ایتالیا، این دیار شور و غرور و نبوغ، در جنوب اروپا واقع گشته، مابین دریای مدیترانه و آدریاتیک و تیرنو. اقلیمی که زادگاه مشاهیر بزرگ عالم است و میعادگاه علم و هنر و صنعت. این مملکت باستانی کمی بیش از 300 هزار کیلومتر مساحت و اندکی کمتر از 60 میلیون نفر جمعیت دارد. اگر برای پیشه خودروسازی در جهان پیشکسوتانی قائل باشیم، بیتردید برندهای تولیدی در این سرزمین در بلندای هرم جای خواهند گرفت. در این دوران، کمتر محفلی را میتوان یافت که در آن کلامی از خودرو باشد اما در جایجای آن نامی از لامبورگینی و فراری و مازراتی و… شنیده نشود، این شهسواران افسانهای سالهاست که عالمیان را به حیرت واداشتهاند.
چند سالی است که تولید خودرو در خاک اصلی این کشور بسیار کاستی یافته و از 2 میلیون دستگاه در سالهای 90 به کمتر از 700 هزار دستگاه در پارسال رسیده است.میشود گفت که این امر در میان خود کشورهای صنعتی هم کمسابقه است، اگر تنها این نکته در نظر بگیریم که هم اکنون در خاک اصلی آلمان بیش از 5 میلیون خودرو تولید میشود. بخشی از این مسئله به روند جهانی شدن مرتبط است که تمامی صنایع را در عالم برگرفته و قسمی دیگر هم از آنجا ناشی میشود که برندهای ایتالیایی و علیالخصوص فیات و آلفارومئو و…. چندان توانایی یا تمایلی نداشتهاند که خود را با سلایق مشتریانشان در مناطق مختلف دنیا سازگار کنند. به این دلیل و عواملی دیگری همچون دستمزدهای بالا، بی ثباتیها و نیز رکودهای پیدرپی اقتصادی، خودروسازان این کشور بازارهای داخلی و خارجیشان را یک به یک واگذار نموده و جهت جبران کسریهای خود به کشورهای در حال توسعه روی آوردهاند.
هماکنون بیشتر خودروهای ایتالیایی و در رأسشان فیات در ممالکی همچون برزیل، آرژانتین و ترکیه تولید شده و به مناطق دیگر صادر میگردد. در سالهای نه چندان دور، دولت ایتالیا تا حد زیادی با وضع مالیاتهای سنگین و نیز ایجاد سهمیههای وارداتی از خودروسازان داخلی حمایت مینمود.مثلاً تا سالها به شدت و حدت هر چه تمامتر از ورود خودروهای ژاپنی به این کشور ممانعت میشد و با ایجاد نظام خاص سهمیهبندی، واردات برندهای ژاپنی تنها به 2 هزار دستگاه در سال محدود شده بود! عدم حضور جدی رقبای خارجی در این بازار موجب گردید که کیفیت ساخت خودروهای ایتالیایی هم به شدت پایین بیاید. این برخلاف اوضاعی بود که در آلمان وجود داشت و در آن آزادی نسبی تجارت برقرار بود.
(در سالهای دهه 90 میلادی خودروهای ژاپنی اجازه داشتند تا 11 درصد از کل بازار فروش را در آلمان و بریتانیا از آن خود سازند، این مقدار در فرانسه معادل 3 درصد بود.) میشود اینطور گفت که وجود همین فاکتور رقابت نقش مهمی را در ارتقاء کیفی برندهای آلمانی ایفاء نمود. در سالهای دهه 70 و 80 میلادی وضع کیفی فیات آنچنان بد و آشفته بود که مردم آمریکا از نام چهار حرفی فیات جمله « FIX IT AGAIN TONY» را ساخته بودند یعنی «دوباره جمع و جورش کن تونی!». خوشبختانه بعدها با ورود این کشور به اتحادیه اروپا و آزاد شدن نسبی مرزهای گمرکی، خودروسازان این کشور رفتهرفته احیاء شده و به لحاظ کیفی هم رشد سریعی را تجربه نمودند، چون هر چه باشد برندهای ایتالیایی از پشتوانه تکنولوژیکی بسیار قوی برخوردار بوده و مجموعههای فوق مدرنی را هم در اختیار داشته و دارند. به طور مثال، در سال 1992 میلادی در یکی از واحدهای تابعه فیات در ایتالیا بیش از 50 درصد از پروسه مونتاژ خودروها به صورت کاملاً مکانیزه و با ربات صورت میگرفت! در حال حاضر فیات سهامدار اصلی شرکت کرایسلر است و کمابیش نیز به بازار آمریکا مراجعت نموده است.
امروزه ایتالیا را میتوان کشور هاچبکها نامید! قیمت بالای بنزین و نیز کمبود جای پارک در شهرها و همچنین مشوقهای مالی و معافیتهای مالیاتی، این مملکت را به بهشت مینیها و سوپر مینیهای دنیا مبدل نموده است. کماکان رتبههای بالای فروش در این بازار از آن برندهای داخلی است، ولی بنا بر آخرین آمارها سهم خودروهای خارجی در آن شایان توجه بوده و به بیش از 50 درصد رسیده است. ناگفته نماند که اکثر مدلهای خارجی عرضه شده در ایتالیا هم ساخت دیگر ممالک اروپایی و از جمله آلمان و فرانسهاند. در بین مدلهای غیر اروپایی عرضه شده در این بازار میتوان «تویوتا یاریس» را موفقترین خودرو برشمرد. یکی از خودروهایی که در این لیست وجود دارد و مقام ششم را هم کسب نموده رنو کلیو میباشد که ظاهراً قرار است در آینده ای نزدیک توسط ایران خودرو عرضه شود.
در کل در نیمه نخست امسال نزدیک به 690 هزار دستگاه خودرو در بازار ایتالیا به فروخته شده که مقدار کمی نسبت به دیگر کشورهای صنعتی است. این مسأله را میتوان ناشی از رکود چند ساله ای دانست که کل اتحادیه اروپا را در برگرفته و بازار فروش خودروهای نو را کاملاً تحت تأثیر قرار داده است. در خاتمه میخواهم این نکته جالب را برایتان بگویم که ایتالیاییها چندان رانندگان منضبط و قانونمداری نیستند و شما به کرات شاهد صدای بوق خودروها ونیز پارکهای دوبله و… در شهر رم هستید! این امر درست برخلاف دیگر کشورهای اروپایی از جمله آلمان و سوئیس و فرانسه است که قوانین رانندگی تا حد زیادی توسط خود مالکین وسایل نقلیه و به صورت خود جوش اجرا میشود.
رتبه چند خودرو دیگر که مشابه آنها در ایران نیز وجود دارد به این ترتیب است: