سرنوشت تولید خودروهایی که از ابتدای دی‌ماه سال جاری نمی‌توانند استانداردهای ۸۵‌گانه خودرویی را پاس کنند، مهمترین چالشی است که صنعت خودرو در حوزه استاندارد با آن روبرو خواهد بود.

اسفندماه سال گذشته بود که سازمان ملی استاندارد ایران از افزایش تعداد استانداردهای خودرویی از ۵۵ به ۸۵ مورد خبر داد و اعلام کرد که براساس تفاهم‌نامه‌ای بین این سازمان و وزارت صنعت، معدن و تجارت، ارتقای این استانداردها از نظر تعداد و کیفیت مطرح شده است؛ موضوعی که براساس مصوبه شورای سیاست‌گذاری خودرو با حضور وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت، رییس سازمان ملی استاندارد، خودروسازان و قطعه‌سازان در دستور کار قرار گرفت.

براساس زمان‌بندی صورت گرفته باید تا ابتدای دی ماه سال گذشته ۶۱ مورد استاندارد خودرویی اجرایی می‌شد و پس از آن تا ابتدای تیر ماه سال ۱۳۹۷ دو مورد به ۶۱ استاندارد قبلی اضافه شد و در نهایت با اضافه شدن ۲۲ مورد استاندارد خودرویی دیگر تا دی ماه سال ۱۳۹۷، تعداد استانداردهای اجباری خودروهای سواری به ۸۵ مورد افزایش می‌یابد.

طبق قانون، هر استانداردی که تدوین و اعلام می‌شود برای اجرای آن باید مهلت زمان مشخصی به واحد تولیدی مربوطه داده شود، قانون‌گذار اعلام کرده این فرصت زمانی نباید کمتر از سه ماه باشد و تنها مربوط به صنعت خودروسازی هم نیست چرا که باید تولیدکننده این فرصت را به منظور تغییر وضعیت در اختیار داشته باشد و با توجه به این‌که صنعت خودروسازی به دلیل پیچیدگی نیازمند مهلت زمانی بیشتری است، بنابراین فرصت ارائه شده توسط شورای سیاست‌گذاری خودرو تا ابتدای دی‌ماه سال ۱۳۹۷ و در سه مرحله زمانی تعیین شد.

فرآیند بررسی استانداردها چقدر طول می‌کشد؟

نیره پیروزبخت - رییس سازمان ملی استاندارد ایران - به تازگی در مورد اجرای استانداردهای ۸۵ گانه و اینکه چه زمانی تولید خودروهای فاقد این استانداردها متوقف می‌شود، اعلام کرد که آغاز این طرح از دی ماه سال جاری کلید می‌خورد و پس از آغاز طرح، به مدت یکسال باید کار ارزیابی خودروها توسط سازمان ملی استاندارد ایران انجام شود و اگر طی این ارزیابی‌ها مشخص شد خودرویی از استانداردهای ۸۵‌گانه تعیین شده برخوردار نیست، آن‌گاه با توقف تولید روبرو می‌شود.

وی همچنین چندی پیش در پاسخ به ایسنا، با اشاره به این‌که وزارت صنعت، معدن و تجارت به دنبال این بود که تاریخ یکم دی‌ماه سال جاری به یکم دی‌ماه سال ۱۳۹۸ موکول شود و در این رابطه اختلاف مفهومی بین این وزارتخانه و سازمان ملی استاندارد وجود داشت که در نهایت قرار شد از ابتدای دی‌ماه سال جاری بررسی و نظارت توسط سازمان ملی استاندارد آغاز شود و اگر خودروسازان نتوانند استانداردهای اعلام شده را پاس کنند با توقف خط تولید روبررو می‌شوند.

وی ادامه داد: وزارت صنعت، معدن و تجارت تصور کرده بود که سازمان ملی استاندارد ایران از ابتدای دی‌ماه سال ۱۳۹۸ بازرسی و نظارت بر رعایت استانداردهای ۸۵‌گانه خودرویی را آغاز می‌کند و به همین دلیل نیز درخواست کردند که اجرای این طرح یک سال به تعویق بیفتد. گفتنی است؛ پس از شروع تاریخ مذکور ممکن است فرآیند بررسی و نظارت به طول بنیجامد و حتی یک خودرو حدود ۱.۵ سال بعد با توقف خط تولید روبه‌رو شود، اما موضوع قطعی این است که از ابتدای دی‌ماه سال جاری کنترل و بازرسی توسط سازمان ملی استاندارد در مورد رعایت استانداردهای ۸۵‌گانه خودرویی آغاز می‌شود.

با چه خودروهایی مدارا خواهد شد؟

رییس سازمان ملی استاندارد ایران اعلام کرده بود با توجه به شرایط پیش روی صنعت خودروسازی در صورت حصول اطمینان از رعایت استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی توسط خودروساز، این امکان وجود دارد که در مورد برخی استانداردها که رعایت ایمنی آن‌ها ساده نیست، به مدت یکسال فرصت زمانی داده شود.

وی در پاسخ به این‌که با شرایط خاصی که صنعت خودرو در سال جاری با آن روبرو شده و پیش‌بینی‌ وضعیت این صنعت با توجه به تحریم‌های پیش رو، آیا از سازمان استاندارد درخواستی به منظور مدارا با خودروسازان برای رعایت استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی شده است یا خیر؟ بیان کرد که هنوز چنین مسئله‌ای از سوی هیچ بخشی به ما اعلام نشده است اما سازمان استاندارد نیز جزئی از مجموعه دستگاه‌های کشور است و می‌دانیم که تحریم قطعات خودرو جزو تحریم‌های اولیه است و به تبع آن برای صنعت خودروسازی کشور مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

پیروزبخت خاطرنشان کرد موضوعی که به آن تاکید داریم این است که علی‌رغم وجود مسائل و مشکلات پیش رو، صنعت خودروسازی نباید کیفیت خودرو را کاهش دهد و صحبتی نیز با سازمان استاندارد مبنی بر این‌که از مواضع خود کوتاه بیاید، نشده است.

رییس سازمان ملی استاندارد ایران با بیان این‌که این سازمان نیز خود را با شرایط روز کشور منطبق می‌کند، تاکید کرد به شرطی که خودروسازان تمام تلاش خود را انجام دهند و به سمت رعایت استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی گام بردارند، در خصوص رعایت برخی استانداردها که رعایت ایمنی آنها ساده نیست می‌توان تا یک سال به آنها فرصت داد.

پیروزبخت با بیان این‌که از تاریخ یکم دی ماه سال جاری سازمان ملی استاندارد فعالیت خود را به منظور بازرسی استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی آغاز می‌کند، اظهار کرد که ممکن است بازرسی برخی استانداردها تا ابتدای دی ماه سال ۱۳۹۸ نیز به طول بیانجامد و اگر مطمئن شویم خودرویی می‌تواند در طول مدت زمان بیشتری استانداردهای مربوطه را رعایت کند، قطعا این فرصت در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد.

به گفته وی در خصوص رعایت استانداردهای ۶۳ گانه خودرویی که از ابتدای تیرماه سال جاری نیز اجرایی شد، یک مورد بود که اعلام شد که می‌تواند تا ابتدای دی ماه سال جاری استانداردهای مربوطه را رعایت کند و این مسئله با اخذ تعهد مورد قبول سازمان استاندارد واقع شد و در زمان مقتضی قطعا کنترل لازم در ارتباط با آن صورت می‌پذیرد.

صراحت سازمان استاندارد در اجرای استانداردهای ۸۵‌گانه

رییس سازمان ملی استاندارد ایران همچنین در خصوص آخرین موضع این سازمان در ارتباط با تعدیل یا حذف برخی استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی بیان کرد که هیچ یک از استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی حذف نخواهد شد، اما ممکن است در مورد رعایت برخی استاندارد زمان مورد نظر تمدید شده و جهت اجرا توسط خودروساز افزایش یابد.

پیروزبخت با اشاره به این‌که همه قطعات خودرو مشمول استاندارد اجباری نیستند، اعلام کرد که طبق مصوبه شورای سیاستگذاری خودرو، خودروسازان مکلف به بازرسی استاندارد قطعات خودرو هستند و هیچ یک از استانداردهای ۸۵ گانه خودرو حذف نمی‌شود.

وی همچنین با اشاره به جلسه شورای سیاست‌گذاری خودرو، تاکید کرد که خودروسازان مسوول بازرسی استاندارد قطعات خودرو هستند و باید قطعاتی که مورد استفاده قرار می‌دهند، استاندارد باشد. این قطعات شامل آنهایی است که داخلی بوده و علامت استاندارد دارند و نیز قطعاتی است که وارداتی بوده و از علامت استاندارد برخوردار نیستند.

وی صحبت‌هایش را اینگونه ادامه داد که براساس استانداردهای تایید نوع، کل خودرو مورد ارزیابی قرار می‌گیرد اما این‌که تک تک قطعات توسط سازمان ملی استاندارد ارزیابی شده باشد، این‌گونه نیست و اگر خودروسازان شکایتی در خصوص برخی قطعات دارند می‌توانند آن‌را به سازمان ملی استاندارد اعلام کنند و هیچ مشکلی در زمینه بررسی در این راستا وجود ندارد. در نهایت آن‌چه باید به آن تاکید کرد این است که خودروساز مکلف به بازرسی استاندارد قطعات خودرو است.

تکلیف‌ خودروهای پیش‌فروش شده چیست!

مبهم‌ترین مسئله در خصوص استانداردهای ۸۵‌گانه خودرویی تکلیف خودروهایی است که بعضا تا اواسط و اواخر سال بعد پیش‌فروش شده‌اند! این‌که اگر به طور مثال خط تولید یک خودرو در اسفندماه سال جاری متوقف شود، سرنوشت خودروهایی که برای سال ۱۳۹۸ پیش‌فروش شده‌اند چیست؟

بنابراین مرحله نهایی اجرای استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی از ابتدای دی ماه سال جاری و برنامه پیش‌فروش خودروها که تحویل آن‌ها بعضا به اواسط و حتی اواخر سال بعد می‌انجامد، نگرانی‌هایی را برای متقاضیان به وجود آورده است، هرچند که در همین زمینه رییس سازمان ملی استاندارد اعلام کرد که برنامه پیش فروش تا زمانی‌که مورد تایید این سازمان قرار گرفته، مشکلی ندارد.

سرنوشت فاز اول و دوم

گفتنی است، با اجرای فاز اول استانداردهای جدید اجباری خودرو از اول دی ماه ۱۳۹۶، تولید ۲۵ خودروی سواری و سنگین جاده‌ای از جمله خودروهای MVM ۳۱۵ سدان، MVM ۵۵۰، تیگو ۵، سایپا ۱۳۱ و سایپا ۱۳۲ دوگانه‌سوز، سایپا ۱۴۱ بنزینی و دوگانه‌سوز، آریو ۱۵۰۰ سی‌سی، پژو پارس با موتور XUM، وانت تک کابین و دو کابین مزدا بنزینی و دوگانه‌سوز، وانت کارا ۱۷۰۰(بنزینی و دوگانه‌سوز)، آسا B ۵۰F، لیفان ۶۲۰، لیفان X۵۰، لیفان X۶۰، جک و J۵ هیوندای I۱۰ از دستور کار خودروسازان خارج شد.

علاوه بر خودروهای سواری اعلام شده، خودروهای سنگین کشنده نیمه تریلر آکسور مدل ۱۸۴۳ LS، کامیون فاقد اتاق بار دانگ فنگ مدل K۱۰۵۱S، کشنده نیمه تیریلر اسکانیا مدل R۴۴۰LA، کشنده نیمه تریلر اسکانیا مدل R۴۶۰LA، کشنده نیمه تریلر FAW مدل J۶-CA ۴۲۵۰، کشنده نیمه تریلر FAW مدل J۶-CA۴۱۸۰ و اتوبوس بین شهری درسا با موتور اسکانیا dc ۱۳۱۰۷ خودروهای سنگینی هستند که از ابتدای آذر ماه سال گذشته براساس مصوبه مربوط به توقف خط تولید خودروهای غیراستاندارد با توقف خط تولید روبرو شده‌اند.

اما در مرحله دوم اجرای استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی، خط تولید هیچ خودرویی متوقف نشد و سه خودروی جدید نیز مجوز ورود به بازار دریافت کردند و علاوه بر این، سه خودروی "سیتروئن"، "وانت آمیکو" و "FAW" مجوز ورود به بازار ایران را دریافت کردند و توانستند استانداردهای ۸۵گانه را پاس کنند.