یکی از مسائلی که در حوزه اقتصاد طی سال‌های اخیر انتقاد و گلایه‌های بسیاری را در بین جامعه به همراه داشته، نابسامانی بازار خودرو و جولان دلالان در این بازار است که باعث عدم دسترسی مناسب مصرف کنندگان واقعی خودرو به این کالا شده است. در واقع بازار خودرو به محلی برای سرمایه‌گذاری دلالان و واسطه‌ها تبدیل شد و در چنین بازاری، قیمت خودروها روز به روز بالاتر رفته و به حدی رسیده که از حد توان خرید بسیاری از متقاضیان خارج شده است.

در واقع عرضه مستقیم خودرو از کارخانه با روشی نادرست بیشتر نصیب دلالان شد و پس از دپوی خودروها، عرضه قطره چکانی به بازار باعث رشد افسارگسیخته قیمت‌ها شد. در این میان،کاهش تولید خودروسازان به دلیل مشکلات تامین مواد اولیه و قطعات و همچنین بالابودن هزینه‌های تولید به دنبال رشد نرخ ارز و البته مدیریت نادرست منابع مالی کارخانه های خودروساز و بهره وری پایین تولید عاملی برای کاهش عرضه خودروسازان و تشدید قیمت خودرو در بازار شد.

این رشد قیمت در حدی بود که حتی در مورد خودرویی مانند پراید 131 نیز حتی پس از توقف تولید شاهد ادامه روند رو به رشد قیمت این خودرو در بازار بودیم و همچنان نیز این رویه ادامه دارد.

در کنار آشفتگی بازار خودرو، قیمت کارخانه ای خودروها نیز با رشد جهشی همراه شد و در نتیجه قیمت پراید از 15 میلیون تومان در سال 92 به 37 میلیون و 400 هزار تومان در سال 99 (پیش از توقف تولید) رسید. همچنین قیمت این خودرو در بازار از 16 میلیون تومان در سال 92 به 119 میلیون تومان در روزهای جاری رسید یعنی 743.75 درصد رشد یافت.

* بازار غیرقابل پیش بینی خودرو

یوسف علوی فرد یک شهروند تهرانی است که در مسابقه گرانی‌ها در بازار خودرو جامانده و تا به حال صاحب خودرو نشده است. وی می‌گوید: سال گذشته برای خرید پراید، طلاهای همسرم را فروختیم تا با پس‌اندازی که داشتیم برای خرید خودرو اقدام کنیم.

وی ادامه می دهد: پیش از اینکه سیستم قرعه کشی در فروش خودرو اعمال شود، چندین مرتبه برای ثبت نام از طریق سایت سایپا اقدام کردیم، اما هیچگاه موفق نشدیم و در فرصتی کوتاه مهلت ثبت نام تمام می‌شد. پس از اعمال قرعه کشی هم بارها در سایت ثبت نام کردیم، اما در این بخش هم هیچ وقت برنده نشدیم.

وی می‌گوید: در این شرایط، قیمت پراید در بازار هم روندی افزایشی به خود گرفت و در این وضعیت پولی که از خرید طلا حاصل شده بود، هر روز بی ارزش تر شد.

زهره مالکی نیز یکی دیگر از متقاضیان خرید خودرو است که از رشد افسارگسیخته قیمت ها گلایه دارد. وی می گوید: با توجه به قیمت بالای خودرو در بازار، چندین مرتبه برای ثبت نام و خرید از کارخانه اقدام کردیم که بالاخره یکبار موفق شدیم.

وی ادامه می دهد: با پرداخت مبلغ پیش پرداخت منتظر دریافت دعوتنامه بودیم تا بقیه مبلغ خودرو را بپردازیم و آن را تحویل بگیریم، اما خودروساز با استناد به درج عنوان «تحویل خودرو با قیمت روز» در قرارداد فروش، مبلغ بسیاری بالایی را مطالبه کرد و همین مسئله باعث شد، متضرر شوم، چرا که در زمان ثبت نام برای خرید خودرو از کارخانه می‌توانستم با مبلغی بالاتر همان خودرو را از بازار بخرم، اما حالا باید مبلغی بالاتر از قیمت بازار در آن زمان، بپردازم تا خودرو را با تاخیر تحویل بگیرم.

وی می‌گوید: در این مدت ارزش پولی که داشتیم پایین آمد، ضمن آنکه چند ماه هم برای تحویل خودرو معطل شدیم.

* بازار خودرو سر و سامان نگرفت

با وجود اعمال سیاست های مختلف از جمله عرضه خودرو با قرعه کشی و یا پیگیری طرح هایی مانند عرضه خودرو در بورس در طول عمر دولت روحانی، همچنان شاهد آشفتگی بازار خودرو هستیم و قیمت های نجومی در بازار اعمال می‌شود. در عین حال، قیمت کارخانه‌ای خودروها نیز همچنان روندی افزایشی در پیش دارد و رایزنی خودروسازان برای آزادسازی قیمت تولیداتشان ادامه دارد.

در شرایط فعلی حباب قیمت خودرو در بازار باعث شده تا همچنان تقاضا برای خرید از کارخانه بالا باشد و در نتیجه دلالی در این بخش رونق دارد. حل مشکل بازار خودرو نیازمند عرضه متناسب با تقاضا و قیمت گذاری مناسب و عادلانه است تا جذابیتی برای سرمایه گذاری در خرید خودرو وجود نداشته باشد. در عین حال، ایجاد بازار رقابتی در صنعت خودرو باعث بهبود کیفیت و قیمت تولیدات خودروسازان خواهد شد.

در هر حال، با نزدیک شدن به زمان تشکیل دولت جدید، مردم خواستار برنامه ریزی دقیق دولتمردان برای حل معضل تولید و واردات خودرو هستند تا به حقوق خود در انتخاب و خرید خودرو با قیمت و کیفیت مناسب دست یابند.