تازه‌ترین آمارهای منتشر شده از سوی پلیس راهنمایی و رانندگی نشان می‌دهد که شمار افراد دارای گواهینامه رانندگی در کشور از مرز ۵۰ میلیون نفر گذشته است و این یعنی بیش از نیمی از جمعیت کشور جزو رانندگان خودرو و راکبان موتورسیکلت هستند که صلاحیت آنان برای رانندگی امری بسیار مهم است. در چنین شرایطی مراحل اخذ یا تمدید گواهینامه یکی از جدی‌ترین مراحل برای پایش سلامت جسمی و روانی رانندگان و همچنین سنجش صلاحیت مهارتی آنان در رانندگی به شمار می‌رود. مراحلی که توجه به آن می‌تواند منجر به کاهش آمار تصادفات و تخلفات رانندگی شود. موضوعی که فرمانده اسبق پلیس راه کشور پیشنهاداتی را درباره آن مطرح کرده است.

سرهنگ علیرضا اسماعیلی درباره روند صدور گواهینامه‌های رانندگی و تغییرات مورد نیاز در آن گفت: یکی از موضوعاتی که گاهی مطرح می‌شود، تغییر سن دریافت گواهینامه است که برخی معتقد باید افزایش پیدا کند. البته من چنین دیدگاهی ندارم و معتقدم که تغییر سن گواهینامه در حال حاضر موضوع چندان مهمی نیست و در واقع بالا یا پایین آمدن سن گواهینامه نمی‌تواند تاثیر چندانی روی کیفیت رانندگی رانندگان حداقل با استانداردهای فعلی داشته باشد.

وی ادامه داد:‌ موضوع اصلی که مهم و قابل تامل است، آموزش‌های رانندگی است که لزوم اصلاح و تغییر در آن بیش از هر زمانی حس می‌شود. امروز نیاز است که آموزش‌های رانندگی چه برای وسایل نقلیه سبک، چه برای وسایل نقلیه سنگین و چه برای موتورسیکلت اصلاح شود.

اسماعیلی با تاکید بر این موضوع که داشتن گواهینامه حق هر فرد نیست، گفت: برخی تصور می‌کنند که گواهینامه حقی است که حتما باید آن را بگیرند. در حالی که اینگونه نیست داشتن گواهینامه برای هر فرد یک مزیت یا امتیاز است و الزامی ندارد که همه حتما گواهینامه داشته باشند. به نظرم تنها افرادی می‌توانند راننده باشند و گواهینامه دریافت کنند که استانداردهای لازم در این زمینه را دارا بوده و در طول زمان هم بتوانند مهارت و استانداردهای مورد نیاز را به صورت پیوسته حفظ کنند.  

فرمانده پیشین پلیس راه کشور با اشاره به لزوم سنجش روانی رانندگان برای دریافت گواهینامه گفت: در حال حاضر افراد متقاضی دریافت گواهینامه تنها از بعد جسمی و مهارتی آزموده می‌شوند و عزمی برای سنجش سلامت روان رانندگان وجود ندارد. به نظرم افراد دارای استرس و اضطراب زیاد، برخی اختلالات روانی و… شرایط رانندگی را ندارند و این‌ها باید در هنگام ارائه گواهینامه یا تمدید آن مورد سنجش واقع شود. اتفاقا نکات مربوط به این موضوع در آیین‌نامه هم وجود دارد.

این کارشناس ارشد ایمنی راه و ترافیک تاکید کرد: اگر سلامت روانی رانندگان پراهمیت‌تر از مهارت و کیفیت رانندگی آن‌ها نباشد، قطعا کم‌اهمیت‌تر هم نیست و توجه به این موضوع نباید مغفول واقع شود. بسیاری از حوادث رانندگی زمانی رخ می‌دهد که راننده از لحاظ ذهنی و روانی آمادگی خود را از دست داده و دچار حادثه شوند. همچنین برخی از تخلفات رانندگی حادثه‌ساز نیز ممکن است از سوی افرادی انجام شود که در شرایط روحی مناسبی قرار ندارند. مثلا فردی که علاقه‌مند به آزار دیگر رانندگان در حین رانندگی باشد، قطعا صلاحیت رانندگی نداشته و این موضوع از یک اختلال روانی ناشی می‌شود که در حین سنجش مهارت یا شرایط جسمانی قابل مشاهده نیست.

وی بر استمرار و تکرارپذیری این آزمون‌ها تاکید و اضافه کرد: این آزمون‌ها و سنجش سلامت روانی رانندگان باید هنگام تمدید گواهینامه نیز مورد توجه قرار گیرد. هیچ الزام یا تضمینی وجود ندارد که راننده پس از گذشت ۱۰ سال از دوره آموزش خود و کسب گواهینامه هنوز کیفیت لازم و کافی را برای کنترل وسیله نقلیه در جاده‌ها داشته باشد. از این رو این موارد باید مورد توجه جدی قرار گرفته شود.