آمار جدید نشان می‌دهد که سه شرکت خودروساز بزرگ کشور در ماه تیر با افت تولید مواجه شده‌اند. بر اساس آمارهای منتشرشده در سامانه کدال، تولید خودروی سواری در سایپا، ایران‌خودرو و پارس خودرو به ترتیب با کاهش ۵/۳ درصدی روبرو شده است. به گفته خودروسازان، کاهش تولید به دلیل کمبود نقدینگی و نیز کمبود ارز برای تامین قطعات و مواد اولیه رخ داده است. این شرکت‌ها ادعا می‌کنند که قیمت‌گذاری دستوری نیز از مهمترین عواملی است که باعث کاهش تولید شده است.

«دنیای اقتصاد» هفته گذشته در گزارشی از افت تولید خودروسازان در تیرماه و نسبت به خرداد خبر داده بود. در آن گزارش عنوان شد که تولید روزانه خودروسازان در ماه نخست تابستان و نسبت به آخرین ماه بهار، کمتر شده است. گفته می‌شود کمبود نقدینگی که به ادعای خودروسازان ریشه در قیمت‌گذاری دستوری دارد و همچنین کمبود ارز، اصلی‌ترین دلایل افت تولید خودروسازان در تیرماه است. البته این نکته را نیز نباید فراموش کرد که به گفته خودروسازان، آنها در تولید ضرر می‌دهند؛ از همین رو کاهش عمدی تولید (با هدف زیان کمتر) نیز می‌تواند یکی دیگر از دلایل افت ماهانه خودروسازان باشد. این امکان نیز وجود دارد که خودروسازان خواسته‌اند با کاهش عمدی تولید، به سیاستگذار پیام دهند که با ادامه فریز قیمت، روند تولید مختل شده و برنامه مدنظر وزارت صمت محقق نخواهد شد؛ این در شرایطی است که خودروسازان در سامانه یکپارچه اقدام به پیش‌فروش بیش از سه‌میلیون دستگاه خودرو کرده‌اند.

به‌هر‌حال، بنابر آمار اعلامی از سوی سه خودروساز بزرگ کشور به بورس، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع ۳۴۲هزار و ۹۴۸ دستگاه انواع محصول را در چهار ماه ابتدایی امسال به تولید رسانده‌اند که این آمار از افزایش ۱۰درصدی تیراژ نسبت به مدت مشابه سال گذشته حکایت دارد. با وجود رشد تولید سالانه خودروسازان بزرگ، تیراژ ماهانه‌شان افت کرده است، اتفاقی که گفته می‌شود با چالش‌هایی مانند کمبود نقدینگی و ارز در ارتباط است. بنابر آمار اعلامی، سه خودروساز بزرگ کشور در تیر‌ماه امسال ۹۴هزار و ۶۳۳ دستگاه محصول به تولید رسانده‌اند که در مقایسه با خرداد، ۵/ ۳درصد (بیش از سه‌هزار دستگاه) افت را نشان می‌دهد.

اما در بین سه خودروساز بزرگ، بیشترین تیراژ نصیب ایران‌خودرویی‌ها شده که توانسته‌‌اند ۱۷۷هزار و ۲۰۴ دستگاه محصول را در چهار ماه ابتدایی امسال تولید کنند. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، تولید ایران‌‌خودرو ۵/ ۴درصد افزایش را نشان می‌دهد. سایپایی‌ها نیز با تولید ۱۲۳هزار و ۵۴۶دستگاهی در چهار ماه نخست امسال، ۲۰درصد رشد تیراژ را تجربه کرده‌اند. همچنین پارس‌خودرو با تیراژ ۴۲هزار و  ۱۹۸ دستگاهی، ۵/ ۸درصد رشد تیراژ را در چهار ماه ابتدایی امسال به خود می‌بیند. آمار اعلامی به بورس نشان می‌دهد به‌جز سایپا، دیگر خودروسازان بزرگ کشور با افت تولید ماهانه مواجه شده‌اند. در این بین، ایران‌‌خودرو دارای بیشترین تولید ماهانه است، به نحوی که در تیر ۴۷هزار و ۲۲۴ دستگاه تیراژ داشته است؛ با این حال نسبت به خرداد، افت ۵/ ۱۱درصدی را تجربه کرده است. این در حالی است که سایپا علاوه بر تولید سالانه، رشد تیراژ ماهانه را نیز در کارنامه‌اش به ثبت رسانده است.

بنابر آمار ارائه‌‌شده به بورس، دومین خودروساز بزرگ ایران تیراژ ۳۶هزار و ۱۶۸دستگاهی را در تیر به ثبت رسانده که نسبت به خرداد، بیش از ۱۰درصد رشد را نشان می‌دهد. در نهایت پارس‌‌خودرویی‌ها ۱۱‌هزار و ۲۴۱ دستگاه تولید در تیر‌ماه داشته و نسبت به خرداد با افت تولید پنج‌درصدی مواجه شده‌اند. نکته مهم دیگر در مورد آمار تولید چهارماهه خودروسازان، تداوم عقب ‌‌افتادن آنها از برنامه مدنظر وزارت صمت است. طبق این برنامه، خودروسازان کشور باید تا انتهای امسال یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه انواع محصول اعم از سواری، وانت، کامیون و... را به تولید برسانند. فرض بر این است که سهم ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌‌خودرو از این برنامه، یک‌میلیون و ۴۰۰‌هزار دستگاه در نظر گرفته شده است.

با این حساب، آنها باید ماهی تقریبا ۱۱۷هزار دستگاه خودرو تولید کنند تا در پایان سال به تیراژ یک‌میلیون و ۴۰۰هزار دستگاهی برسند. با توجه به این رقم، غول‌های جاده‌مخصوص باید در پایان تیر امسال به مجموع تیراژ حدودا ۴۷۰هزار دستگاهی دست پیدا می‌کردند، حال آنکه حدود ۱۲۵هزار دستگاه خودروی کمتری به تولید رسانده‌اند. در واقع با در نظر گرفتن تولید حدودا ۳۴۳هزار دستگاهی خودروسازان بزرگ تا پایان تیر، آنها حدود ۸۰درصد از برنامه تولید چهارماهه را محقق کرده و ۲۰درصد عقب افتاده‌اند.

تولید نزولی پژو

بررسی جزئیات تولید خودروسازان در چهار ماه امسال نشان می‌دهد بیشترین تولید سهم ایران‌خودرو بوده است. بنابر آمار منتشره در سایت کدال، تیراژ غالب در بین مدل‌های تولیدی ایران‌خودرو تا پایان تیر، نصیب خانواده پژو شده است. ایران‌خودرویی‌ها در بازه زمانی تحت بررسی بیش از 103هزار دستگاه از مدل‌های پژو را تولید کرده‌اند که در مقایسه با چهار ماه ابتدایی سال گذشته از کاهش بیش از سه‌درصدی حکایت دارد. در بین دیگر محصولات ایران‌‌خودرو، سمند تیراژ 17هزار و 273دستگاهی را در چهار ماه امسال از خود به جا گذاشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از افت 26درصدی حکایت می‌کند. در‌حال‌حاضر سمند تنها در مدل سورن به تولید می‌رسد.

کاهش تولید سمند در حالی است که تیراژ دنا در چهار ماه نخست امسال بالا رفته است. بنابراین دنا جزو خودروهایی است که در بازه زمانی تحت بررسی با رشد تولید مواجه شده و ایران‌خودرو قصد دارد تیراژ آن را با سرعت بیشتری افزایش دهد. طبق آمار ارائه‌‌شده به بورس، در چهار ماه ابتدایی امسال، 27هزار و 181دستگاه دنا در ایران‌ خودرو تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد 32درصدی را نشان می‌دهد.

به عکس دنا، رانا کاهش تولید را در چهار ماه ابتدایی امسال تجربه کرده است. طبق آمار ارائه‌‌شده به بورس، رانا تیراژ پنج‌هزار و 594دستگاهی را در بازه زمانی تحت بررسی به ثبت رسانده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، از کاهش حدودا 44درصدی حکایت می‌کند. رانا در این سال‌ها همواره جزو محصولات نسبتا کم‌‌تیراژ ایران‌خودرو بوده، چه آنکه استقبال چندانی از آن به عمل نیامد. از رانا که بگذریم، ایران‌خودرو محصولی چینی به نام‌ هایما نیز دارد که تولید آن در چهار ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد را تجربه کرده است.

طبق آمار، ایران‌خودرویی‌ها شش‌هزار و 331دستگاه ‌هایما را در چهار ماه ابتدایی امسال تولید کرده‌اند. با توجه به این آمار، تولید ‌هایما که سایت خراسان ایران‌خودرو میزبان آن است، رشد 16درصدی را به خود می‌بیند. اما سری هم به تارا بزنیم که طبق آمار ارائه‌‌شده به بورس، رشد تولید سنگینی در چهار ماه ابتدایی امسال داشته است. ایران‌‌خودرو در چهار ماه نخست سال جاری 12هزار و 795دستگاه تارا را به تولید رسانده است تا در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشد تقریبا سه‌برابری را به ثبت برساند.

رشد شاهین، افت کوئیک دنده‌ای

از ایران‌خودرو بگذریم و به ‌سراغ سایپا برویم، دومین خودروساز بزرگ کشور که چهار ماه ابتدایی امسال را با رشد تولید پشت سر گذاشته است. در بین محصولات این شرکت، گروه X200 شامل تیبا، کوئیک و ساینا بیشترین سهم از تولید چهارماهه را داشته است. سایپایی‌ها تا پایان تیر نزدیک به 87هزار و 300 دستگاه از این سه محصول را به تولید رسانده‌اند. در مقایسه با چهار ماه نخست سال گذشته، تولید گروه X200 سایپا حدود شش‌درصد افزایش را نشان می‌دهد. دیگر محصول سایپا به نام شاهین هرچند رشد تیراژ را تجربه کرده، با‌این‌حال همچنان تولیدی پایین دارد. بنابر آمار بورس، در چهار ماه ابتدایی امسال، شاهین تنها 18هزار و 614 دستگاه تولید داشته که البته در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 142درصد رشد را نشان می‌دهد. در آمار تولیدی سایپا همچنان خبری از امثال چانگان و آریو نیست، اما این شرکت توانسته در چهار ماه ابتدایی امسال 17هزار و 645 دستگاه وانت پراید را تولید کند. در مقایسه با چهار ماه مشابه سال گذشته، تولید این خودرو 43درصد را نشان می‌دهد.

سری هم به پارس‌خودرو زیرمجموعه گروه خودروسازی سایپا بزنیم، شرکتی که مانند مالک خود رشد تولید را در چهار ماه ابتدایی امسال به ثبت رسانده است. بیشترین تعداد تولید در پارس‌خودرو به گروه Q200 مربوط می‌شود. در چهار ماه ابتدایی امسال 25هزار و 736 دستگاه از این گروه در پارس‌خودرو به تولید رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشد تولید بیش از پنج‌هزار دستگاهی را نشان می‌دهد. در لیست محصولات پارس‌خودرو، نام سه مدل کوئیک شامل اس، دنده‌ای و اتومات پلاس آمده است. در این بین، تیراژ کوئیک مدل اس 194 دستگاه بوده و کوئیک معمولی دنده‌ای هم تیراژ حدودا 16هزار و 500دستگاهی داشته است. با توجه به این آمار، کوئیک معمولی دنده‌ای نسبت به چهار ماه ابتدایی سال گذشته بیش از سه‌درصد کاهش تولید داشته است. سومین خودروساز بزرگ ایران در چهار ماه ابتدایی امسال 16 دستگاه سهند را نیز تولید کرده است. سهند محصول جدید پارس‌خودرو به شمار می‌رود که چندی پیش از آن رونمایی شد.