مزدا 3 تیپ 3، نسل اول مزدا 3 (با کد اتاق BK) خودرویی در کلاس سدان کامپکت (C-Segment) است که در سال 2003 توسط کمپانی مزدا به بازار های جهانی عرضه شد. جایگزین کردن 3 با 323 توسط کمپانی مزدا، گامی بلند در زمینه پیشرفت و مدرنیزه کردن محصولات خود بود. گروه بهمن نیز از سال 1386 اقدام به مونتاژ مزدا 3 در ایران کرد.

طراحی ظاهری

مزدا 3 طراحی بسیار زیبایی دارد که بعد از گذشت قریب به 19 سال هنوز هم جذاب است. نمای جلوی این خودرو کاملا زیباست و تمام اجزای آن حالتی خاص دارند که بالانسی میان شادابی و خشونت است. فرم چراغ های جلو کاملا مدرن است و هارمونی ای عالی با نمای کلی خودرو دارد؛ تنها نکته ای که شاید باعث شود متوجه قدیمی بودن خودرو شویم نبود دی لایت باشد.

طراحی کناری مزدا 3 اما بسیار ساده تر است، تنها یک خط سراسری و مستقیم از جلو به عقب خودرو رفته و مانند بسیاری از خودرو های آن سال ها، زه های محافظ نیز روی درب ها به چشم می خورند. رینگ های مزدا 3، 16 اینچی است که نوید سواری نسبتا اسپرتی را می دهند؛ البته در صورت استفاده از نمونه 17 اینچی جذابیت بیشتری به نمای کناری خودرو افزوده می شد اما در آن صورت احتمالا راحتی سواری به طور کامل فدای زیبایی و پایداری بیشتر می شد. با وجود همه این موارد، طراحی کناری مزدا 3، فرم سقف گرد آن و ارتفاع پایین از سطح زمین کاملا سیال و هماهنگ با سایر بخش ها است.

نمای عقب مزدا 3 هم فرم هماهنگی با جلو و کنار آن دارد و سیال بودن خود را حفظ کرده است. گرافیک چراغ های عقب کاملا متفاوت با سایر خودرو های هم دوره است و طرحی شبیه به Taillight های افترمارکتی دارد که در آن زمان طرفداران زیادی داشت؛ یک چراغ مه شکن در سمت چپ و یک چراغ دنده عقب در سمت راست قرار دارد که باعث از بین رفتن قرینگی نمای عقب می شوند، در مدل های تولید 86 چراغ اصلی لامپی بوده و از سال 87 به بعد چراغ های LED جایگزین مدل قبلی شدند. روی سپر نیز دو شبرنگ قرمز رنگ در پشت و دو شبرنگ زرد رنگ در کناره ها قرار دارند. رنگ قسمت پایین سپر نیز مشکی مات بوده و متفاوت با بدنه است تا بتواند نقش یک دفیوزر را در خودرو ایفا کند.

کابین و فضای داخلی

طراحی فضای کابین مزدا 3 تلفیقی از سادگی و اسپرت بودن است. جنس متریال داشبورد، رودری ها و کنسول میانی پلاستیک خشک است و در صندلی ها، فرمان و بخشی از رودری از چرم استفاده شده. قربیلک فرمان اسپرت و بسیار خوش دست است و صفحه کیلومتر نیز با طراحی متفاوت و ترکیب رنگی آبی و نارنجی در شب نمای فوق العاده ای دارد. یک پخش MP3 در وسط داشبورد قرار دارد و در پایین آن سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک خودرو به چشم میخورد که کلید های آن به صورت دایره ای طراحی شده اند.

یک صفحه نمایش کوچک در بالای داشبورد نیز اطلاعات مربوط به سیستم تهویه مطبوع و پخش خودرو را نشان می دهد. در کنسول میانی دو جا لیوانی وجود دارد و آرم رست جلو نیز از دو باکس جدا از هم برای قرار دادن اشیا بهره می برد. فضای پای ردیف عقب اما چندان جادار نیست و اگر هر دو سرنشین ردیف جلو و عقب بلند قامت باشند احتمالا در تقسیم فضای پا به مشکل برخواهند خورد. 

نکته جالب توجه در طراحی فضای داخلی مزدا 3 تیپ 3، استفاده از تریم مشکی و نقره ای در خودروهای تولیدی سال های 86 و 87 است در حالی که خودروهای تولید شده در سال های 88 و 89 از ترکیب رنگی مشکی و مشکی پیانویی در تریم داخلی بهره می برند.

مشخصات فنی

مزدا 3 از یک پیشرانه 2 لیتری برخوردار است که 148 اسب بخار توان در 6500rpm و 187 نیوتون متر گشتاور در 4000rpm تولید می کند. این نیرو از طریق یک گیربکس 4 دنده اتوماتیک مجهز به تیپ ترونیک به چرخ های جلو منتقل می شود. قابل ذکر است که گیربکس مزدا 3 در حالت D در دور نزدیک به 6500rpm اقدام به تعویض دنده می کند اما اگر از تیپ ترونیک استفاده کنیم می توانیم دور موتور را تا مرز کات آف یعنی 7200rpm بالا ببریم که تاثیر بسزایی در شتاب خودرو دارد.

مزدا 3 شتاب صفر تا صد 9.2 ثانیه ای دارد و تا حداکثر سرعت 200 کیلومتر بر ساعت به شتاب گیری ادامه می دهد. مصرف سوخت این خودروی 1340 کیلوگرمی 8 لیتر در هر صد کیلومتر پیمایش برای یک سیکل ترکیبی شهری و جاده ای است که عددی کاملا رضایت بخش است.

مزدا 3 از سیستم تعلیق مک فرسون در جلو و مولتی لینک در عقب بهره می برد و با توجه به سفت بودن نسبی کمک فنرها، هندلینگ و فرمان پذیری بسیار خوبی را در اختیار راننده قرار می دهد. ترمز های هر چهار چرخ این خودرو دیسکی هستند که در جلو از قابلیت خنک شوندگی برخوردارند و از حمایت سیستم های کمک ترمز ABS و EBD نیز بهره می برند.

امکانات ایمنی و رفاهی

مزدا 3 از 6 کیسه هوا بهره می برد که شامل راننده، سرنشین جلو، دو عدد جانبی برای سرنشینان جلو و دو عدد پرده ای برای سرنشینان جلو و عقب است. همچنین این خودرو توانسه 4 ستاره ایمنی از موسسه یورو انکپ دریافت کند. از نقاط ضعف مزدا 3 در بخش ایمنی می توان به نبود ESP و ایموبلایزر اشاره کرد که البته دینامیک قوی خودرو نبود ESP را تا حدی پوشش می دهد اما نبود ایموبلایزر یک معضل جدی است و این خودرو را به هدفی آسان برای سرقت تبدیل می کند.

امکانات رفاهی و آپشن های مزدا 3 اما به نسبت سن و سال خودرو مناسب است اما یارای رقابت با خودرو های چینی امروزی که دریایی از آپشن را در اختیار مصرف کننده قرار می دهند ندارد. سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک، پخش MP3 با CD چنجر (مدل های 87 - 89) و ورودی AUX و کلید های کنترل از روی فرمان، گرمکن صندلی های جلو، سانروف، فرمان الکتروهیدرولیکی با قابلیت تنظیم در 4 جهت (تلسکوپی)، برف پاک کن اتوماتیک با سنسور باران، سنسور نور برای روشن شدن خودکار چراغ های جلو، و تنظیم ارتفاع نور چراغ های جلو از آپشن های قابل ذکر این خودرو هستند. کروز کنترل نیز به صورت سفارشی و در نمایندگی های گروه بهمن قابل نصب است.

تجربه رانندگی با مزدا 3

هنگام غروب، با باز کردن در مزدا 3 و ورود به آن اولین نکته ای که جلب توجه می کند، نور پردازی آبی رنگ ملایم و زیبایی است که روی عقربه های کیلومتر شمار و بالای لیور دنده به چشم می خورد. نشستن روی صندلی سفت مزدا (که البته در رانندگی طولانی مدت کمتر از آنچه در ابتدا تصور می کنید خسته کننده است) و در دست گرفتن فرمان 3 شاخه آن تداعی کننده حسی کاملا اسپرت هستند که البته مستهلک شدن پوشش چرمی آن ها بعد از قریب به 12 سال عمر، مقداری از ذوق و شوق ما را کاهش می دهد.

با روشن کردن خودرو، چراغ ها از طریق سنسور اتولایت به خودی خود روشن شده و دیدن ترکیب رنگی فوق العاده صفحه کیلومتر و هارمونی عالی که با سایر نور پردازی های کابین ایجاد کرده هیجان راننده را برای تجربه یک رانندگی لذت بخش افزایش می دهند. با شروع حرکت، پدال گاز تیز و حساس آن که آماده برای شتاب گیری است، خودنمایی می کند. سواری خودرو نه خیلی نرم و نه خیلی خشک است؛ ترکیب تعلیق مولتی لینک، کمک های سفت و لاستیک های فاق 55 بالانسی میان نرمی و خشکی ایجاد کرده اند که باعث می شوند بتوانیم بدون تجربه کردن کوبش های آزار دهنده از سواری اسپرت این خودرو لذت ببریم.

با شتاب گیری و بالا رفتن سرعت، دید مناسب به چهار گوشه ماشین، دقت بالا و حساسیت زیاد فرمان مزدا 3 اعتماد به نفس تعویض لاین های پیاپی را به راننده می دهد؛ تعلیق خودرو نیز هنگام پیچیدن با سرعت های بالا بسیار خوب عمل می کند، البته نباید بی گدار به آب زد چون تقسیم وزن نابرابر میان محور جلو و عقب این خودرو ممکن است لحظه ای دستتان را در حنا بگذارد و با توجه به نبود ESP، شرایط را برایتان بحرانی کند. اما از سوی دیگر، ترمز های مزدا 3 قابل اعتماد بوده و کاملا متناسب با سایر توانایی های دینامیکی آن هستند.

گیربکس نیز عملکرد نرم و دقیقی دارد و آماده معکوس کشیدن با اندکی فشار روی پدال گاز است؛ در حالت منوال دنده ها تا 7200 دور در دقیقه پر می شوند و سرعت تعویض دنده ها با استفاده از لیور نیز مناسب است. نرم نبودن تعویض دنده از 1 به 2 در هنگامی که خودرو هنوز گرم نشده و کشش ضعیف از سرعت 60 کیلومتر به علت اختلاف زیاد میان ضریب دنده 1 و 2، تنها نقاط ضعف قابل ذکر گیربکس مزدا 3 هستند. همچنین گفتنی است که با وجود استفاده زیاد از پلاستیک های خشکی که در ظاهر کیفیت بالایی ندارد، اتاق خودرو تقریبا ساکت و بی سر و صدا است. 

مزدا 3 در بازار

در بازار متلاطم این روز ها، مزدا 3 تیپ 3 در رنج قیمتی 350 تا 500 میلیون تومان به صورت نمونه های دست دوم قابل تهیه است که این اختلاف قیمت فقط از سطح سلامت فنی و بدنه خودرو ناشی می شود. مزدا 3 تجربه رانندگی اسپرت و لذت بخش با سواری قابل قبول و امکانات مناسب را به مالک خود می دهد که در سایر خودرو های این رنج قیمتی نایاب است. اما از سوی دیگر باید توجه داشت که قطعات یدکی این خودرو قیمتی بسیار گران دارند و همچنین مزدا 3 بر خلاف نسل قبلی خود یعنی 323، خودروی کم استهلاکی نیست؛ بنابراین هنگام خرید این خودرو باید با دقت زیادی عمل کرد تا بتوان نمونه ای بکر و سلامت را یافت. در غیر این صورت جلوگیری از خرابی های ریز و درشت، تا حدی اجتناب ناپذیر است.

از رقبای مزدا 3 در این رنج قیمتی می توان به تویوتا کرولا 07-2006، کیا سراتو 2008 و هیوندای آوانته اشاره کرد. هر سه این خودرو ها سواری کاملا متفاوتی با مزدا 3 دارند و البته بسیار کم استهلاک تر بوده و نگهداری آن ها آسان تر است. در مجموع، تصمیم نهایی بر عهده خریدار است که باید میان سواری لذت بخش، دینامیک بالا و مخارج بیشتر مزدا 3 یا سواری های نرم، راحت و بی هیجان کرولا، آوانته و سراتو و البته نگهداری بسیار کم هزینه تر آن ها یکی را انتخاب کند.