نخستین چیزی که در بدو ورود به سالن تعمیرات گیربکسهای اتوماتیک در سایپا یدک میبینید، نظم و پاکیزگی سالن است تا حدی که احتمالا در بدو ورود شک میکنید که وارد یک محیط تعمیرگاهی شدهاید. این مسئله البته بیدلیل هم نیست چراکه گیربکسهای اتوماتیک به دلیل پیچیدگی فنی و حساسیت بالا، نیاز به محیطی پاک برای تعمیر دارند و این مسئله بهطور کامل در سالن تعمیرات سایپا یدک در نظر گرفته شده است.
بهرام حسنپور، مدیر این مرکز با ما همراه شد تا فرآیند تعمیرات گیربکسهای اتوماتیک را برایمان تشریح کند. مساحت این سال حدود 700 مترمربع است و در آن از جدیدترین تجهیزات تست و تعمیرات بهره گرفته شده. این مرکز در حال حاضر میتواند در روز تا 15 گیربکس را بهطور کامل سرویس و بازسازی کند و با این کار بیش از 10میلیون دلار صرفهجویی ارزی نصیب کشور میشود چراکه در غیر این صورت گیربکسها باید با قیمتهای گزاف از خارج از کشور وارد میشد. هزینه تعمیرات گیربکسها برای خودروهای مختلف متغیر است اما درنهایت هزینه تعمیرات حدود یک چهارم هزینه خرید و نصب یک گیربکس جدید خواهد بود که بهعنوان نمونه در خودروی نیسان تیانا، مالک بهجای هزینه 30 میلیون تومانی برای خرید و نصب یک گیربکس جدید میتواند تنها با 9 میلیون تومان گیربکس خود را بهطور کامل بازسازی کند ضمن آنکه گیربکسهای تعمیر شده در این مرکز با گارانتی به مشتریان تحویل میشوند.
حسنپور در ابتدا با اشاره به اهمیت تشخیص درست مشکل در نمایندگیها گفت:"وقتی گیربکس به این مرکز میرسد، ما بهطور کامل آن را بازسازی میکنیم. به همین دلیل بسیار مهم است که تشخیص عیب از سوی نمایندگی بهدرستی انجام شود. نمایندگیها برای عیبیابی بیرونی و مسایل برقی دوره آموزشهای لازم را دیدهاند و به این ترتیب میتوانند تشخیص دهند عیب از گیربکس است یا به مورد دیگری برمیگردد."
وی در ادامه گفت:"پس از ورود گیربکس به این مرکز، نخستین کار شستشوی گیربکسها است تا بدنه گیربکس از آلودگیها پاک شود. این کار در اتاق شستشوی مخصوصی انجام میشود. در گام بعدی گیربکسها در اختیار یکی از تکنیسینهای فنی قرار میگیرد تا بر روی میزهای مخصوص بهطور کامل دمونتاژ شود. پس از این مرحله عملا گیربکس به سه بخش اصلی تقسیم میشود چراکه هر گیربکس در حقیقت سه قسمت اصلی برای تعمیرات دارد."
وی در زمینه بخشهای اصلی گیربکس گفت:"یکی از این بخشها مبدل گشتاور است. غیر از این بخشی که اصطلاحا بلوک هیدرولیک نامیده میشود قرار دارد که در اصل مغز متفکر و تصمیم گیرنده الکترونیکی گیربکس است. در کنار اینها بخش اصلی گیربکس و متعلقات داخلی آن قرار دارد. با توجه به تجهیزات مورد نیاز برای هر یک از این بخشها، هر قسمت از گیربکس در محلهای مخصوصی مورد بررسی و تعمیر و تست قرار میگیرد. به این ترتیب هر یک از این قطعات شمارهگذاری میشوند و بهطور مستقل برای بررسی به ایستگاههای کاری مخصوص خود میروند."
برای بررسی وضعیت قطعات داخلی گیربکس نیاز به شستشوی مجدد این قطعات است تا بتوان عیوب آنها را تشخیص داد. برای این منظور بعضی از قطعات با دستگاهی مخصوص تحت فشار آب بالا و مواد شوینده مخصوص شسته میشوند و بعضی از قطعات کوچکتر که دسترسی به بخشهای داخلی آنها دشوار است با دستگاه شستشوی اولتراسونیک پاکسازی میشوند. در این میان بعضی از قطعات گیربکس باید با حلالهای پایه نفتی پاکسازی شوند که برای این منظور و به دلیل دقت بالای این بخش، تکنیسینها شستشو را با دست انجام میدهند. در ادامه و پس از شستشوی کامل این قطعات، همه آنها بار دیگر بر روی میزهای کار اصلی بازمیگردند و متخصص این بخش با بررسی قطعات سلامت یا خرابی آنها را تشخیص میدهد و به این ترتیب برای قطعات دارای مشکل فنی سفارش گذاری میشود.
در سوی دیگر این مرکز، بخش مربوط به بررسی و تعمیرات بلوک هیدرولیک قرار دارد، جایی که بخش مرکزی و فرمان دهنده گیربکس مورد بررسی قرار میگیرد. در این بخش قطعات بهطور کامل دمونتاژ شده و پس از شستشو مورد تست قرار میگیرند. اصلیترین تست در این بخش، آزمونهایی است که بر روی شیرهای برقی انجام میشود. این شیرهای برقی که در اصلی سوپاپهای عبور جریان روغن هستند و وظیفه فرمان به گیربکس برای تعویض دندهها بر عهده دارند و یکی از اصلیترین دلایل مشکلات در گیربکسهای اتوماتیک نیز خرابی در این بخشها است. تعویض شیرهای برقی هزینه بالایی را به مالک خودرو تحمیل میکند و به همین دلیل در این مرکز برای جلوگیری از تحمیل هزینه اضافی، شیرهای برقی بهصورت جداگانه و در دستگاهی مخصوص از نظر صحت عملکرد بررسی شده و تنها در صورت نیاز نسبت به تعویض آنها اقدام میشود.
حسنپور در زمینه لزوم بازبینی تمام بخشهای گیربکس اتوماتیک گفت:"وقتی یک بخش از گیربکس اتوماتیک دچار مشکل میشود، به دلیل گردش روغن گیربکس، ممکن است آلودگی و ذرات ریز و ناخالصیها به سایر بخشها هم منتقل شود. به همین دلیل اهمیت بالایی دارد که پس از باز کردن گیربکس، تمام بخشهای آن مورد بازبینی قرار گیرد چراکه در غیر این صورت ممکن است مدتی بعد بار دیگر عیبی در گیربکس ظاهر شود و این مسئله هزینه اضافی را به مشتری تحمیل میکند."
درنهایت پس از بازسازی، بررسی و تعمیرات لازم در تمامی بخشها، کل مجموعه بار دیگر مونتاژ شده و آماده تست میشود. دستگاه تست این مرکز قابلیت تست گیربکسهای مختلف را دارد و با تنظیم آن میتوان گیربکسهای مختلف را بر روی آن نصب و مورد آزمون قرار داد. این دستگاه میتواند دورهای موتور مختلف و گشتاورهای گوناگون را شبیهسازی کند و به این ترتیب گیربکس پیش از نصب بر روی خودرو مراحل آزمون را بهطور کامل پشت سر میگذارد تا بدون مشکل برای نصب به نمایندگیها ارسال شود.