شورای رقابت با "تهدید به توقف تولید" عقب نشینی نمی کند

علی جدی، عضو کمیسیون صنایع مجلس اظهار داشت که تنها مقامی سطح اول مانند معاون اول رئیس جمهور می توان تقاضای تعدیل مصوبات شورای رقابت را داشته باشد. وگرنه ایران خودرو و سایپا نیز با وجود داشتن لابی های بسیار قوی در نهایت در مقابل شورا تسلیم شدند.

در هفته‌های اخیر، بازار خودرو روزهای بی‌رمقی را سپری می‌کند. با این‌که قیمت ها در این بازار کاهشی شده است، مشتریان هنوز در انتظار استمرار این روند هستند و خرید خود را به آینده موکول کرده‌اند. از سوی دیگر، فروشندگان که تا حدود دو، سه هفته پیش نرخ خودروهای خود را میلیون‌ها تومان بالاتر می‌دیدند، دست و دلشان به معامله نمی‌ رود و ترجیح می‌دهند منتظر ازسرگیری روند صعودی بازار باشند. آنها امیدوار بودند که بازار به نرخ تورم رقم خورده قیمت‌ ها دوباره افزایش پیدا کنند. پیش‌ بینی تورم ساله حدود 20 درصدی در برنامه هفتم توسعه کشور، نشان می‌دهد که کاهش قیمت در هیچ بازاری مستدام نیست.

در این زمینه، علی جدی، یکی از اعضای کمیسیون صنایع مجلس در گفت‌وگویی به دلایل ریزش نرخ محصولات خودروسازان در بازار اشاره داشت. او گفت: «خروج دلالان از بازار مصرف حجم تقاضا در این بازار را کاهش داده است. به همین دلیل، شاهد ریزش قیمت‌ها در انواع محصولات داخلی و خارجی هستیم.» اما به عقیده او، بزرگ ترین دلیل خروج سرمایه‌های سرگردان از بازار خودرو، تزریق امید به متقاضیان خودروهای خارجی است. چراکه با واردات و عرضه محصولات دیگر خودروسازان جهانی، تابوی واردات در کشور پس از پنج سال شکسته شده است.

جدی تصریح کرد: «مجلس طی این سال‌ها راهکارهای متفاوتی را برای تسهیل واردات و ایجاد تعادل در بازار خودرو به دولت ارائه کرد که متاسفانه مورد توجه و اعتنای مسئولان وقت قرار نگرفت. اما خوشبختانه در دولت سیزدهم این ضرورت احساس شده است و کارشناسان وزارت صمت نیز همگام با مجلس به دنبال راهکارهای موثر برای کاهش نوسانات بازار خودرو هستند.» وی افزود: «با وجود ریزش قیمت‌ها، همان‌طور که شاهد هستیم خریداران از حضور در بازار پا پس کشیده‌اند. زیرا احساس می‌کنند دولت در مدیریت بازار جانب متقاضیان را گرفته است و واردات خودرو دیر یا زود حباب نرخ محصولات را از بین خواهد برد.»

این عضو کمیسیون صنایع مجلس در ادامه افزود: «شورای رقابت نیز با تعیین نرخ برای برخی خودروهای مونتاژی و جلوگیری از گران‌فروشی موجبات کاهش بیشتر قیمت خودرو ها را فراهم خواهد کرد و تهدید مونتاژکاران به توقف تولید باعث نمی‌شود تا شورای رقابت به آن‌ها اجازه بدهد محصولاتشان را با هر قیمتی که دلشان می‌خواه بفروشند. تنها یک مقام در سطح معاون‌اول رئیس‌جمهور می‌تواند خواستار تعدیل مصوبات شورای رقابت شود؛ وگرنه ایران‌خودرو و سایپا هم به‌رغم لابی‌های بسیار قوی خود در برابر شورای رقابت که یک نهاد فراقوه‌ای است، تسلیم هستند.»

قیمت خودرو در بازار آزاد روز گذشته با یک نزول فراگیر مواجه شد، به‌طوری‌که بیش از ۹۰درصد خودروهای داخلی و مونتاژی با افت قیمت مواجه شدند و قیمت برخی خودروها حتی تا ۹۰میلیون تومان در یک روز کاهش یافت. به نظر شما دلیل ریزش قیمت‎‌ها در بازار چیست؟

باتوجه به رشد بی‌سابقه قیمت خودرو طی چند سال گذشته، شرکت‌های خودروساز در اواخر سال گذشته برخی محصولات خود را تا پایان سال در قالب طرح یکپارچه پیش‌فروش کردند. دراین طرح نوع و موعد تحویل ۹۰۰هزار نفر از متقاضیان مشخص و قرار شد این خودروها حداکثر تا زمستان سال بعد به متقاضیان تحویل داده شود.

در مرحله دوم پیش‌فروش خودرو نیز شرکت‌های خودروسازی از متقاضیان جدید خودرو ثبت‌نام کردند. خوش‌بختانه در مرحله دوم فروش خودرو در قالب سامانه یکپارچه استقبال محدودی از دومین دوره طرح فروش یکپارچه خودرو شده و دیگر خبری از صف‌های میلیونی برای خرید خودرو نیست. به‌نظر می‌رسد بخش عمده این موضوع ناشی از آن است که سال گذشته به بخش عمده تقاضاهای واقعی بازار پاسخ داده شده است. طبق برآورد مسئولان وزارت صمت، میزان تقاضای واقعی خودرو در ایران سالانه رقمی بین یک تا ۱.۵میلیون خودرو است و چنان‌چه این ارقام را مبنای محاسبه قرار دهیم می‌توان گفت بخش زیادی از تقاضای بازار تاکنون از طریق سامانه یکپارچه پاسخ داده ‌شده و از تعداد متقاضیان واقعی بازار به‌شدت کاسته شده است.

یکی از دلایل جذابیت بازار خودرو حفظ ارزش پول و اختلاف نرخ محصولات خودروسازان در حاشیه بازار است. آیا تداوم روند کاهش قیمت محصولات در بازار خودرو می‌تواند تضمینی برای خروج سرمایه‌های سرگردان از بازار خودرو باشد؟

همان‌طور که شاهدیم، قیمت خودرو در بازارآزاد با ریزش مواجه است و روزبه‌روز به تعداد فروشندگان خودرو اضافه می‌شود و متقابلا از تعداد خریداران نیز به‌شدت کم می‌شود تاجایی‌که برخی از فعالان و کارشناسان بازار، تعداد خریداران خودرو از بازار آزاد را صفر اعلام می‌کنند. همین موضوع باعث شده است مردم به دنبال بازار جایگزین باشند.

برخی کارشناسان معتقدند؛ سرمایه‌های سرگردان از بازار خودرو به سمت بازار بورس و طلا و مسکن در حرکت هستند. به نظر شما برای مدیریت و به‌کارگیری این سرمایه در مسیر رشد تولید چه اقداماتی موثر خواهد بود؟

طی روزهای اخیر شاخص بورس نیز کاهشی بوده و به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران دنبال سرمایه‌گذاری در بازارهای باثبات‌تری هستند. بازگشت سرمایه‌ها به سمت خودرو شاید در کوتاه‌مدت اتفاق بیفتد، اما این بازار، مقطعی و محدود به برندگان قرعه‌کشی خودرو خواهد بود و پس از آن دوباره هزاران نفر به دنبال سرمایه‌گذاری مطمئن خواهند گشت. از سوی دیگر، بازار مسکن هم خارج از توان این سرمایه‌گذاران است، به‌طوری‌که آن‌ها توان خرید مسکن به‌واسط فروش خودرو یا دلار و طلا را ندارند و چنین به نظر می‌رسد که بازار ثبت نام خودرو فعلا داغ خواهد بود.

رشد عرضه محصولات نو و دست دوم در بازار خودرو نشان‌دهنده حرکت سرمایه ها از این بازار به سمت یک بازار قابل اطمینان دیگر است. به نظر شما دلیل افزایش عرضه خودرو به بازار چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر مطرح شد، یکی از دلایل ریزش قیمت خودرو همین افزایش عرضه در بازار است و در این رابطه، فعالان بازار بر این عقیده هستند که مردم برای ثبت‌نام در مرحله دوم طرح فروش خودرو در سامانه یکپارچه، اقدام به فروش خودروهای خود کردند تا بتوانند سرمایه لازم برای شرکت در این طرح فروش را داشته باشند. درنتیجه تنها افرادی به این بازار مراجعه می‌کردند که قصد فروش خودروهایشان را داشتند. بورس نیر از هفته گذشته روزهای خوشی را سپری نمی‌کند. گرچه کارشناسان بازار سرمایه این روند را طبیعی و ناشی از اصلاح مقطعی شاخص می‌دانند، اما نقش برگزاری طرح دوم سامانه یکپارچه را در تشکیل صف‌های فروش سهام و خروج سرمایه از بورس نمی‌توان نادیده گرفت.

برخی کارشناسان معتقدند مردم برای شرکت در طرح فروش اقدام به خروج از برخی بازارها کردند و این سرمایه‌داران موقتا از بازار طلا، بورس و مسکن فاصله گرفتند. به نظر شما با تعیین تکلیف طرح دوم سامانه یکپارچه فروش خودرو دوباره شاهد حرکت سرمایه‌های سرگردان در کدام بازارها خواهیم بود؟

برای پاسخ به این سوال ابتدا باید به سراغ دو بازار دیگری رفت که سرمایه‌گذاران زیادی در آن فعالیت می‌کنند. روند بورس طی هفته اخیر حاکی از خروج سرمایه و افت معاملات است. در نتیجه بازار سهام نیز بازاری مناسب برای سرمایه‌گذاری در این بازه زمانی نبوده است که سرمایه‌ها به سمت آن تمایل پیدا کنند. در این میان، باید به این نکته اشاره کرد که سرمایه‌گذاری در بازار مسکن نیز نیاز به سرمایه کلان دارد و افراد نمی‌توانند با فروش دلار یا خودرو داخلی به‌راحتی به این بازار مراجعه کنند. درنتیجه احتمال ورود سرمایه به این بازار نیز بسیار پایین است. تنها گزینه پیش روی مردم برای سرمایه‌گذاری ایمن درحال‌حاضر عرضه دولتی خودرو است. باتوجه به این‌که خودروسازان در نوبت نخست طرح فروش خودرو در سامانه یکپارچه اقدام به عرضه گسترده محصولات‌شان کردند، متقاضیان واقعی محصولات فرصت مناسبی برای خرید محصولات داشتند.

چرا شرکت در طرح عرضه دولتی خودرو در کشور توانسته است به امن‌ترین شیوه سرمایه‌گذاری برای مردم تبدیل شود؟

فاصله قیمت خودرو بین بازار و کارخانه یکی از مهم‌ترین عواملی است که مردم را به خرید مستقیم خودرو از کارخانه تشویق می‌کند. البته دولت در این سال‌ها تلاش کرد که با دخالت و سیاست‌های دستوری این مشکل را برطرف کند. اما همان‌گونه که مشاهده می‌شود این سیاست‌های دستوری جوابگوی آشفته بازار خودرو نیستند. قیمت‌گذاری دستوری خودرو در این سال‌ها باعث شد شکاف قیمتی خودرو بین بازار و کارخانه روزبه‌روز عمیق‌تر از گذشته باشد و همچنین دولت را از هدف تک‌نرخی کردن خودرو دور کند. به عبارت دیگر، دخالت‌هایی که تا به امروز در حوزه صنعت و بازار خودرو صورت گرفت، تنها موجب چندنرخی‌شدن خودرو و پرورش سیستم دلالی در بازار خودرو شد.