در صورتی که محتوای پیش‌نویسی که این روزها در رسانه‌ها در خصوص خودروهای درگمرک‌مانده دست به دست می‌شود صحت داشته باشد نوعی برخورد دوگانه با متخلفان واردات خودرو صورت خواهد گرفت.

بعد از بازگشایی سایت ثبت سفارش در دی ماه سال جاری، موضوع خودروهای در گمرک مانده به یکی از چالشهای اصلی گمرک و وزارت صنعت تبدیل شده است. بر اساس برخی اطلاعات تعداد خودروهای متوقف گمرک بالغ بر 5000 دستگاه می‌باشد که غالباً بدون ثبت سفارش وارد گمرکات اجرایی شده‌اند، به این ترتیب هیئت دولت برای تعیین تکلیف خودروهای در گمرک مانده در هفته جاری دستور العملی را تصویب کرده که در نگاه اول دارای ابهامات جدی است و ظاهراً در صورت عدم اصلاح آن فضای رانت و انحصار در کوتاه‌مدت در بازار برخی مدلهای خودرو ایجاد خواهد شد.

از طرفی بلافاصله بعد از این مصوبه هیئت دولت، جزییات جلسه کمیسیون اصل 90 مجلس منتشر شد و بنا بر اعلام یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی (از محتویات مطروحه در جلسه) در زمان مسدود بودن سایت ثبت سفارش 19 هزار خودرو با ثبتهای جعلی از گمرکات خارج شده‌اند.

بر این اساس و بنا بر اعلام نماینده یکی از دستگاههای نظارتی حاضر در جلسه کمیسیون اصل 90، چندین هزار دستگاه خودرو بدون ثبت سفارش از گمرکات خارج شده مربوط به نمایندگان رسمی و شرکتهای غیرنمایندگی بوده است، به این ترتیب جمعی از واردکنندگان رسمی و غیررسمی در خارج کردن متقلبانه خودروها از گمرکات سهیم بوده‌اند.

قاچاق خودرو با ثبت سفارشهای شائبه‌دار

این تخلفات طبق گفته برخی مقامات با ثبت سفارشهایی تحت عنوان ثبت سفارشهای تمدیدی انجام شده و در حال حاضر فرایند اعلام قاچاق و مرجوع نمودن این خودروها در دست اقدام می‌باشد، در همین حین دستورالعمل جدید دولت برای تعیین تکلیف خودروهای در گمرک مانده به‌صورت ناقص در سایت دولت منتشر شده است. قاعدتاً در صورتی که محتوای پیش‌نویسی که این روزها در رسانه‌ها در مورد خودروهای در گمرک مانده دست به دست می‌شود صحت داشته باشد نوعی برخورد دوگانه با متخلفان واردات خودرو صورت خواهد گرفت.

استفاده متقلبانه از ثبت سفارش های تمدیدی

زمزمه استفاده متقلبانه از ثبت سفارشهای تمدیدی در یک سال گذشته بارها و بارها شنیده شده است و به‌نظر می‌رسد در صورت صحت مصوبه هیئت دولت در خصوص ثبت سفارشهای تمدیدی فرش قرمزی جلوی برخی متخلفان پهن شده است، به این معنا که در زمان مسدود بودن سایت ثبت سفارش تعدادی از متخلفان اعم از شرکتهای نمایندگی و غیرنمایندگی به‌واسطه این نوع ثبت، توانسته‌اند با تقلب، خودروی بدون ثبت سفارش را از گمرک خارج کنند اما حالا پیش‌نویس مصوبه‌ای منتشر شده است که در آن به استفاده از تمدید قانونی ثبت سفارشها اشاره شده است.

مجازات متقلبان و فرش قرمز برای متخلفان؟

ظاهراً همزمان شدن اعلام قطعی قاچاق گسترده خودرو در زمان مسدود بودن سایت ثبت سفارش و تصویب دستورالعمل جدید برای تعیین تکلیف خودروهای در گمرک مانده این ابهام را ایجاد کرده است که عده‌ای از متخلفان که در زمان مسدود بودن با اعمال متقلبانه مرتکب قاچاق شده‌اند باید مجازات شوند اما برای دسته دیگر که با علم به عدم وجود مجوز ثبت سفارش چندین هزار خودرو وارد گمرکات کرده‌اند، مجوز قانونی برای ترخیص ایجاد شده است.

به‌نظر می‌رسد در نفس عمل هیچ یک از این دو دسته اختلافی وجود نداشته باشد و اگر فردی بدون ثبت سفارش خودرویی در گمرک آورده، نباید از رانت برای ترخیص خودرو بهره‌مند شود، در واقع نباید بین قاچاقچی که با ثبت جعلی خودرو ترخیص کرده و شرکتی که به‌دنبال دریافت مجوز ظاهراً قانونی برای ترخیص خودروی بدون ثبت سفارش است تفاوتی قائل شد.

گمرک و قاچاق خودروهای بدون ثبت سفارش

نکته‌ای که در خصوص گمرکات وجود دارد این است که اگر گمرک از فرایند ثبتهای تمدیدی یا شائبه‌دار اطلاع داشته چرا در زمان وقوع تخلف با آنها برخورد نکرده که حالا دستگاههای اجرایی باید به‌دنبال مرجوع کردن خودروهای قاچاق باشند، در واقع اگر قرار باشد این خودروها به گمرک بازگردند، یک سؤال جدی مطرح می‌شود و آن این است که؛ آیا در زمان حضور خودروها در گمرکات امکان برخورد با ثبتهای شائبه‌دار وجود نداشته است؟

بر این اساس به‌نظر می‌رسد با گسترده شدن حجم تخلفات در حوزه واردات خودرو، بایستی دستگاههای نظارتی و اطلاعاتی نیز به موضوع ورود جدی داشته باشند تا این بار متخلفان دانه‌درشت نتوانند از فرایند رسیدگی به تخلفات خودرویی به‌سادگی عبور کنند.