چرا افزایش تولید و فروش فوری خودروسازان التهاب بازار را کاهش نداد؟!

با وجود آنکه انتظار می‌رفت افزایش تیراژ و همچنین فروش فوری اخیر خودروسازان، از التهاب بازار بکاهد، منحنی قیمت تحت تاثیر عوامل قوی‌تر بیرونی، صعود شدیدی را تجربه کرد. آن طور که منحنی بازار نشان می‌دهد، در عرض تنها یک هفته، قیمت خودروهای داخلی حداقل چیزی حدود ۱۷ درصد افزایش یافته است که رکوردی شاید بی‌سابقه محسوب می‌شود.

بازار خودرو طی یک سال اخیر چندان روی آرامش را به خود ندیده و در چند نوبت با صعود قیمتی مواجه شده است؛ این موضوع ریشه در مسائل مختلفی دارد که بخشی از آنها به مشکلات تولید مربوط می‌شود و بخشی دیگر نیز متاثر از اوضاع نابسامان اقتصاد کشور است. با توجه به اعمال تحریم از نیمه تابستان امسال، روند تامین قطعات داخلی و خارجی مختل و به تبع آن، تیراژ پایین آمد. افت تولید سیگنال‌هایی منفی را برای مشتریان ارسال کرد و بازار خودرو نیز درست مانند سایر بازارها (از پوشک بچه و دستمال کاغذی گرفته تا گوشت و مرغ) در مسیر گرانی افتاد.

افت شدید تولید و کمبود نقدینگی زنجیره خودروسازی، در نهایت دولت را بابت آزادسازی قیمت قانع کرد و بنا شد خودروسازان از ابتدای بهمن امسال، محصولاتشان را تا پنج درصد زیر نرخ بازار قیمت‌گذاری کنند. خودروسازان نیز وعده دادند به‌واسطه افزایش تولید و عرضه، بازار را کنترل و قیمت‌ها را پایین بیاورند و در همین راستا اقدام به پیش‌فروش و فروش‌فوری محصولات خود کردند. آنها پیش‌تر از افزایش تولید نیز خبر داده بودند و بنابراین انتظار می‌رفت با توجه به بالا رفتن تولید و انجام فروش و پیش‌فروش، حباب قیمت در بازار خودرو شکسته شود. این در حالی است که بازار خودرو بی‌توجه به این اتفاقات، کماکان به سیر صعودی خود ادامه می‌دهد و قیمت‌ها روزانه و حتی ساعتی تغییر می‌کنند. شرایط به شکلی است که طی هفته جاری به‌نوعی «بیگ‌بنگ» (انفجار بزرگ) بازار خودرو رخ داده و قیمت‌هایی عجیب و غریب برای فروش خودروها ارائه می‌شود.

آن طور که فعالان بازار می‌گویند، پیش‌فروش اخیر خودروسازان بسیار محدود بوده و حتی به هزار دستگاه (در مجموع) نیز نرسیده است. به گفته آنها، سهم نمایندگی‌های منتخب خودروسازان از فروش‌فوری اخیر، دو تا سه خودرو بیشتر نبوده بنابراین نتوانسته افزایش قیمت را مهار کند. فعالان بازار همچنین بر این نکته تاکید می‌کنند که افزایش تیراژ مورد ادعای خودروسازان، بیشتر روی کاغذ بوده و با تعداد خودروهای تجاری‌شده همخوانی ندارد. به‌عبارت بهتر، اگرچه افزایش تیراژ اتفاق افتاده، با این حال بخشی از تولیدات، مربوط به سهمیه سال آینده است و از طرفی، به‌دلیل کمبود قطعات، همه محصولات تولیدی قابل‌تجاری شدن نیستند.

در کنار این مسائل، اتفاقات بیرونی نیز سبب افزایش قیمت خودروها در بازار شده است. در این بین، مسائلی مانند تورم انتظاری (ناامیدی از اوضاع آینده اقتصادی کشور به ویژه در بخش خودروسازی)، رشد نرخ ارز و سکه و همچنین افزایش تقاضای واقعی (به‌دلیل آغاز بازار شب عید) در کنار رشد تقاضای کاذب، چشم‌انداز قیمت را افزایشی کرده است. جولان دلالان نیز که به نوبه خود بر التهاب بازار افزوده و گزاف نیست اگر بگوییم آنها نقش زیادی در تعیین قیمت خودروها در بازار دارند. در مجموع، اتفاقات شرح داده شده، فنر قیمت را در بازار خودرو بیش از پیش آزاد کرده و اگر اتفاقی ویژه در تولید و عرضه رخ ندهد و التهاب اقتصادی کشور آرام نگیرد، منحنی قیمت خودرو کماکان صعود خواهد کرد.