مرداد امسال در بازار خودرو چه گذشت؟

سال جاری درحالی آغاز شد که وزارت صمت به فرمان رئیس جمهوری، 8 فرمان صادر شده را در دستور کار خود قرار داد. خودروسازان نیز موظف شدند که فرامین صادر شده را در دستور کار خود قرار دهند. یکی از مهمترین و بحث برانگیزترین این موضوعات واردات خودرو بود.

به دستور رئیس جمهور، به منظور افزایش رقابت و رفع انحصار مقرر شد که موانع قانونی و اجرایی واردات خودرو در سال ۱۴۰۱، حداکثر ظرف ۳ ماه آینده رفع گردد و با افزایش صادرات خودرو و قطعات، نسبت صادرات به واردات در صنعت خودرو افزایش یابد. انتظار برای نهایی شدن آیین نامه واردات خودرو را می توان یکی از موثرترین عوامل بر بازار خودرو در ماه گذشته دانست. زیرا بازار به طرز کم سابقه ای وارد شرایط رکود شد. این آیین نامه خود، منجر به چشم انتظاری بیشتری برای تعیین تکلیف نهایی وضعیت بازار شد، چه بسا که روزانه خبرهای متفاوتی از جزئیات آن اعلام می شود، از صادرات فرش به ازای واردات تا تعیین سقف 20 هزاردلاری برای ورود خودرو و تعیین سهمیه برای خودروهای اقتصادی. با این وجود درحالی که قرار بود در روز شنبه، 29 مرداد آیین نامه نهایی شود، سرانجام امروز وزارت صمت اعلام کرد که مفاد آن در هفته آتی رسانه ای و پس از آن ابلاغ و اجرا خواهد شد. علاوه بر این، می توان بازار خودرو را در مردادماه متأثر از سه عامل دیگر دانست.

در مردادماه، بازار خودرو تحت تاثیر کاهش قیمت دلار و عرضه در بورس کالا شاهد افت قیمت بود و سه عامل، قیمت خودرو را تحت تأثیر قرار داده و باعث فشار بر بازار و کاهش قیمت خودروها شدند.

یکی از عوامل تأثیرگذار بر این بازار، افت نرخ ارز و به گوش رسیدن زمزمه هایی از احیای برجام بود. بعضی از کارشناسان بازار خودرو معتقدند که با شروع اقدامات در راستای توافق که به احتمال واردات خودروهای خارجی دامن می زند، رکود شدیدی بر بازار خودرو حاکم شد و معاملات نیز به میزان قابل توجهی کاهش یافت. برخی فعالان این بازار می گویند، میزان رکود در بازار خودروهای چینی و وارداتی بسیار بیشتر از خودروهای داخلی بوده است. 

دومین عامل را می‌توان عرضه خودرو در بورس کالا دانست که مدتی محل اختلاف میان وزارت صمت و سازمان بورس شد. برخی کارشناسان معتقد بودند که عرضه خودرو در بورس دست دلالان را از بازار خودرو کوتاه می کند و می تواند تقاضای کاذبی را که در پی تفاوت قیمت چشمگیر بین کارخانه و بازار آزاد به وجود می آید کاهش دهد. سرانجام در 26 مرداد با موافقت وزیر صمت، عرضه خودرو در بورس به عنوان راه حلی برای فرار از مشکلات بازار خودرو کار خود را آغاز کرد. از این رو اولین خودروها از گروه بهمن در تالار بورس کالای ایران به عرضه عمومی درآمدند. فیدلیتی و دیگنیتی دو محصول عرضه شده گروه بهمن بودند که در حدود 25 درصد بیشتر از قیمت کارخانه به فروش رسیدند. پس از آن، ۶ خودروساز دیگر خبر از عرضه خودروهای خود در بورس کالا دادند که در مجموع رقم خودروهای پذیرفته شده به عدد 15 رسید.

با این حال تاکنون خودروهای پرتقاضایی مانند پژوپارس و پژو 206 هنوز راهی به تالار بورس نیافته اند. در این میان وزارت صمت نیز همچنان با عرضه بیش از ۲۰ درصد خودروها و همچنین عرضه خودروهای پرتیراژ در بورس کالا مخالف است و بر فروش تمامی محصولات در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو تاکید دارد. سخنگوی وزارت صمت نیز اعلام کرد که خودروهای پژو پارس و پژو ۲۰۶ تیپ دو نیز وارد بورس خواهد شد و این کار را ضامن باز شدن  دست این خودروساز برای تامین نقدینگی در راستای رشد تولید و خروج خودروها از قرعه‌کشی عنوان کرد.

سومین عامل تأثیرگذار بر بازار خودرو را می توان خروج بعضی  از خودروها از فرآیند قرعه کشی در سامانه یکپارچه وزارت صمت دانست. پیش از این وزارت صمت و همزمان با راه‌اندازی سامانه قرعه‌کشی خودرو اعلام کرده بود که به تدریج بعضی از خودروها را از دور  قرعه‌کشی خارج خواهد کرد. شاهین، کوییک، ساینا و پراید‌وانت، خودروهایی بودند که به صورت آزاد در سامانه عرضه شدند و به دنبال آن، بیشترین افت قیمت‌ها را تجربه کردند.

در این میان، خودروهایی هم قرار داشتند که از خط تولید خارج شدند که البته کاهش قیمت چشمگیری هم نداشتند. یکی از سیاست‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت حذف تدریجی قرعه‌کشی خودرو بوده است که وزیر صمت در گفت و گوهای مختلف به این موضوع تأکید کرده است.از این رو خودروسازی سایپا به‌جز خودروهای کوئیک اس و ساینا اس که در مرحله قبل در فرآیند قرعه‌کشی حضور داشتند، بقیه خودروها از قرعه‌کشی خارج شده و به صورت پیش‌فروش عرضه شدند. 
با این حال سایپا در روزهای گذشته اعلام کرد که همه محصولات سایپا تا پایان شهریور از فرآیند قرعه‌کشی خارج شده و کلیه محدودیت‌های قرعه‌کشی حذف خواهد شد.