افزایش قیمت خودروها در حالی در شورای رقابت به تصویب رسید که ابهامات بسیاری دارد. در قیمت‌گذاری جدیدی که از سوی شورای رقابت برای خودروها صورت گرفته، دست خودروساز باز است و می‌تواند نرخ‌های گوناگون را با استانداردهای متفاوت بر محصولات خود اعمال کند. پایین بودن قیمت تعیین شده برای برخی خودروها مانند پژو 206 نسبت به قیمت کنونی این محصولات نیز از دیگر ابهامات قیمت‌گذاری جدید خودروها در شورای رقابت است.

این افزایش بهای خودور در حالی رخ داد که دولت بارها اعلام کرده بود، موافق افزایش بهای خودرو نیست؛ جالب اینکه حال که شورای رقابت رأی به افزایش 7/3 تا 9/6 داده است، باز هم این رشد قیمتی خودرو، اعتراض برخی نمایندگان خودروسازان را به همراه داشته است. آنها خواستار افزایش 10 تا 12 درصد قیمت‌ خودروها شده اند.

در این باره، احمد نعمت بخش، دبیر انجمن خودروسازان با اعتراض به میزان افزایش بهای خودرو، اعلام کرد: خودروسازان قیمت‌های اعلامی جدید شورای رقابت برای خودرو را اعمال نخواهند کرد و این قیمت‌ها به زیان‌ خودروسازان افزوده خواهد کرد.

بر پایه مصوبه هفته گذشته شورای رقابت، بهای خودرو افزایش یافت که البته خودروسازان برای اعمال این افزایش قیمت بر محصولات خود باید پنج شرط شورای رقابت را رعایت کنند که این پنج شرط عبارتند از؛

1- میزان تولید خودرو در سطح قابل قبول (مورد تأیید شورای رقابت) قرار گیرد.
2- آپشن های نصب شده روی خودروها به هیچ وجه اجباری نباشد.
3- طرح های فروش به نحوی که دریافت کننده خودرو، مصرف کننده نهایی آن باشد، اجرا شود.
4- بازار حاشیه از میان برداشته شود.
5- فرمت قراردادها بنا بر نظر شورای رقابت (به نحوی منصفانه) اصلاح شود.


در همین رابطه رضا شیوا، رئیس شورای رقابت در گفت و گو با تابناک به مسائل اخیر حوزه قیمت گذاری خودرو پرداخته است.

با توجه به اینکه دولت بارها اعلام کرده بود که موافق افزایش قیمت خودرو نیست، چرا دوباره شورای رقابت رأی به افزایش بهای خودرو را داد؟

در رابطه با مسأله قیمت خودرو و قیمتی که در سال گذشته توسط شورای رقابت مشخص شد، در عمل دیدیم که متاسفانه یک بازار حاشیه ای به وجود آمد و قیمت های واقعی که شورا مصوب کرده بود به دست مصرف کننده نهایی نرسید

شما در طرح جدید افزایش قیمت خودرو پنج شرط را مطرح کرده اید. می توانید این پنج شرط را توضیح دهید؟

ما برای افزایش قیمت خودور پنج شرط گذاشته ایم که اگر خودروسازان آن را رعایت کنند، مجاز خواهند بود افزایش قیمت مصوب را داشته باشند.

1ـ میزان تولید خودرو در سطح قابل قبول:

میزان تولید خودروسازان باید مشخص باشد. به خاطر این که اگر میزان تولیدی که متناسب با ظرفیت تولیدی آن کارخانه مورد نظر است، نباشد، تولید کننده در بازار انحصاری با کم و زیاد کردن این میزان تولید می تواند در بازار خطشه ایجاد کند و بازار را به هم بریزد.

2ـ آپشن های نصب شده بر خودروها به هیچ وجه اجباری نباشد.

یکی از معضلات عمده که باز هم شکایت بسیاری در مرکز ملی رقابت ما داریم این آپشن هاست.آپشن باید اختیاری باشد. خیلی از هموطنان اظهار می دارند، خودروسازان اجبار می کنند که این آپشن ها باید خریداری شود و این ها روی اتومبیل است. در پی بحث های متعدد در جلسات به این جمع بندی رسیدیم که به جز الزامات قانونی بقیه آپشن ها باید اختیاری باشد.

3 و4ـ دریافت کننده خودرو، مصرف کننده نهایی آن باشد و بازار حاشیه از میان برداشته شود.

مصرف کننده نهایی از معضلاتی است که واقعا شما با هر که صحبت می کنید که آیا خودرو می خواهد بخرد در سایت فروش کارخانه ها رفته یا خیر، اظهار می دارد تا سایت فروش باز می شود، بلافاصله عده ای مجهول الحال سریع می روند، خودورها را می خرند و سایت بسته می شود و تولید خودروسازها به دست مصرف کننده نهایی نمی رسد.

5ـ فرمت قراردادها بنا به نظر شورای رقابت اصلاح شود

متأسفانه برخی قراردادهای خودروسازان به سمت خریدار و مشتری تحمیل است. برای همین، ما می خواهیم این قراردادها به گونه ای باشد که منافع دو طرف را جلب کند. به زودی این مکانیزم نهایی خواهد شد. شاید با بیشتر خودروسازان به جمع بندی رسیدیم ولی هنوز قرارداد جدید اعلام نشده است. تمام شروط طی یک تفاهم نامه ای به اطلاع همه می رسد و خودروسازان نیز باید این ها را اجرایی کنند.

آقای شیوا مکانیزم اجرایی و ضمانت اجر ای این پنج شرط چیست؟ با توجه به اینکه خودروسازان آشکارا اعلام کرده اند که مکانیزم شورای رقابت را قبول ندارند؟

همان گونه که می دانید، قانونگذار وظایفی به عهده شورای رقابت قرار داده است. شورا مجموعه ای از سه قوه به اضافه بخش خصوصی است. در واقع در شورای رقابت قاضی هم داریم. اگر مواردی باشد که شورا به تصویب رسانده باشد و طرفی که ملزم به اجراست، اجرا نکند؛ تحت تعقیب قانونی قرار می گیرد و جریمه می شود. یعنی در حقیقت خودروساز نمی تواند قانون را رعایت نکند.

اگر خودروسازان بر این باورند که زیان می کنند، اشکالی ندارد. یک ماده قانونی وجود دارد که اگر شورا قانونی را تصویب کند و بعد مثلا خودروسازان بتوانند، ثابت کنند که این قانون باعث زیان خودروسازان بوده است؛ قانون گذار پیش بینی کرده است چگونه خسارت برطرف شود.

برای نمونه، این افزایش تقریبا 3 تا 6 درصدی براساس چه فرمولی شکل گرفته است؟

البته برخی از شیوه قیمت گذاری خودروها با بقیه محصولات متفاوت است. در این شیوه قیمت گذاری قیمت مصرف کننده سال 92 را پایه گرفتیم، به اضافه تورم و کیفیت بهره وری که باعث افزایش 3 تا 6 درصدی خودرو شد. همه این افزایش قیمت ها براساس این فرمول است. حالا اگر کارخانه ای قیمت خودرو را بالا ببرد، باید ببینیم آیا آپشنی روی آن وجود دارد یا خیر. این خیلی مهم است. هم اکنون برخی از این قیمت هایی که در سال 92 شورا اعلام کرده، متفاوت است و به خاطر آن آپشن هایی است که خودروسازان روی خودرو گذاشتند. الان قیمت شورای رقابت، قیمت بدون آپشن است.

در چند روز اخیر، برخی از سایت ها اعلام می کنند که هزینه نهایی قیمت خودروها بسیار پایین است و خودروسازان سود سرشاری به دست می آورند. نظر شما چیست؟

شورای رقابت آنالیز قیمت همه خودروها را مشخص کرده است و هر که علاقه مند بود، شورای رقابت آمادگی این را دارد که آن را منتشر کند. اما واقعا هزینه تولید قیمت خودرو از این اعداد که گفته می شود بالاتر است. ما در تعیین قیمت خودور از روشی استفاده کردیم که هزینه تولید خودرو واقعی تر شود.

همان گونه که مشخص است، صنعت خودورسازی در کشور انحصاری است؛ اما وزیر صنایع آقای نعمت زاده بر این باور است که خودروسازی بازار رقابتی است. نظر شورای رقابت در خصوص انحصار خودروسازان در کشور چیست؟

ما در شورای رقابت بازار رقابتی را می خواهیم. اصلا از نظر من به عنوان یک معلم اقتصاد، قیمت گذاری کار خوبی نیست. مگر اینکه بازار انحصاری باشد و ما هیچ موقع دلمان نمی خواهد قیمت گذاری کنیم، ولی چه کار کنیم که بازار خودرو انحصاری است. شورا تشخیص داده خودرو انحصاری است که وارد شده است؛ اگر بازار انحصاری نبود که شورا اصلا وارد نمی شد.

چگونه می شود این انحصار را از میان برد؟

تجربه نشان داده هر جا رقابتی شده صنعت ما پیشرفت کرده است. در بعضی بازارها از میان بردن انحصار راحت تر است. در خودرو برای از بین بردن انحصار باید سرمایه گذاری شود. مثلا سرمایه گذاری در تولید خودورهای زیر 2000 سی سی که خودروسازان ما در این نوع ماشین رقیب ندارند. این دو خودروساز بازار را میان خودشان تقسیم کرده اند. سرمایه گذاری های داخلی را باید تشویق کنیم. البته وقتی برای سرمایه گذاری بستر سازی نشده کار سختی است. باید امنیت اقتصادی در کشور باشد. امیدواریم با کاهش تحریم ها بخشی از مشکلات سرمایه گذاری کم شود.

شورا در بخش کاهش تعرفه ها پیشنهاد داده است. این شورا که نمی تواند اجازه تغییر تعرفه را بدهد. ما فقط باید پیشنهاد دهیم. ما پیشنهاد دادیم که دولت تعرفه خودروهای به خصوص خودروهای کوچک که الان مصرف عام دارد، را پایین بیاورد که خودروهای با کیفیت به کشور وارد و بازار رقابتی ایجاد شود. متأسفانه به این پیشنهاد شورای رقابت توجهی نشد و چاره ای دیگر هم نداریم. نمی شود به سادگی و آسانی برای خودروسازها رقیب ایجاد کرد. البته باید گفت که در این مقطع مهمترین عامل عدم شکل گیری رقابت، وجود تعرفه بالای خودروهای وارداتی است.