آمار نامعلوم خودروهای وارداتی

کمتر از یک هفته پیش بود که گمرک ایران با انتشار آماری، خبر از واردات تنها 3488 دستگاه خودرو به ایران در سال جاری داد. آمار منتشر شده از سوی گمرک درواقع اعداد و ارقام اعلامی وزارت صمت را زیر سوال می برد. با این حال، روز گذشته معاون وزیر صمت نسبت به آمار منتشر شده از سوی گمرک واکنش نشان داد.

مهدی ضیغمی، معاون وزیر صمت و رئیس سازمان توسعه تجارت، دیروز در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در این رابطه گفت: «آمار اعلامی گمرک صرفا بر اساس خودروهایی است که ترخیص قطعی شده‌اند و خودروهایی را که در گمرکات هستند و اظهار نشده‌اند یا در بنادر هستند شامل نمی‌شود.» وی همچنین آمار دیگری از واردات خودرو ارائه داده و گفت: «تاکنون ۶‌هزار و ۴۵۲ دستگاه خودرو وارد گمرکات و بنادر کشور شده است. بیش از ۵‌هزار خودرو نیز یا روی آب (در حال حمل به ایران) یا نزدیک بنادر ایران است.» البته این تنها آماری نیست که در چند ماه اخیر از تعداد خودروهای وارداتی به ایران منتشر شده است. پیش از این ضیغمی تعداد این خودروها را پنج‌هزار دستگاه اعلام کرده بود که برخی از فعالان اقتصادی حوزه واردات خودرو نیز این آمار را تایید کرده بودند.

وزیر اقتصاد و سخنگوی اقتصادی دولت نیز آمار دیگری ارائه داده بود. سیداحسان خاندوزی ۳۰ آبان‌ماه اعلام کرد که ۱۱هزار دستگاه خودرو یا وارد شده یا در آستانه ورود به کشور است که مسیرهای تشریفات قانونی را برای ترخیص گمرکی طی می‌کند. البته اگر منظور سخنگوی اقتصادی دولت از خودروهای در آستانه ورود به کشور همان خودروهای روی آب باشد که ضیغمی هم به آن اشاره کرده و تقریبا با آماری که معاون وزیر صمت از آن سخن می‌گوید همخوانی دارد. اما آمار عجیب‌تر از طرف سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس ارائه شد. روح‌الله عباسپور ۲۸ آبان‌ماه (یعنی تنها یک روز پیش از آنکه خاندوزی آمار ۱۱هزار دستگاهی واردات خودرو را اعلام کند) گفته بود که «بر اساس گزارش مسوولان وزارت صمت، اکنون بالغ بر ۲۰هزار خودروی وارداتی در گمرک کشور وجود دارد که باید شماره‌گذاری شوند.» که البته این آمار شامل خودروهای روی آب هم نمی‌شد.

تنها نگاهی به برخی از آمار منتشر‌شده توسط نهادهای مختلف نشان از آشفتگی عمیق نهادهای تصمیم‌گیر، در آماردهی خودروهای وارداتی دارد. تقریبا هر چند روز یک بار آمار جدیدی از خودروهای خارجی وارد‌شده به کشور منتشر می‌شود که آمار قبلی را نقض می‌کند. بنابراین می‌توان گفت وضعیت واردات خودرو این روزها به هیچ عنوان شفاف نیست و مخاطب میان آمارهای گاه و بی‌گاه متناقض کاملا احساس سردرگمی می‌کند. البته این رویه جدیدی در نحوه آماردهی سیاستگذاران حوزه خودرو محسوب نمی‌شود و پیش از این نیز در موارد مختلف چنین مشکلی خودنمایی کرده بود. حالا گویا هیچ متر و معیاری وجود ندارد که نشان دهد دقیقا در کدام مرحله از واردات می‌توان یک محصول را جزو خودروهای وارداتی محسوب کرد. آیا خودروهایی که سفارش ساخت آنها داده شده، جزو آمار واردات محسوب می‌شوند؟ خودروهایی که روی آب به سمت کشور می‌آیند نیز در این آمار محسوب می‌شوند؟

این سوال‌ها و پرسش‌هایی از این دست کاملا بی‌پاسخ هستند. به نظر می‌رسد هریک از این مقامات رسمی، تعریف جداگانه‌ای از واردات خودرو داشته و براساس آن دست به انتشار آمار می‌زنند. اما به هر صورت در این آشفته‌بازار آماردهی واردات خودرو، به نظر می‌رسد آمار منتشر‌شده از طرف گمرک مستندتر بوده و از معیارهای مشخص‌تری پیروی می‌کند. بنابراین می‌توان گفت آمار واردات سه‌هزار و ۴۸۸ دستگاه خودرو که توسط گمرک ایران منتشر شده، قابل‌استنادتر است.