طی نخستین ماه سال جاری، سه خودروساز بزرگ کشور با رشد تولید مواجه شدند در حالی که با توجه به هدف‌گذاری وزارت صنعت، معدن و تجارت برای سال جاری، آنها نتوانسته‌اند برنامه میانگین ماهانه را به دست آورند.

با توجه به گزارشی که ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو به بورس ارائه داده‌اند، این سه شرکت در مجموع ۵۸ هزار و ۴۷۲ دستگاه انواع محصول سواری و وانت را تولید کرده‌اند و در مقایسه با فروردین سال گذشته، رشد ۲۹ درصدی را تجربه کرده‌اند. این رشد در حالی رخ داده است که غول‌های جاده‌مخصوص نتوانسته‌اند مطابق با برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت پیش بروند؛ البته این موضوع تا حد زیادی با تعطیلی حدودا ۱۵ روزه خودروسازان در نیمه نخست فروردین در ارتباط است.

بر اساس برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت، در سال جاری بین ۱.۶ تا ۱.۸ میلیون دستگاه خودرو در کشور تولید خواهد شد. با توجه به این برنامه، باید حدود ۱.۷ میلیون دستگاه محصول در شرکت‌های ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو تولید شود. البته برنامه کلی تولید برای سال جاری دو میلیون و ۱۰۰ هزار دستگاه است، اما سهم محصولات سواری و وانت تولیدی در این سه شرکت تقریبا ۷۱ درصد از این عدد است. با این فرض، اگر سه خودروساز بزرگ کشور بناست هدف تولیدی وزارت صنعت را محقق کنند، باید به طور میانگین ماهی حدود ۱۴۲ هزار دستگاه محصول را تولید کنند. با این حال، کل تولید خودروسازان بزرگ کشور در فروردین به ۶۰ هزار دستگاه نرسیده است، بنابراین آنها در فروردین حدود ۴۲ درصد از برنامه میانگین ماهانه را محقق کرده‌اند.

البته این نکته را نباید فراموش کرد که خودروسازان تقریبا نصف فروردین را به دلیل تعطیلات نوروزی از دست داده‌اند. از همین رو توان تولید ماهانه خودروسازان حداقل دوبرابر رقمی است که در فروردین ثبت شده است. با توجه به این موضوع، می‌توان ادعا کرد که خودروسازان بزرگ کشور در صورت فراهم بودن شرایط لازم و کافی، توانایی تولید ماهی حداقل 120هزار دستگاه محصول (تقریبا دو برابر تولید نصف و نیمه فروردین) را دارند. این عدد (120هزار دستگاه) البته در مقایسه با میانگین تولید ماهانه (142هزار دستگاه) باز هم 22هزار دستگاه کم دارد که باید دید خودروسازان چه فکری برای رفع این کسری و همچنین جبران تولید نصف‌و‌نیمه فروردین دارند.

اگر فرض کنیم خودروسازان کشور در 11 ماه باقیمانده از سال به طور میانگین ماهی 120هزار دستگاه محصول را به تولید برسانند، تیراژ آنها طی امسال به حدود یک‌میلیون و 400هزار دستگاه خواهد رسید، بنابراین حتی برنامه حداقلی وزارت صمت (تیراژ 6/ 1میلیون دستگاهی) را هم محقق نخواهند کرد. غول‌های جاده‌مخصوص اگر می‌خواهند هدف امسال وزارت صمت را در بخش تیراژ محقق کنند، باید ضمن جبران کسری تیراژ فروردین (حدودا 83هزار دستگاه) به طور میانگین ماهی 142هزار دستگاه نیز تولید کنند.

این البته در حالی است که برنامه تولید 7/ 1میلیون دستگاهی مربوط به دوران مسوولیت رضا فاطمی امین در وزارت صمت است و حالا که وی از این وزارتخانه رفته، باید منتظر ماند و دید سکاندار بعدی صمت چه برنامه‌ای برای تولید دارد. این امکان وجود دارد که وزیر صمت بعدی کلا اعتقادی به رشد تولید تا یک‌میلیون و 700هزار دستگاه نداشته باشد و مسائل دیگری مانند کیفیت را در اولویت قرار دهد. حتی این امکان وجود دارد که وزیر صمت بعدی بخواهد تنظیم بازار خودرو را با فرمول واردات پیش ببرد و از همین رو چندان اصراری به رشد تولید تا 7/ 1میلیون دستگاه (تیراژی که تا به امروز در خودروسازی کشور به ثبت نرسیده) نداشته باشد.

مساله دیگر اما به موضوع زیرساخت‌های تولید 7/ 1میلیون دستگاهی مربوط می‌شود. تحقق چنین تیراژی نیاز به بستری هموار به‌خصوص از حیث تامین نقدینگی دارد، حال آنکه اتفاقا چالش اصلی خودروسازان برای رسیدن به این رقم تولید، همین موضوع - نقدینگی - است. در حال حاضر شورای رقابت و وزارت صمت مسوول تعیین قیمت خودروهای داخلی به شمار می‌روند و هرچند سال گذشته این بنا را داشتند که قیمت‌ها را بر اساس هزینه واقعی تولید و تورم موجود تعیین کنند، اما با توجه شعار امسال - مهار تورم - این امکان را عملا از دست دادند. دقیقا به همین دلیل (نامگذاری امسال به نام مهار تورم)، شورای رقابت و وزارت صمت از برنامه سال گذشته خود مبنی بر افزایش قیمت خودرو تا سقف 70درصد عقب‌نشینی کرده و آن را تا 42درصد پایین آوردند. فعالان صنعت خودرو به‌خصوص قطعه‌سازان به‌صراحت اعلام کرده‌‌اند در صورت عدم اصلاح قیمت، نه‌تنها برنامه تولید 7/ 1میلیون دستگاهی محقق نخواهد شد، بلکه حتی ممکن است تیراژ نسبت به سال گذشته نیز پایین بیاید.

توقف تولید رانا

به سراغ آمار تولید خودروسازان بزرگ کشور در نخستین ماه امسال برویم و ببینیم سه خودروساز بزرگ کشور چه کارنامه‌ای از خود در فروردین به جا گذاشته‌اند. طبق آنچه ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو به بورس اعلام کرده‌‌‌اند، این شرکت‌ها در نخستین ماه امسال، در مجموع 58هزار و 472 دستگاه انواع خودروی سواری و وانت را تولید کرده‌اند که این آمار از افزایش حدودا 29درصدی تیراژ نسبت به ماه مشابه سال گذشته حکایت دارد. در این بین، بیشترین تیراژ نصیب ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها شده که توانسته‌‌‌اند نزدیک به 29هزار دستگاه محصول را در فروردین امسال تولید کنند. سایپایی‌‌‌ها نیز تولیدی بالغ بر 22هزار دستگاه را در ماه نخست امسال ثبت کرده‌اند که نسبت به فروردین سال گذشته رشد را نشان می‌دهد. در نهایت، پارس‌‌‌خودرویی‌‌‌ها نیز با توجه به آمار تولید کمتر از هشت‌هزار دستگاهی خود در فروردین، عملکرد بهتری را نسبت به ماه مشابه سال گذشته در کارنامه خود ثبت کرده‌اند.

بنابر آمار منتشرشده از سوی ایران‌خودرو در سایت کدال، این شرکت در فروردین امسال و نسبت به ماه مشابه سال گذشته حدودا 15درصد رشد تولید داشته است. بیشترین تیراژ در بین مدل‌‌‌های تولیدی ایران‌خودرو در بازه زمانی تحت بررسی، نصیب خانواده پژو شده است. ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها در فروردین حدود 18هزار دستگاه از مدل‌‌‌های پژو را تولید کرده‌‌‌اند که در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته، افزایش 5/ 3درصدی را نشان می‌دهد. ایران‌خودرو در‌حال ‌حاضر پژو را در مدل‌های 207، 206 و پارس تولید می‌کند. در بین دیگر محصولات ایران‌‌‌خودرو، سمند تیراژ هزار و 480 دستگاهی را در نخستین ‌ماه امسال از خود به جا گذاشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت سنگینی را تجربه کرده و بیش از 50درصد نزول داشته است. این موضوع با حذف مدل پایه سمند در ارتباط است و ایران‌خودرو در حال حاضر تنها مدل سورن را به تولید می‌رساند.

بنابر آمار ارائه‌شده به بورس، دنا نیز در نخستین ماه امسال پنج‌هزار و 389 دستگاه تولید داشته است. در مقایسه با فروردین سال گذشته، تولید دنا بیش از 217درصد رشد را به خود می‌بیند. این رشد با ماجرای حذف سمند در ارتباط است، چه آنکه ایران‌خودرو با کنار گذاشتن مدل پایه سمند، ظرفیت تولید دنا را بالا برده است.

رشد تولید دنا در حالی است که دیگر محصول ایران‌خودرو به نام رانا هیچ تولیدی در فروردین نداشته است. ایران‌خودرویی‌ها فروردین سال گذشته هزار و 772 دستگاه رانا را به تولید رسانده بودند و مشخص نیست چرا در نخستین ماه امسال تولید این محصول متوقف شده است. از رانا که بگذریم، ایران‌‌‌‌خودرو محصولی چینی به نام‌‌‌ هایما نیز دارد که تولید آن در نخستین ماه امسال و نسبت به ماه مشابه سال گذشته تقریبا دو برابر شده است. طبق آمار، در فروردین امسال ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها هزار و 14 دستگاه ‌‌‌هایما تولید کرده‌‌‌اند. سری هم به تارا بزنیم؛ محصولی که  ایران‌‌‌خودرویی‌ها آن را روی پلتفرم پژو 301 ساختند. طبق آمار ارائه‌‌‌‌شده به بورس، ایران‌‌‌خودرو در نخستین ماه امسال دو ‌هزار و 547 دستگاه تارا تولید کرده، محصولی که در ماه مشابه سال گذشته تنها 477 دستگاه تیراژ داشته است. بنابراین تولید تارا در فروردین امسال و نسبت به ماه مشابه سال گذشته بیش از پنج برابر شده است. در لیست محصولات ایران‌خودرو، گزینه‌ای به نام «سایر محصولات» قید شده که عدد 361 دستگاهی برای تیراژ آن به ثبت رسیده است.

بهبود تولید در گروه سایپا

از ایران‌‌‌خودرو بگذریم و به‌‌‌ سراغ سایپا برویم؛ دومین خودروساز بزرگ کشور که آمار تولید بهتری را در فروردین امسال و نسبت به ماه مشابه سال گذشته به ثبت رسانده است. در بین محصولات این شرکت، گروه X200 شامل کوییک و ساینا بیشترین سهم از تولید فروردین امسال را داشته است، گروهی که دیگر تیبا را در خود نمی‌بیند. سایپایی‌‌‌ها تا پایان فروردین 16هزار و 120 دستگاه از محصولات عضو این گروه را به تولید رسانده‌‌‌اند. در مقایسه با فروردین سال گذشته، تولید گروه X200 سایپا بیش از 35درصد رشد را نشان می‌دهد.

بنابر آمار بورس، در نخستین ماه امسال شاهین تیراژی کمتر از سه‌هزار دستگاه را به ثبت رسانده، هرچند در مقایسه با فروردین سال گذشته حدودا 79درصد رشد تیراژ را به خود اختصاص داده است. در آمار تولیدی سایپا همچنان خبری از امثال چانگان و آریو نیست؛ اما این شرکت توانسته است در نخستین ماه امسال سه‌هزار و 9 دستگاه وانت پراید را به تولید برساند. در مقایسه با فروردین سال گذشته، تولید وانت پراید رشد 57درصدی را به ثبت رسانده است.

سری هم به پارس‌‌‌خودرو زیرمجموعه گروه خودروسازی سایپا بزنیم؛ شرکتی که در نخستین ماه امسال تولید انواع کوییک و ساینا را در کارنامه‌‌‌اش به ثبت رسانده است. بیشترین تعداد تولید در پارس‌‌‌خودرو طی بازه زمانی تحت بررسی به گروه Q200 مربوط می‌شود. طبق آمار، در نخستین ماه امسال چهارهزار و 424 دستگاه از محصولات این گروه در پارس‌‌‌خودرو به تولید رسیده که در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته، افزایش حدودا 60درصدی را به ثبت رسانده است. در لیست محصولات پارس‌‌‌خودرو، نام سه مدل کوییک شامل اس، دنده‌‌‌ای و اتومات‌پلاس آمده است. در این بین البته تیراژ کوییک مدل اس و کوییک اتومات پلاس، صفر بوده است. این دو خودرو در فروردین سال گذشته به ترتیب 194 و 312 دستگاه تیراژ داشتند. طبق آمار مدل معمولی دنده‌‌‌ای کوییک در فروردین امسال تیراژ سه‌هزار و 239 دستگاهی داشته که نسبت به فروردین سال گذشته بالغ بر 126 درصد رشد را نشان می‌دهد.