لیزینگ لغت انگلیسی و به معنی اجاره دادن و کرایه کردن است و در عمل ویژگی اصلی آن این است که حق مالکیت مورد اجاره در دست موجر و حق استفاده از آن در اختیار مستاجر قرار دارد.

امروزه لیزینگ، راه حل مناسبی برای رفع مشکلات مالی موسسات مختلف در سراسر دنیا است. تقاضای روزافزون برای لیزینگ، موجب به وجود آمدن صنعتی با درآمد سالیانه بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار شده است. نفوذ صنعت لیزینگ به بازار، هر سال رشد اقتصادی بیشتری را نشان می دهد به طوری که در برخی اقتصادهای توسعه یافته، سهم آن بیش از ۴۰ درصد کل ساختار سرمایه است.

لیزینگ، توافقنامه ای است بین صاحب تجهیزات (موجر) و فردی که از تجهیزات استفاده می کند(مستاجر) که با شرایط معین برای مدت زمان معلوم و در ازای دریافت مبالغی مشخص (مال الاجاره های متناوب) تنظیم می شود. این توافقنامه، قراردادی مکتوب است که بخش های مختلفی دارد و شرایط انجام عملیات لیزینگ مانند طول دوره قرارداد، مبلغ و سررسید پرداخت اقساط مال الاجاره، مشخصات تجهیزات مورد اجاره و در نهایت شرایط و تاریخ انقضای قرارداد خریدار را تشریح می کند.

سابقه لیزینگ در ایران

لیزینگ در ایران، قریب به سه دهه قدمت دارد. این صنعت مقارن با اشاعه آن طی دهه ۱۹۷۰به بعد در اقتصاد کشورهای در حال توسعه آسیایی و امریکای لاتین، در اواسط دهه ۱۳۵۰ و به عبارت دقیق تر در تیرماه ۱۳۵۴ با سرمایه گذاری بخش خصوصی کشور و مشارکت مالی و دانش فنی فرانسویان شکل گرفت و بدین ترتیب نخستین هسته تشکیلاتی لیزینگ به نام «شرکت لیزینگ ایران» در ایران با سرمایه یکصد میلیون ریال تاسیس و فعالیت خود را در زمینه اعطای تسهیلات اعتباری، اجاره ماشین آلات و تجهیزات صنعتی آغاز کرد.

لیزینگ در قانون عملیات بانکی بدون ربا و مصوب دی ماه ۱۳۶۲ تحت عنوان اجاره به شرط تملیک که نوعی از عملیات لیزینگ مالی است، مشروعیت یافت و دستورالعمل های اجرایی آن تدوین و ابلاغ شد.

لیزینگ به دلیل خدمات گسترده مالی و نیز طیف وسیع تجهیزاتی که شامل می شود به شکل صنعتی جهانی درآمده است.

لیزینگ منحصر به صنعت خاصی نیست بلکه با استفاده از آن می توان تجهیزات مختلفی چون کامپیوتر و لوازم کار، حتی هواپیما و کشتی را تهیه کرد. البته آنچه در ایران با آن مواجه هستیم اکثر قریب به اتفاق شرکت های فعال در بخش لیزینگ در زمینه مبادله خودرو متمرکز شده و این کالا با توجه به ویژگی های آن از جمله داشتن شماره شهربانی و امکان ردیابی و استرداد آن درصورت عدم ایفای تعهدات مستاجران و در نتیجه ریسک پایین سرمایه گذاری سبب شده است که مردم گرایش بیشتری نسبت به تاسیس شرکت های لیزینگ در زمینه خودرو از خود نشان دهند.

در ایران لیزینگ در چارچوب قرارداد اجاره به شرط تملیک منعقد و به موقع اجرا گذاشته می شود و طی آن حق استفاده از دارایی برای مدت معینی به اجاره گیرنده(مستاجر) واگذار و در پایان مدت قرارداد نیز مالکیت و دارایی به اجاره گیرنده منتقل می شود .

در هنگام عقد قرارداد باید دوره(مدت)قرارداد، مبلغ دقیق، تعداد اقساط اجاره و نحوه تعیین و محاسبه اصل و فرع قیمت باقی مانده مشخص شود.

نقطه مشترک انواع معاملات لیزینگ، موضوع بازپرداخت اقساط آن است که باید در فواصل زمانی معین و منظم به صورت ماهانه ، سه ماهه،شش ماهه و یا سالانه پرداخت شود.

مزایای عملیات لیزینگ:

• صرفه جویی در بکارگیری منابع مالی مستاجر و رفاه و آینده
• انعطاف پذیری مطابق شرایط و انتظار مستاجر
• سهولت نسبی در مقایسه با سایر روشهای استقراض
• امکان جایگزینی دارایی های جدید

فواید لیزینگ:

• لیزینگ به عنوان الگویی جدید در تجارت از یکسو تامین کننده نیازهای مالی و پولی متقاضیان کالا و از سوی دیگر ، فراهم کننده ابزار تولید انبوه در اقتصاد خرد و کلان خواهد بود .
• لیزینگ برای متقاضیان موجب افزایش قدرت خرید ، کاهش فشار نقدینگی و برخورداری از امکان آینده در حال می شود.
• لیزینگ برای عرضه کنندگان موجب بازار سازی و تسریع در گردش فروش کالا از طریق بستر سازی بازار تقاضا می شود.
• لیزینگ برای اقتصاد ملی موجب افزایش تقاضا ، افزایش تولید، افزایش اشتغال، تعادل قیمتها و رونق اقتصادی می شود.
• تحولات وسیعی که در عرصه تولید و عرضه و تقاضا ، طی نیم قرن اخیر رخ داده است ، موجب شده است تا دست اندرکاران سیاستهای اقتصادی در کشورها ، برنامه های لازم را برای تاسیس شرکتهای جدید که می توانند ابزارهای اعتباری در جهت رشد صنایع و اقتصاد آنها محسوب شوند، در دستور کار خود قراردهند.

نکته مهم

به گزارش بازار خبر از آنجاییکه مجوز تاسیس یک شرکت لیزینگی صرفا به صورت ثبتی صادر می شود اما آغاز فعالیت شرکت منوط به کسب مجوز از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامس ایران است که به عنوان ناظر بر فعالیت این شرکتها نظارت دارد.

در این راستا بانک مرکزی هر زمان که تشخیص بدهد بازرسان خود را جهت رسیدگی به امور مختلف این نوع شرکتها و رسیدگی به حسابهای مالی و نحوه فعالیت آنها اعزام می کند.

اما در این میان برخی از افراد سودجو با استفاده از ترفندهای مختلف اقدام به راه اندازی شرکتهای مختلف لیزینگ می کنند و در برخی موارد کلاهبرداریهای زیادی از مردم صورت گرفته است که بانک مرکزی برای کاهش دادن این نوع از کلاهبرداریها فهرستی از شرکتهای لیزینگی دارای مجوز و مورد تایید را معرفی کرده است که برخی از این شرکتها در حال تمدید مجوز خود هستند.

در این گزارش فهرستی از شرکتهای لیزینگ که دارای مجوز فعالیت از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هستند به همراه شماره ثبت ،مدت اعتبار ،تاریخ تاسیس، شماره تلفن و نشانی در قالب جدول زیر آورده شده است: