در حالی همه تلاش‌ها برای ترویج استفاده از خودروهای هیبریدی برای کاهش آلودگی هوا است، در تعرفه‌های جدید که به تازگی از سوی دولت ابلاغ شده تعرفه این خودروها 11 برابر شده و 1000 درصد رشد داشته است.

دولت سرانجام بعد از تأخیر 6 ماهه در توقف ثبت سفارش واردات خودرو که یک حباب قیمتی را در بازار خودرو ایجاد کرده بود، جدول جدید تعرفه‌های خودروهای وارداتی را منتشر کرد. در کنار افزایش تعرفه‌ها که البته برای فعالان بازار هم دور از انتظار نبود، رقم عجیب تعرفه واردات خودروهای هیبریدی، به بازار این خودروها شُوک وارد کرده است.

براساس تصمیم‌گیری‌ها به دلیل مصرف پایین بنزین و آلایندگی کم خودروهای هیبریدی، دولت به عنوان مشوق، تعرفه 4 درصدی را برای واردات این نوع خودروها در نظر گرفته بود، اما در دستورالعمل جدید این رقم به 45 درصد رسیده است که رشد 11 برابری یا 1000 درصدی را نشان می دهد. رقمی که اگر به همین شکل اعمال شود، جهش قابل توجهی را در قیمت این خودروها در بازار ایجاد می‌کند.

مسجدی یکی از فروشندگان خودرو با تأیید پیش‌بینی جهش قیمتی خودروهای هیبریدی به تسنیم می‌گوید: تا پیش از این به دلیل تعرفه پایین خودروهای هیبریدی، عملاً قیمت این نوع خودروها در بازار از نمونه‌های بنزینی کمتر بود. به عنوان مثال اگر خودروهای سوناتای شرکت هیوندای را در نظر بگیرید، گران‌ترین تیپِ نوع هیبریدی این خودروها در بازار 190 میلیون تومان بود اما نمونه بنزینی همین خودروها حداقل 200 میلیون تومان به فروش می‌رفت. تفاوت قیمت‌ها در بعضی مدلها حتی به 30 میلیون تومان هم می‌رسید.

وی با بیان اینکه همین ارزان بودن هیبریدی‌ها به نسبت بنزینی‌ها مردم را به خرید آنها تشویق می‌کرد، افزود: در خارج از کشور به دلیل باطری‌های گرانقیمت و تکنولوژی بالاتر، خودروهای هیبریدی به طور متوسط از نمونه بنزینی خودشان 10 هزار دلار گرانتر هستند. اما در ایران به دلیل اینکه مصرف بنزین این خودروها تقریبا یک سوم نمونه‌های بنزینی است و قیمتشان ارزانتر از آنها مردم به خریدشان اقبال خوبی نشان می‌دادند. اقبالی که البته با سیاستگذاری جدید و البته عجیب وزارت صنعت، معدن و تجارت بعید است دوام پیدا کند.

جهش غیرمنتظره تعرفه خودروهای هیبریدی در حالی است که واردات این نوع خودروها برای کاهش آلودگی هوا وارد سیاستگذاری‌های کلان کشور شده و مشوق‌هایی برای این امر در نظر گرفته شده بود. مسئولان بارها به لزوم حمایت از واردات این خودروها تاکید کردند و برنامه‌هایی برای ورود گسترده این نوع خودروها به ناوگان حمل‌ونقل عمومی اعلام شده بود. به عنوان نمونه در دی ماه سال گذشته، شهرداری تهران با رونمایی از 200 دستگاه تاکسی هیبریدی در منطقه 12 تهران، اعلام کرد قصد دارد با افزایش تعداد این تاکسی‌ها، تا سال 1400، منطقه 12 را به منطقه پاک تبدیل کند. پیش از آن، در سال 94 هم مسئولان تاکسیرانی از ورود قریب‌الوقوع هزار دستگاه تاکسی هیبریدی به ناوگان تاکسیرانی پایتخت خبر داده بودند. حتی پلیس هم اوایل امسال اعلام کرد که برای کاهش آلودگی هوا قصد دارد، از خودروهای هبریدی در ناوگانش استفاده کند.

تصمیم دولت برای افزایش 11 برابری تعرفه خودروهای هیبریدی در حالی است که توسعه استفاده از این نوع خودروها، نه تنها هدفگذاری نهادها و دستگاههای مختلف دولتی که تاکید کارشناسان هم بوده است. سیدمحسن طباطبایی دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران چندی پیش گفته بود که برای رفع آلودگی هوای تهران به یک سند جامع بالادستی نیاز است و تبدیل ناوگان حمل و نقل عمومی به هیبریدی حتما باید جزئی از این سند باشد.

رضا عباسی کارشناس صنعت خودرو هم در این باره می‌گوید: در حالی که آلودگی هوا در کلانشهرها بیداد می‌کند و تعداد روزهای پاک در تهران هر سال کمتر می‌شود، تعرفه‌های جدید اعلام شده، عملا بازار را به سمت خودروهای بنزینی و افزایش آلایندگی کانالیزه می‌کند و این اتفاق بسیار عجیبی است.

وی با اشاره به اینکه در همین یکی دو هفته گذشته روزهای متعددی به دلیل آلودگی هوا در تهران تعطیل شده، از مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌پرسد: با کدام استدلال و بر چه مبنایی با دست خودتان مردم را به خرید خودروهای بنزینی که آلایندگی بیشتری دارند، هل می‌دهید؟

عباسی با تاکید بر اینکه تا کنون برای تغییر فرهنگ خودرویی مردم به سمت استفاده از خودروهای پاک تصمیم بر این بود که تعرفه خودروهای هیبریدی پایین باشد، افزود: مسئولان دولت باید شفاف کنند که چطور و با کدام مبنای منطقی، تعرفه خودروهای بنزینی را حدود 20 تا 30 درصد اما تعرفه خودروهای هیبریدی را حدود 1100 درصد افزایش داده‌اند.

این کارشناس صنعت خودرو با تاکید بر اینکه باید ریشه‌های این تعرفه‌بندی را پیدا کرد، گفت: از طرفی در بازار با واردکنندگانی مواجهیم که هزاران خودروی خود را یا درگمرک و یا در انبارهای خود دپو کرده و حباب قیمتی ایجاد کرده‌اند و از طرف دیگر مردم در ماههای گذشته به دلیل قیمت رقابتی خودروهای هیبریدی، اقبال مناسبی به این خودرها نشان داده‌اند. به نظر می‌رسد تمایل این واردکنندگان برای فروش خودروهای بنزینی دپو شده سبب ایجاد این مانع برای خودروهای هیبریدی شده است.

وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد این نوع تعرفه‌بندی صرفا خودروهای هیبرید را در بازار هدف قرار می‌دهد، گفت: نوع تعیین تعرفه طوری است که عملا مزیت قیمت رقابتی هیبریدی‌ها را در بازار از بین می‌برد و مردم قطعا در چنین شرایطی خرید خودروهای بنزینی را ترجیح خواهند داد. اگر خوب نگاه کنیم، در کنار گرانی خودروها و ایجاد حباب قیمتی، اصلی‌ترین رهاورد توقف ثبت سفارش در ماههای گذشته، همین آسیب به بازار خودروهای هیبریدی بوده است. باید دید چه کسانی از این آسیب سود می‌برند.