلی‌سازی بیشتر تیگو ۷ و وابستگی ارزی بیشتر لوکانو L7 بوده است.

آیا همه خریداران باید این دیون را پرداخت کنند؟
پاسخ به این سوال در قرارداد خرید هر خودرو مشخص شده و در موارد خاص، نیاز به بررسی حقوقی دارد. اما به‌طور کلی اگر تحویل خودروی شما باید تا پایان اسفند ۱۴۰۳ انجام می‌شده و شرکت به دلیل تأخیر نتوانسته خودرو را تحویل دهد، مسئولیت پرداخت دیون دولتی بر عهده شرکت است. اما اگر موعد تحویل شما در سال ۱۴۰۴ است، این هزینه‌ها به عهده خریدار خواهد بود.

مورد دیگر اینکه برخی خودروسازان در روزهای اخیر افزایش قیمت هایی عجیب داشته اند، برای مثال همان افزایش 900 میلیون تومانی قیمت سوبا M4 فردا موتور! که بعید بنظر می رسد تنها به دلیل افزایش دیون دولتی بوده باشد و نیازمند بررسی توسط نهاد های ناظری مانند سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان است!