بعد از سهمیه بندی بنزین سوال های زیادی در خصوص گاز سوز کردن خودرو به وجود آمد. یکی از این سوال ها مبنی بر این بود که چرا در یک دوره‌ای مردم به گاز CNG تمایلی نداشتند و نسبت به آن بی‌اعتنا بودند؟

در سال ۲۰۱۸ مبلغی بالغ بر ۷۰ هزار میلیارد دلار یارانه بابت انرژی پرداخت کردیم. این حجم از یارانه انرژی حدود ۱۸ درصد از کل یارانه انرژی بود که در جهان پرداخت شد.

این رقم بر اساس دلار دولتی ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی و ۳ هزار و ۸۰۰ تومانی محاسبه شده است، اگر واقعا قیمت دلار را به نرخ واقعی بگیریم و مطابق با نرخ بازار آزاد محاسبه کنیم، حجم یارانه انرژی که پرداخت شده بسیار بیشتر است.

منظور از یارانه انرژی یعنی اولین فرصتی که می‌توانستیم سوخت و منابع انرژی را به کشور‌ها و متقاضیان دیگر به نرخ بین‌المللی بفروشیم و از آن منابع به نفع مصرف‌کنندگان به شکل دیگری استفاده کنیم یا اصلا در اختیار خودشان قرار دهیم که خودشان از آن استفاده کنند.

پرداخت یارانه انرژی در این حجم گسترده با این شرایطی که توصیف شد، برای بنزین، فرآورده‌های نفتی، گاز و برق مشکلات عدیده‌ای را در بخش‌های صنعتی ایجاد می‌کند به این معنا که علامت‌های اشتباهی به صنعت می‌دهد.

به عنوان مثال مشکلی که در بخش جاده‌سازی وجود دارد این است که تقاضای جاده در کشور به دلیل حمل‌ونقل‌های درون جاده‌ای بسیار بالاست و به دلیل اینکه قیمت سوخت خیلی کم است، باعث می‌شود که علامت اشتباهی به بازار داده شود در حالی که اگر قیمت سوخت واقعی باشد، در واقع تقاضا به سمت حمل‌ونقل ریلی می‌رود.

قابل ذکر است زمانی که از قیمت بنزین یا از قیمت انرژی صحبت می‌کنیم، باید توجه کنیم زمانی که دولت‌ها میزان نقدینگی را در کشور بیش از رشد اقتصادی افزایش می‌دهند، ارزش واقعی ریال کاهش پیدا می‌کند و زمانی که ارزش واقعی ریال کاهش پیدا می‌کند، مابقی کالا‌ها به همان نسبت به تدریج گران می‌شوند.

در میان کالا‌هایی که به تدریج گران می‌شوند آن کالا‌یی که تعیین نرخ آن‌ها در اختیار دولت است، یعنی دولت روی آن کالا‌ها قیمت‌گذاری می‌کند مانند نرخ ارز، بنزین و سایر حامل‌های انرژی، تثبیت آن‌ها برای مدت کوتاهی امکان‌پذیر است و در واقع دولت این نرخ را برای مدتی ثابت نگه می‌دارد، اما در بلند مدت این امر امکان‌پذیر نیست و از یک جایی به بعد این نرخ‌ها به سطح بالاتری پرش می‌کنند و خودشان را به سمت تورم می‌کشانند.

در واقع دولت نه می‌تواند نرخ ارز را ثابت نگه دارد و نرخ حامل‌های انرژی را، بنابراین آن چیزی که معمولا اقتصاددانان به دولت توصیه می‌کنند این است که قیمت‌گذاری بر روی کالا‌ها را انجام ندهند و قیمت آزاد داشته باشند و مطابق با بازار این قیمت‌ها تعیین شوند. زمانی که این قیمت‌ها توسط دولت تعیین می‌شوند، قیمت‌ها به صورت مصنوعی پایین نگه داشته می‌شوند و در یک بازه زمانی کنترل آن از دست دولت خارج می‌شود.

همانطور که ما در طول زمان شاهد افزایش ناگهانی قیمت ارز در مقاطع گوناگون و افزایش ناگهانی سوخت و سایر حامل‌های انرژی در مقاطع گوناگون بودیم؛ علت این نیست که این‌ موارد گران‌تر شدند، در واقع علت این است که ارزش ریال به علت افزایش نقدینگی افزایش پیدا کرده است.

شهرام اتفاق کارشناس صنعت خودرو در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: صنعت خودروسازی در کشور حجم قابل ملاحظه‌ای از خودروها را گازسوز تولید کرده است. در کشور موتور پایه گازسوزی تولید کرده ایم که این موتور احتراق بهتری را برای خودرو‌های گاز سوز ایجاد می‌کند، چراکه بر اساس سوخت CNG طراحی شده است.

او بیان کرد: یکی از توانایی‌های قابل ملاحظه‌ در کشور وجود تعداد زیادی نیروی متخصص و آموزش دیده است که در حوزه صنعت CNG فعالیت می کنند. علاوه بر این تجربیات خیلی خوبی دارند و آموزش‌های خیلی خوبی دیده‌اند و گواهی‌های معتبر از موسسات بین المللی در حوزه تولید و بازرسی کالا‌ها و خدمات را دارند و نسبت به بقیه اصناف مشابه آموزش دیده‌تر و از توانایی بالاتری برخوردارند.

این کارشناس صنعت خودرو افزود: یکی دیگر از ویژگی‌های قابل ملاحظه در صنعت CNG این است که تعداد قابل ملاحظه‌ای تولید کننده در تراز اول و دوم داریم، به عنوان مثال در صنعت تولید مخازن CNG تولید کننده‌های درجه اولی داریم که در بالاترین سطح قابل تصور در دنیا می‌توانند مخازن تولید کنند.

چرا مردم به سمت استفاده از سوخت CNG نرفتند؟

او با اشاره به مشکلات موتور پایه گازسوز، گفت: مشکلی در خصوص موتورهای پایه گازسوز وجود ندارد تنها مشکل این است که خودروساز‌ها موتور پایه گازسوز را روی خودرو‌ها نصب نکرده‌اند. همچنین یکی دیگر از مشکلات را می توان بی‌کیفیت بودن قطعات دانست، به عنوان مثال اگر شما در چرخ گوشت از قطعات بی‌کیفیت استفاده کنید، طبیعتا کسی دستگاه شما را خریداری و از آن استفاده نمی‌کند.

این کارشناس صنعت خودرو در خصوص استاندارد ساخت موتور پایه گازسوز، گفت: استاندارد وجود دارد، اما اگر شما از فناوری و قطعه باکیفیت استفاده نکنید، قطعا وسایل دچار نزول خواهند شد.

بنابراین تثبیت نرخ ارز و تثبیت نرخ حامل‌های انرژی در یک دوره‌ای توسط دولت پیام‌های اشتباهی به بازار می‌دهد و یکی از آن پیام‌ها این است که خودروساز‌ها به تدریج با عدم تقاضای کافی درباره سوخت‌های CNG مواجه می‌شوند. وقتی در یک دوره طولانی مثلا قیمت بنزین ثابت می‌ماند در یک دوره ۶ ساله تصور کنید به علت افزایش نقدینگی نرخ تورم نیز افزایش پیدا کرده بنابراین تمایل مصرف کننده‌ها به مصرف سوخت CNG نیز کاهش پیدا می‌کند به دلیل اینکه این مابه التفاوت قیمت CNG تا قیمت بنزین بسیار بی‌ارزش می‌شود و به ازاء این مابه التفاوت نمی‌ارزد که مصرف کننده‌ها به سمت سوخت CNG بروند.

این عامل باعث می‌شود که خودروساز‌های داخلی هم تمایل کمتری به تولید خودروی CNG پیدا کنند برای اینکه مصرف کننده‌های خودروی CNG هم کمتر می‌شود.