این روزها که همه، خودروسازان را مقصر گرانی خودرو می‌دانند، آنها ریز هزینه‌های تولید چهار محصول خود را اعلام کرده‌اند، تا به نوعی نشان دهند مقصر اصلی گرانی خودرو نیستند.

پژو ۴۰۵ مدل اس‌ال‌ایکس، سمند EF7، رانا و تیبا چهار خودرویی است که ریز هزینه تولیدشان از سوی ایران‌خودرو و سایپا اعلام شده و در این گزارش به بررسی آنها می‌پردازیم.

خودروسازان در گزارش اعلامی خود عنوان کرده‌اند بیش از ۴۰ درصد قیمت خودروهای داخلی به جیب دولت می‌رود و همچنین آنچه سبب شده خودرو در سال ۹۱ با رشد شدید قیمت مواجه شود، افزایش هزینه‌های تولید و رشد نرخ ارز است.

طبق آنچه در گزارش خودروسازان آمده، قیمت هر خودرو داخلی معلول هزینه‌های «تامین مواد اولیه داخلی و خارجی» «سود شرکت‌ها» «هزینه‌های تولید، فروش و تامین مالی» (به‌خصوص سودهای پرداختی به بانک‌ها) و همچنین هزینه‌های مربوط به «شماره‌گذاری و مالیات و پست و عوارض و…» است و در این ماجرا، خودروسازها تنها ۶۰ درصد نقش دارند.

پژو ۴۰۵

ابتدا از پژو ۴۰۵ مدل اس‌ال‌ایکس شروع کنیم، خودرویی که به لحاظ فنی تفاوتی با دیگر مدل‌های ۴۰۵ ندارد.

بنابر گزارش ایران‌خودرو، این محصول در سال ۹۰ قیمت تمام شده‌ای برابر با ۱۴ میلیون و ۸۶۰ هزار تومان داشته؛ اما در سال ۹۱ و با احتساب ارز مبادله‌ای، قیمت آن به ۲۴ میلیون و ۹۳۰ هزار تومان رسیده است.

همچنین در همین سال و با احتساب ارز آزاد، مشتریان باید ۳۳ میلیون و ۱۷۰ هزار تومان بابت ۴۰۵ مدل SLX می‌پرداخته‌اند.

به گفته ایران‌خودرویی‌ها، جمع کل هزینه مواد اولیه داخلی پژو ۴۰۵ در سال ۹۰، چهار میلیون و ۲۵۰ هزار تومان بوده و مواد اولیه خارجی نیز هزینه‌ای ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومانی روی دست آبی‌های جاده مخصوص گذاشته است.

با این حساب، جمع پولی که ایران‌خودرو در سال ۹۰ برای خرید مواد اولیه پژو ۴۰۵ هزینه کرده، به ۹ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان می‌رسد. این در شرایطی است که در سال ۹۱، هزینه مواد اولیه رشد قابل‌توجهی کرده و با احتساب ارز مبادله‌ای، به ۱۶ میلیون و ۶۴۰ هزار تومان رسیده و با محاسبه ارز آزاد نیز به ۲۳ میلیون و ۹۹۰ هزار تومان بالغ شده است.

این به آن معنا است که هزینه تامین مواد اولیه پژو ۴۰۵ در سال ۹۱ (با ارز آزاد)، نسبت به سال ۹۰ بیش از ۵/۲ برابر شده، که خودروسازان این جهش شدید را مولود تحریم‌ها و تورم داخلی و رشد نرخ ارز می‌دانند.

قیمت‌های مذکور؛ اما نرخ نهایی پژو ۴۰۵ نبوده و آن طور که در گزارش ایران‌خودرو آمده، هزینه‌هایی دیگر به آنها اضافه شده تا در نهایت این محصول گران‌تر به دست مشتریان برسد.

بر این اساس، در سال ۹۰ بابت هزینه‌های تولید و توزیع و تامین مالی، سه میلیون ۶۲۰ هزار تومان به قیمت پژو ۴۰۵ اضافه شده و ایران‌خودرو نیز سودی از تولید این محصول نبرده است، تا قیمت ۴۰۵ به ۱۳ میلیون و ۳۱۰ هزار تومان در کارخانه افزایش یابد.

در ادامه نیز با احتساب یک میلیون و ۵۵۰ هزار تومان بابت هزینه‌های پست و شماره‌گذاری و مالیات و …، خرید پژو ۴۰۵ مدل SLX 14 میلیون و ۸۶۰ هزار تومان برای مشتریان آب خورده است.

این در حالی است که طی سال ۹۱ و با احتساب ارز مبادله‌ای، یک میلیون و ۶۴۰ هزار تومان به هزینه‌های تولید و توزیع و تامین مالی پژو ۴۰۵ اضافه شده و ایران‌خودرو نیز سودی یک میلیون و ۹۰ هزار تومانی برده تا قیمت این محصول به ۲۲ میلیون و ۹۹۰ هزار تومان در کارخانه برسد.

با توجه به اینکه هزینه‌های پست و شماره‌گذاری و مالیات نیز رشد کرده‌اند، در نهایت قیمت ۴۰۵ در سال ۹۱ و با ارز مبادله‌ای، به ۲۴ میلیون و ۹۳۰ هزار تومان رسیده است.

محاسبات همچنین نشان می‌دهد قیمت پژو ۴۰۵ در سال ۹۱ و با در نظر گرفتن ارز آزاد، به ۳۰ میلیون و ۷۱۰ هزار تومان صعود کرده که دلیل اصلی این رشد، افزایش هزینه‌های تولید و توزیع و تامین مالی بوده است.

در نهایت قیمت تمام شده ۴۰۵ در سال ۹۱ و با احتساب ارز آزاد، به ۳۳ میلیون و ۱۷۰ هزار تومان رسیده که ۲ میلیون و ۴۶۰ هزار تومان آن به هزینه‌های پست و مالیات و شماره‌گذاری و… مربوط می‌شود.

سمند

اما به سراغ دیگر محصول ایران‌خودرو به نام سمند‌EF7 برویم. ایران‌خودرویی‌ها در سال ۹۰ مجموعا ۱۰ میلیون و ۷۸۰ هزار تومان برای تامین مواد اولیه سمند هزینه کرده‌اند که از این رقم، ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به مواد اولیه داخلی مربوط می‌شود و چهار میلیون و ۵۸۰ هزار تومان نیز صرف تامین مواد اولیه خارجی شده است.

این در شرایطی است که طی سال ۹۱ و با احتساب ارز مبادله‌ای، ایران‌خودرویی‌ها مجبور شده‌اند حدود هفت میلیون تومان بیش از سال ۹۰ برای تامین مواد اولیه سمند هزینه کنند. این رقم البته با احتساب ارز آزاد، بیشتر هم شده و به بیش از ۲۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسیده است تا نسبت به سال ۹۰، رشدی حدودا ۵/۲ برابری را تجربه کرده باشد.

ایران‌خودرو همچنین در سال ۹۰ بابت تولید، توزیع، فروش و تامین مالی سمند، سه میلیون و ۶۲۰ هزار تومان هزینه کرده‌، حال آنکه این رقم در سال ۹۱ و با احتساب ارز مبادله‌ای، به هفت میلیون و ۲۵۰ هزار تومان رسیده و با ارز آزاد نیز به هفت میلیون و ۶۳۰ هزار تومان رسیده است.

تا اینجای کار، قیمت سمند در سال ۹۰ و در کارخانه، ۱۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان، در سال ۹۱ و با ارز مبادله‌ای، ۲۵ میلیون تومان و در همین سال و مطابق با ارز آزاد، ۳۳ میلیون و ۳۸۰ هزار تومان بوده؛ هر چند سود ایران‌خودرو به همراه هزینه‌های شماره‌گذاری و مالیات و…، قیمت‌های بالاتری را برای سمند رقم زده است.

بر این اساس، ایران‌خودرویی‌ها در سال ۹۰، یک میلیون و ۶۳۰ هزار تومان در سال ۹۱ و با ارز مبادله‌ای، ۲ میلیون و ۶۶۰ هزار تومان و در همین سال و با ارز آزاد، ۳‌میلیون و ۱۲۰ هزار تومان برای شماره‌گذاری و مالیات و پست و… سمند، هزینه کرده‌اند تا قیمت این محصول به ترتیب، ۱۶، ۲۸ میلیون و ۸۰۰ و ۳۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان باشد.

رانا

دیگر محصول ایران‌خودرو به نام رانا نیز از لحاظ افزایش هزینه‌های تولید، دست کمی از هم خانواده‌هایش ندارد.

طبق گزارش ایران‌خودرو، این شرکت در سال ۹۰ برای تامین مواد اولیه رانا ۱۱ میلیون و ۳۸۰ هزار تومان هزینه کرده که از این رقم، هفت میلیون و ۳۸۰ هزار تومان صرف تامین مواد اولیه داخلی شده است. برای تامین مواد اولیه خارجی رانا نیز سه میلیون و ۹۴۰ هزار تومان هزینه شده و این در شرایطی است که طی سال ۹۱ و با ارز مبادله‌ای، ایران‌خودرویی‌ها مجبور به هزینه کردن هشت میلیون و ۲۸۰ هزار تومان برای خرید مواد اولیه خارجی رانا شده‌اند.

آنها با همین نرخ ارز نیز هشت میلیون و ۷۱۰ هزار تومان برای تامین مواد اولیه داخلی رانا در سال ۹۱، هزینه کرده‌اند تا در مجموع مواد اولیه این محصول، ۱۶ میلیون و ۹۸۰ هزار تومان خرج روی دست شان گذاشته باشد.

آمار اعلامی از سوی ایران‌خودرو همچنین می‌گوید این شرکت در سال ۹۱ و با احتساب ارز آزاد، ۲۲ میلیون و ۸۲۰ هزار تومان برای تامین مواد اولیه رانا هزینه کرده که بیشتر آن به تامین خارجی این خودرو مربوط می‌شود.

از سوی دیگر، هزینه‌های مربوط به تولید و توزیع و تامین مالی رانا نیز در سال ۹۰، چهار میلیون و ۴۳۰ هزار تومان بوده که این رقم در سال ۹۱ و با احتساب ارز مبادله‌ای، به هفت‌میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده است.

این هزینه‌ها با احتساب ارز آزاد، هشت میلیون تومان بوده؛ یعنی تنها ۳۰۰ هزار تومان بیش از هزینه‌های رانا با ارز مبادله‌ای.

با توجه به هزینه‌های مذکور، رانا در سال ۹۱ و با احتساب ارز مبادله‌ای، ۲۵ میلیون و ۸۷۰ هزار تومان در کارخانه قیمت داشته و متناسب با ارز آزاد نیز قیمت آن به ۳۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بالغ شده است.

این در شرایطی است که هزینه ۲ میلیون و ۶۶۰ هزار تومانی مرتبط با شماره‌گذاری و مالیات و…، سبب شده قیمت نهایی رانا در سال ۹۱ و با ارز مبادله‌ای، به ۲۸ میلیون و ۵۲۰ هزار تومان برسد. این خودرو همچنین با احتساب ارز آزاد نیز قیمتی برابر با ۳۵ میلیون و ۲۷۰ هزار تومان در سال ۹۱ داشته است. با این حساب، قیمت رانا با ارز آزاد، حدود ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بیش از قیمت این محصول با ارز مبادله‌ای در سال ۹۱ بوده است.

تیبا

اما به سراغ تیبا برویم، خودرویی متعلق به سایپا که قیمت آن نیز با هزینه‌های غیرتولیدی درگیر شده است.

بنابر اعلام سایپا، در سال ۹۰ برای تامین مواد اولیه تیبا، بیش از هفت میلیون تومان هزینه شده که سه میلیون و ۸۹۰ هزار تومان آن متعلق به مواد اولیه داخلی بوده و سه میلیون و ۱۵۰ هزار تومان باقیمانده نیز صرف خرید مواد اولیه خارجی شده است.

با توجه به هزینه دو میلیون و ۹۴۰ هزار تومانی تولید و فروش و تامین مالی تیبا و همچنین سود سایپا، قیمت این خودرو در سال ۹۰ به ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بالغ می‌شود، هر چند باید یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بابت هزینه‌های شماره‌گذاری و مالیات و… نیز به این قیمت اضافه کرد.

در نهایت، تیبا در سال ۹۰ قیمتی برابر با ۱۱‌میلیون و ۵۴۰ هزار تومان در نمایندگی‌های سایپا داشته است. در سال ۹۱ اما اوضاع فرق کرده، به نحوی که سایپایی‌ها مجبور شده‌اند با احتساب ارز مبادله‌ای، ۱۱ میلیون و ۸۹۰ هزار تومان بابت تامین مواد اولیه تیبا هزینه کنند.

آنها همچنین با در نظر گرفتن نرخ آزاد ارز، ۱۴ میلیون و ۴۹۰ هزار تومان برای این کار هزینه کرده‌اند، یعنی دو برابر هزینه شان در سال ۹۰٫

همچنین بابت هزینه‌های تولید و فروش و تامین مالی نیز هزینه‌ای شش میلیون و ۶۳۰ هزار تومانی گریبان سایپا را گرفته که در مقایسه با سال ۹۰ از رشد بیش از دو برابری این هزینه‌ها برای تیبا خبر می‌دهد.

همچنین هزینه‌های مربوط به شماره‌گذاری و مالیات و… نیز در سال ۹۱ و با احتساب ارز مبادله‌ای، به ۲ میلیون و ۱۱۰ هزار تومان و با در نظر گرفتن ارز آزاد، به ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان رسیده است؛ یعنی به ترتیب «۹۰۰ هزار» و «یک میلیون و ۵۰ هزار» بیش از سال ۹۰٫ در نهایت نیز قیمت تیبا به ۲۰ میلیون و ۹۸ هزار تومان با ارز مبادله‌ای و ۲۲ میلیون و ۸۲۰ هزار تومان با ارز آزاد، در سال ۹۱ رسیده است.

این یعنی تیبا در مقایسه با سال ۹۰، حداقل ۵/۸ و حداکثر ۱۲ میلیون تومان گران شده که از تورم دو برابری آن خبر می‌دهد.