براساس ماده۱۲ قانون جوانی جمعیت، شرکت‌های خودروساز داخلی وظیفه دارند تا یک خودروی ایرانی به قیمت کارخانه به انتخاب و به نام مادر پس از تولد فرزند دوم تحویل دهند.

در تبصره این ماده قانونی نیز تاکید شده که در هر نوبت ثبت‌نام پنجاه‌درصد خودروها مشمول این ماده هستند و در صورتی که تعداد متقاضیان مشمول از پنجاه‌درصد خودروها در هر نوبت ثبت‌نام بیشتر باشد، اولویت با مادرانی است که طی دو سال قبل خودرویی دریافت نکرده باشند.

این ماده قانونی در سال ۱۴۰۰از سوی مجلس شورای اسلامی به دولت سیزدهم ابلاغ شد اما از آن سال تاکنون، عرضه خودرو به صورت قطره‌چکانی انجام شده و دسترسی به خودروی کارخانه‌ای به دلیل قیمت‌گذاری دستوری بسیار سخت صورت می‌گیرد. اما تخصیص ۵۰درصد تولیدات خودروسازان به مادران جوان‌، دسترسی آنها به خودروهای داخلی را آسان‌تر کرده است. همین موضوع حالا دستاویزی برای واسطه‌گران شده تا از این مسیر سودجویی کنند.

ر این اساس خبرگزاری مهر روز گذشته از فروش حواله خودروی «ری‌ را» ویژه مادران در پلتفرم‌های ثبت آگهی خبر داد. فروش حواله مادران به این معناست که متقاضیان از این مسیر، راحت‌تر می‌توانند به خودروی موردنظر دسترسی پیدا کنند تا اینکه متقاضی عادی باشند.

برای خرید خودروی «ری‌را»ی ویژه مادران اولا نیازی به دپوی ۲۳۰میلیون تومان نبوده و دوما سهمیه این گروه در تحویل خودرو ۵۰درصد است؛ بنابراین شرایط آسان خرید این خودرو، منجر به رواج آگهی‌های فروش حواله  این خودرو در فضا مجازی شود.

هرچند بعد از انتشار خبر فروش حواله «ری‌را» در پلتفرم‌های آگهی‌دهنده خودرو، بلافاصله آگهی‌های مربوط به این معامله از سایت‌ های مذکور حذف شد؛ با‌این‌حال موضوع رانت خرید برای عده‌ای خاص که منجر به سودجویی افرادی در این زمینه شده، بار دیگر مطرح شده است.

آنچه مشخص است تخصیص خودرو به گروهی که ارجحیت به افراد دیگر دارند، در اصل توزیع رانتی است که مجلس و دولت سفره آن را پهن کرده‌اند.

توزیع رانت حالا به نقطه‌ای رسیده که خودرویی که هنوز به فروش نرسیده و در مرحله ثبت‌نام قرار دارد، سهمیه ثبت‌نام آن مورد معامله قرار می‌گیرد.

نگاهی به تولید خودروی «ری‌را» در مردادماه بیانگر این موضوع است که این محصول جدید ایران‌خودرو هنوز چندان روی ریل تولید قرار نگرفته، با‌این‌حال سهمیه فروش آن مورد معامله قرار گرفته است. در این زمینه نیز خبرگزاری مهر عنوان کرده که بیشترین میزان حواله‌فروشی مربوط به گروه مادران می‌شود، آن هم برای «ری‌را» خودرویی که به عنوان یک محصول جدید شناخته می‌شود و هنوز حتی میزان تولید این خودرو به صورت دقیق از سوی تولیدکننده اعلام نشده است.

این میزان از حواله‌فروشی در حالی است که ایران‌‌خودرو رسما در اطلاعیه خود اعلام کرده که فقط در صورت تخصیص خودرو به فرد، موظف است تا محصول مورد‌نظر را تحویل دهد، در غیر این صورت هیچ تعهدی نخواهد داشت؛ با‌این‌حال شاهد رونق حواله‌فروشی در سایت‌های اینترنتی و کانال‌های تلگرامی هستیم.تا پیش از حذف معامله «ری‌را» در پلتفرم‌های آگهی، قیمت حواله‌های خودروی «ری‌را» تا ۴۵۰میلیون تومان اعلام شده که قطعا مشتریان زیادی نیز از سوی دلالان به خود جذب خواهد کرد.