وزیر صمت طی گزارش مبسوطی به رییس جمهور عملکرد خود درباره فرمان رییس جمهور در تاریخ 15 اسفند 1400 را تشریح کرد.

در این گزارش وزیر صمت با شرح عملکرد در رابطه با بهبود وضعیت صنعت خودروسازی کشور، طبق دستور ریاست جمهوری، به تشریح عملکرد این وزارت می پردازد. در بخش هایی از این گزارش آمده است که در گام نخست خودروهای ناقص موجود در شركت های خودروسازی تکمیل و عرضه شد. به علاوه برنامه تولید سال 1401 خودروسازان دریافت و با راه اندازی سامانه پایش، گزارش هفتگی تولید از ایشان اخذ خواهد شد. به جهت ارتقاء كیفیت، شركتهای خودروساز با بررسی عوامل خرابی و شکایت مشتری، قطعات مربوطه را شناسایی و از ورود آنها به خط تولید تا دستیابی به استانداردهای لازم جلوگیری كرده اند.

با همکاری وزارت صمت، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و شركتهای خودروسازی و قطعه سازان بزرگ، طرح خودروی اقتصادی جدید را تعریف و در حال پیگیری می باشند. هر یک از خودروسازان نیز برنامه توسعه ای خود را دارند كه در گزارش به طور کامل تشریح شده است.

همچنان كه از ظرفیت صنایع دفاعی در سال های گذشته برای بومی سازی قطعات استفاده شده است، در ادامه نیز از این ظرفیت نهایت بهره برداری خواهد شد. در این مسیر استفاده از توانمندی شركتهای دانش بنیان برای توسعه قطعات و زیر سیستم ها مدنظر می باشد و برنامه مشخصی برای آن در راستای اقتصاد دانش بنیان در حال طرحریزی است.

به منظور ساماندهی فروش خودروها و اجرای صحیح قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در تخصیص ظرفیت خودروهای عرضه شده، سامانه یکپارچه فروش خودرو، ir.iranecar.sales ،راه اندازی و اولین ثبت نام در آن صورت گرفته است.

همچنین وزیر صمت به افزایش پنجاه درصدی تولید خودرو در سال 1401 اشاره می کند که در راستای اجرای دستور نخست، برنامه ریزی برای افزایش تولید خودرو در دو خودروساز بزرگ كشور بدین منظور انجام شده است، به گونه ای كه با افزایش تیراژ بالاتر از میزان تعریف شده، تیراژ تولید خودرو در كشور به یک میلیون و ششصد هزار دستگاه خودرو در سال میرسد كه در خصوص دو خودروساز پرتیراژ، برنامه تولید 750 هزار خودرو برای ایرانخودرو و 650 هزار دستگاه خودرو برای سایپا پیش بینی شده است. با توجه به تولید 471 هزار دستگاه خودرو در سال 1400 در گروه صنعتی ایرانخودرو، هدفگذاری تولید 750 هزار دستگاه، رشد 59 درصدی را به همراه خواهد داشت. گروه خودروسازی سایپا نیز با برنامه تولید 650 هزار دستگاه خودرو، 253 هزار دستگاه بیش از سال 1400 ،با رشد 64 درصدی تولید مواجه است.

طبق گفته وزارت صمت، بر اساس آمار تولید خودروی سبک در این مدت 236 درصد افزایش یافته و تولید خودرو ناقص نیز 71 درصد نسبت به مدت مشابه سالقبل كاهش داشته است. تولید كامل 52039 دستگاه خودرو )رشد 461 درصدی( در گروه صنعتی ایرانخودرو تا 18 خرداد 1401 نبست به مدت مشابه سال قبل، در راستای اجرای برنامه های افزایش تولید محقق شده است. شركت سایپا نیز تولید روزانه خود را از بهمن ماه 1400 ،75 درصد افزایش داده است. بدین ترتیب این شركت با تولید كامل 69443 دستگاه خودرو تا 18 خرداد ماه 1401 نسبت به مدت مشابه سال قبل 159 درصد رشد تولید داشته است. همچنین كاهش 81 درصدی خودروهای ناقص در این آمار مشهود است. برای بخش خصوصی، تولید 200 هزار دستگاه خودرو در سال 1401 برنامه ریزی شده است.

وزیر صمت از فراهم سازی سازوکارهای لازم به منظور تولید و عرضه حداقل یک « خودروی اقتصادی» با ساختار به روز سخن می گوید. به گفته او در دو سال اخیر با قیمتگذاری دستوری تلاش شد كه محصولی كه از نظر وزن و نهاده های تولید تناسبی با این بخش از بازار ندارد، در این بخش عرضه شود. این رویکرد سبب افزودن زیان انباشته خودروسازان و از سوی دیگر عدم رغبت خودروسازان به افزایش تولید و عرضه گردید. بنابراین عرضه محصولی متناسب با نیازهای این بخش از بازار ( خودروی اقتصادی جایگزین پراید ) ضروری است. این طرح ملی با محوریت وزارت صنعت، معدن و تجارت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حال تدوین است كه با نهایی شدن نقش نهادهای مسئول، شركتهای خودروساز و صنعت قطعه سازی، به سرعت وارد فاز اجرا خواهد شد.

وزیر در رابطه با اخذ برنامه تولید به صورت هفتگی برنامه تولید خودروسازان برای دستیابی به هدف تعیین شده، می گوید که این برنامه به صورت هفتگی قابلیت پایش وجود دارد. برنامه اخذ شده از شركت ایران خودرو برای دستیابی به تیراژ 750 هزار دستگاه و برای شركت سایپا برای دستیابی به هدف 650 هزار دستگاه در سال مشخص شده است. بر اساس همین گزارش ها در هفته انتهایی اردیبهشت ماه 1401 ،تولید روزانه سایپا 1800 دستگاه بوده است.

فاطمی امین همچنین می گوید که برنامه مستمر پایش برای دستیابی به اهداف تولید سال 1401، جلسات مستمر هفتگی پایش برنامه ها پیشبینی شده است. از سوی دیگر خودروسازان اصلی موظف هستند تا به صورت هفتگی آمارهای مرتبط با تولید و شاخصهای كلیدی عملکردی خود را در سامانه پایش وزارت صمت وارد نمایند. 

مطالعات بازار ایران نشان می دهد كه برای دو دهک پایین مصرف كنندگان بازار خودروی ایران، عملاً محصولی ( خودروهای زیر 200 میلیون تومان)  از سوی خودروسازان عرضه نمی شود. به عبارت دیگر بعد از حذف خودروی پراید هیچ جایگزینی برای این محصول ارائه نگردیده است. این در حالی است كه از حدود 21 میلیون خودروی سواری شماره گذاری شده كشور، تقریبا 7 میلیون آن به خودروی پراید اختصاص دارد. از سوی دیگر با توجه به تقاضای بسیار بالا در این بخش از بازار و عدم وجود محصول مناسب از سوی خودروسازان بزرگ، در دو سال اخیر با قیمتگذاری دستوری تلاش گردید كه محصولی كه از نظر وزن و نهادههای تولید تناسبی با این بخش از بازار ندارد، در این بخش عرضه شود.

در بخش دیگری از گزارش عملکرد، وزیر به توقف حداقل سه خودروی قدیمی و عرضه سه خودروی جدید با کیفیت مطلوب اشاره می کند. در این خصوص خودروهای تیبا و سمند و پژو 405 از چرخه تولید حذف می گردند. در گروه صنعتی ایران خودرو سمند و 405 پس از ایفای تعهدات پیش فروش قبلی از سبد محصولات حذف و به جای آن چهار محصول جدید عرضه خواهند شد. نظر به فرمان ریاست محترم جمهور و تاكید بر عرضه محصوالت جدید، شركت ایرانخودرو در «برنامه تهاجمی» خود، عرضه محصول هایما 7X را نیز به موارد فوق اضافه نموده و همزمان در حال مذاكره برای چند محصول جدید دیگر از شركای خارجی است كه درصورت انجام توافقات، این محصولات نیز در سال جاری به سبد محصوالت ایران خودرو اضافه خواهند شد.

یکی دیگر از پروژه های اصلی تحولی در وزارت صمت در خصوص گسترش خودروهای برقی و فناوریهای نوین درصنعت خودروی كشور تعریف شده است که بحث تولید خودروهای جدید و پیشرفته، برقی، متصل و خودران را مطرح می کند.

وی همچنین نسبت به اقدام در زمینه تامین قطعات مورد نیاز و ترخیص و عرضه فوری خودروهای دپو شده در انبارهای شرکت های خودروساز به بازار، تا نصاب استاندارد، حداکثر ظرف 2 ماه آینده به منظور افزایش رقابت پذیری و رفع شائبه انحصار، متناسب سازی قیمت خودرو و جبران کمبود تولید در صورت عدم اقدام برای انجام تعهدات و رفع نیاز بازار، موانع قانونی و اجرایی واردات خودرو حداکثر ظرف ۳ ماه آینده سخن می گوید. به گفته وی با افزایش صادرات خودرو و قطعات، نسبت صادرات به واردات در صنعت خودرو افزایش یابد.

وزیر صمت در خصوص نحوه عرضه خودرو به مردم به منظور ایجاد شفافیت و افزایش رضایت مندی مردم نیز از حذف تدریجی روند قرعه کشی با افزایش عرضه، فرآیند فعلی عرضه خودرو از طریق قرعه کشی  خبر داد. وی گفت از ابتدای سال 1۴۰1 پس از تکمیل وجه، خودروهای پیش فروش شده باید بدون تاخیر بالوجه، قابل تحویل به مشتری گردد. وی همچنین اعلام کرده است که هرگونه واگذاری خودرو به شرکت ها و دستگاههای دولتی و غیردولتی به صورت رانتی و غیرشفاف و متفاوت با رویه معمول فروش خودرو به مردم ممنوع است.