به بهانه سالروز توقف تولید پیکان ، رفیق 40 ساله صنعت خودرو(2)

همان طور که در قسمت قبل توضیح داده شد،آغاز ماجرای پیکان به انگلستان و گروه خودروسازی روتس بازمی‌گردد که شش برند هیلمن، هامبر، سینگر، سانبیم، کومر و تالبوت را در اختیار داشت.روتس بعد از تولید خودرو دو در موتور عقب خود که ایمپ نام داشت و در انگلستان با استقبال خوبی همراه شد،تصمیم به طراحی خودرو دومی با اتاق بزرگتر و چهاردر در سال 1963 گرفت که که بتواند جایگاه خود را همچنان در بازار حفظ کند و از آنجایی که گروه خودروسازی روتس در شرایط خوبی به سر نمیبرد؛ به دنبال طراحی خودرویی بود که برند های متفاوت زیر مجموعه خود نیز بتواند آن را تولید و موفقیت گذشته را تکرار کند.

سرانجام طراحی خودرو هیلمن هانتر که آرو نیز نام گرفت به رهبری پیتر وار آغاز شد و در سال 1964 آرو به طراحی نهایی خود رسید تا هرچه سریعتر تولید شود و کارخانه را از شرایط بد اقتصادی نجات دهد و سرانجام در سال 1966 دو دستگاه روتس آرو در شرکت های زیر مجموعه روتس به نام های هیلمن هانتر و سینگر ووگ با امکانات لوکس تر به تولید رسید و در نمایشگاه لندن همان سال به نمایش گذاشته شد و بعد از نمایشگاه، روتس آرو تحت عنوان چهار برند از شش برند زیر مجموعه روتس ؛ تولید و به فروش رسید.

اما این خودرو نتوانست گروه روتس را از شرایط مالی و اقتصادی وخیم نجات دهد و سرانجام روتس به کرایسلر اروپا فروخته شد. ولی این نقل و انتقالات بر تولیدات سابق روتس تاثیری نگذاشت و تولید روتس آرو اینبار تحت عنوان کرایسلر اروپا ادامه یافت.

هیلمن هانتر در کارخانه خودروسازی هیلمن انگستان با مدل های مختلف مینکس که مدل ارزان تر و ساده تر هانتر بود و مدل های ام کا 1با چراغ های گرد و بعد از مدتی مدل ام کا 2 با چراغ های مستطیل کوچک که لوکس تر بودند و دارای زه های کرومی و قالپاق های بزرگ تر بودند تولید شد. همچنین مدل استیشن و جی تی آن نیز به دلیل استقبال مردم طراحی و توسط هیلمن به تولید رسید.

در سال 1972 مدلی تحت عنوان MK3 با تغییراتی در جلو پنجره ی دو تکه ی آن تولید شد و مدل GLS که مدل ارتقا یافته ی جی تی بود با دو چراغ گرد (پیکان جوانان) که ظاهری اسپرت تر داشت به همراه دو کاربراتور وبر به تولید رسید.

مدل های مختلفی نیز همانند مدل سوپر،MK4 ، DL، GL و مدل لوکس توپاز به تولید رسید که به دلیل کاهش فروش محصولات تحت عنوان هانتر،کرایسلر اروپا،مالک وقت روتس ،تصمیم گرفت تمام تولیدات خانواده آرو در تمامی برند هارا متوقف و فقط 5 مدل از تولیدات را تحت عنوان کرایسلر هانتر به تولید رساند.

پیش از توقف تولید خانواده آرو در برند های زیر مجموعه گروه روتس،برند های زیر مجموعه گروه روتس ، هیلمن هانتر را با تغییرات کمی در قسمت چراغ های جلو و جلو پنجره ی آنها،تحت عنوان برند خود تولید میکردند مثل : هامبر سپتر که لوکس ترین و گران ترین تولید گروه روتس در خانواده آرو بود،مدل سینگر ووگ و سینگر غزال ، سانبیم مینکس که کرایسلر این مدل را فقط در بازار های خارجی عرضه میکرد و کرایسلر، مدل آرو از برند سانبیم را فقط برای بازار ایالات متحده عرضه کرد.

هیلمن که از خانواده آرو بود،علاوه بر انگستان،در چهار کشور ایران،استرالیا،آفریقای جنوبی و نیوزیلند نیز تولید میشد.

همانطور که گفته شد،کرایسلر اروپا تصمیم گرفت هانتر را تحت عنوان برند خود یعنی کرایسلر هانتر تولید و عرضه کند، اما کرایسلر هانتر در رقابت با خودرو های ژاپنی که در بازار وجود داشتند،توانایی رقابت را نداشت که سرانجام کرایسلر اروپا به دلیل وضعیت نابسامان مالی رو به خاموشی رفت و توسط برند پژو فرانسه خریداری و زیرمجموعه پژو قرار گرفت.

ورود پیکان به ایران:

پیکان از بدو ورود به ایران،جایگاه خود را درون خانواده های ایرانی پیداکرد و تبدیل به پرفروش ترین خودرو ایران شد.

بر همین اساس، ایران ناسیونال تصمیم گرفت مدل های مختلفی از این خودرو را تولید و عرضه کند که تا سال 1384، پایان تولید پیکان،7 مدل پیکان،طراحی و ساخته شد و همه آنها نیز با استقبال زیادی مواجه شدند،به طوری که نیمی از خواننده ها و بازیگران وقت از پیکان استفاده میکردند و حتی نخست وزیر وقت،امیر عباس هویدا،پیکان را به عنوان خودرو شخصی و کار خود انتخاب کرد و مستندی نیز با عنوان «این پیکان» ساخته شد.

بعد از انقلاب اسلامی ایران نیز،پیکان همچنان لقب خودرو مردمی خود را در بین مردم ،هنرمندان و مشاهیر تا سال 1384 حفظ کرد.

در سال 1342، اولین قرار داد تولید پیکان در ایران، مابین ایران ناسیونال و گروه خودرو سازی روتس که زیر مجموعه ای از گروه خودرو سازی تالبوت انگلستان بود،بسته شد و نتیجه این قرار داد، تولد اولین هیلمن هانتر در سال 1346 بود که در ایران پیکان نام گرفت.

اولین مدلی که تولید و عرضه شد، پیکان دولوکس نام داشت که یکی از معروف ترین مدل ها و یکی از اولین مدل های پیکان بود و با استقبال چشمگیری هم مواجه شد.این مدل دارای سپر های شمشیری بود. در سال 1346 مدل دیگری به صورت همزمان تولید و عرضه شد که پیکان کارلوکس نام داشت. پیکان کارلوکس موتور قوی تر و طراحی مدرن تر و اسپرت تری داشت و از این رو مورد استقبال جوانان،هنر مندان و ماشین باز ها قرار گرفت.

پیکان کارلوکس دارای موتور 1800 سی سی ، نوار های کرومی و آبکاری شده در کناره ی بدنه و داشبورد و کنسول وسط چوبی بود و نسبت به مدل دولوکس دارای سپر های استیل کوتاه تری بود.

تا سال 1351 پیکان با چراغ های گرد تولید میشد که بعد از این سال با چراغ های مربعی و فیس لیفت جدیدی به بازار عرضه شد.

پس از استقبال چشمگیر از دومدل عرضه شده پیکان،ایران ناسیونال در اوایل دهه ی پنجاه تصمیم به تولید و ارائه هیلمن هانتر جی تی گرفت که در ایران به پیکان جوانان شهرت یافت.این مدل دارای دو چراغ گرد در کنار هم مثل بی ام و بود و در واقع طرح هیلمن جی ال اس بر روی موتور هیلمن جی تی بود و در قسمت داشبورد تفاوت هایی با مدل های پیشین داشت و به دلیل داشتن عقربه های فشار روغن و آمپر برق در قسمت صفحه کیلومتر خودرو،به راننده حس خودرو اسپرت اروپایی را القا میکرد و به واسطه ی سرسیلندر آلومینومی و دو کاربراتو در قلب تپنده ی این خودرو و حجم موتور 1800 سی سی و قدرت 94 اسب بخار،در مقایسه با مدل های پیشین، شتاب و سرعت بیشتری تولید میکرد که به همین واسطه، بسیار مورد استقبال جوانان و ماشین باز ها قرار گرفت.

در دهه ی پنجاه شمسی،ایران ناسیونال تصمیم به نوع جدید از پیکان با عنوان پیکان کار گرفت،خودروی که چراغ های خطر و راهنما از چراغ های دنده عقب جدا بودند و بیشتر به سفارش کسانی که محل کارشان صنعتی بود تولید شد و تا بعد از انقلاب نیز ادامه یافت.این مدل به دلیل داشتن موتور تخت و مکانیزم فنی جدید تری که نسبت به مدل های پیشین داشت،از سرعت بیشتری نیز برخوردار بود.پیکان کار تا پایان تولید در سال 1358 از چراغ های جدید فیس لیفت پیکان دولوکس و کارلوکس بهره نبرد و باهمان چراغ های قدیمی و بزرگ خربزه ای تولید میشد.

پیکان در ایران بسیار پر طرافدار شد و مدل استیشن یا سفری آن نیز توسط ایران ناسیونال تولید شد و همچنین به دلیل استقبال ناوگان حمل و نقل شهری،خط تولید پیکان تاکسی نیز راه اندازی گردید.حتی مدل اتومات پیکان نیز تولید شد.

در حال حاضر،فقط مدل وانت پیکان تولید میشود که اولین وانت پیکان در دهه ی 50 به خط تولید رفت و تا به الان تولید آن ادامه دارد.مدل قدیمی دارای چراغ های گرد بزرگ و جلو پنجره بزرگ سرتاسری با موتور پیکان دولوکس بود.

ایران ناسیونال که از تولید و فروش پیکان ، سود خوبی حاصل کرده بود،در سال 1356 و 57 تصمیم به تولید فیس لیفت جدیدی از پیکان و ایجاد تغییراتی در آن گرفت.مدلی که با چراغ های بزرگ که به چراغ بنزی شهرت یافت.اما بعد از انقلاب ، شرکت ایران ناسیونال از موسسین گرفته و مصادره شد و به همین دلیل تولید فیس لیفت و در کل تولیدات ایران خودرو به مدت یکسال با تعویق افتاد.در همان سال ها کرایسلر اروپا فیس لیفت جدید و آزمایش شده هانتر (پیکان) را به ایران ناسیونال تحویل داده بود که به دلیل انقلاب اسلامی به مدت یکسال تولید آن به تعویق افتاد و سرانجام در اواخر سال 1358 ایران ناسیونال کار خود را آغاز کرد و چون همان طور که در قسمت اول به طور کامل توضیح داده شد،در سال 1379 کرایسلر اروپا توسط پژو خریداری شد و چون پژو علاقه ای به تولید هانتر نداشت ،ایران ناسیونال برای تهیه قطعات پیکان با مشکل مواجه شد.

بعد از انقلاب تمام مدل های پیکان به جز مدل وانت،از خط تولید خارج شدند و تنوع محصولات تنها دو مدل وانت با همان طرح قدیم و چراغ های گرد و بزرگ و مدل فیس لیفت پیکان بود.

حتی هیلمن اونجر که در سال 1357 خط تولید آن راه اندازی شد،در کمتر از یکسال تولید آن متوقف و از خط تولید خارج شد.

فیس لیفت جدید پیکان (پیکان چراغ بنزی) دارای پلتفرم محصولات تالبوت بود و طراحی آن نیز زیر نظر مهندسان و طراحان تالبوت انجام گرفت که خود برند تالبوت زیر مجموعه روتس بود که توسط کرایسلر اروپا خریداری شده بود و حال نیز امتیاز آن در اختیار پژو بود.

بنابراین،ایران ناسیونال(ایران خودرو) برای تامین قطعات محصول دولوکس جدید خود از تالبوت انگلستان با پژو مالک تالبوت به توافق رسید.سرانجام بعد از مشکلات زیادی پیکان دولوکس جدید(چراغ بنزی) در سال 1358 تولید و رونمایی شد. مدل جدید پیکان دارای موتور 1800 سی سی بود.

به دلیل کاهش زیاد تنوع محصولات،ایران خودرو در سال 1359 تصمیم گرفت پیکان کارلوکس که در سال 1355 تولید آن را متوقف کرده بود،به خط تولید باز گرداند. پیکان کارلوس با همان اتاق و طرح قدیم با کمی تغییرات تولید شد.در سری جدید ،داشبورد و جلو پنجره ها دو تکه و چراغ ها مربعی کوچک شدند.

همان طور که در قسمت اول توضیح داده شد،بعد از مدتی ایران ناسیونال مجدد با مشکل تامین قطعات مواجه شد که در این صورت با توافق پژو تصمیم بر این شد که از سیستم تعلیق و موتور پژو 504 برروی پیکان استفاده کنند که این مدل در سال 1370 متولد و به مدت 6 سال ادامه یافت و به پیکان پژویی شهرت یافت.

بعد از این سلسله مشکلاتی که ایران خودرو با آن مواجه بود،سرانجام ایران خودرو توانست قطعات مورد نیاز خود را از کشور های مختلف خریداری و اکثر قطعات پیکان را تولید ملی و بومی سازی کند که نتیجه این تلاش ها،تولد پیکان 1600 بود که همان فیس لیفت دولوکس البته بدون زه های کرومی بود.

در مدل 1600 که تولید آن از سال 1371 آغاز و به مدت 13 سال تولید آن ادامه یافت دارای موتور 1600 سی سی مگاموتور و گیربکس آلمانی و بعضا آرژانتینی بود که بعد ها ایران خودرو توانست گیربکس آن را تولید داخلی کند.

در 25 اردیبهشت سال 1384 ،خط تولید پیکان سواری به طول کامل بسته و سمند جایگزین آن شد ولی تولید پیکان وانت که وانت فیس لیفت مدل پیکان 1600 است همچنان پابرجاست.